DOMPRESS.PL

W pierwszej połowie bieżącego roku aktywność inwestorów przyniosła dużą ilość akwizycji na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce. Przejęcia dotyczyły jednak głównie obiektów o niższej wartości niż przed rokiem. Stąd wolumen transakcyjny był o kilkanaście procent niższy niż rok temu. Niemniej, większość zainwestowanego kapitału w nieruchomości komercyjne w naszym regionie Europy w pierwszych sześciu miesiącach roku popłynęła do Polski.  

– W pierwszym półroczu 2021 roku największą aktywność inwestycyjną na naszym rynku mogliśmy obserwować w sektorze magazynowym i biurowym. Pomiędzy te dwa segmenty podzielone zostały w zasadzie transakcje zawarte w tym czasie. Kilkunastoprocentowym udziałem w wolumenie transakcyjnym zapisał się sektor handlowy, w którym kupowane były głównie parki handlowe i mniejsze obiekty typu convenience. W dalszym ciągu umacnia się też rynek PRS, na którym odnotowane zostały kolejne transakcje – mówi Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner/CEO w Walter Herz.  

Magazyny pozostają w trendzie, który w 2020 roku przyniósł sektorowi najlepszy wynik w historii rynku inwestycyjnego w Polsce. Podaż w segmencie magazynowym szybko rośnie. W pierwszej połowie roku oddane zostało ponad 1,1 mln mkw. nowych powierzchni, a w budowie na terenie kraju, według obliczeń Walter Herz, pozostaje rekordowa ilość - 3,4 mln mkw. magazynów. W tym roku sektor logistyczny wciąż pozostaje liderem, jeśli chodzi o wartość wolumenu inwestycyjnego, choć wynik odnotowany w pierwszych 6 miesiącach br. odbiega od rekordowego rezultatu uzyskanego w roku minionym.  

Magazyny na fali wznoszącej

– Nasz rynek nie jest tu wyjątkiem, w całej  Europie inwestorzy koncentrują się głównie na nieruchomościach magazynowo-logistycznych. Należy jednak zwrócić uwagę, że prowadzone aktualnie rozmowy przynieść mogą także w najbliższych miesiącach transakcje typu prime w segmencie biurowym w Polsce. Przemawia za tym fakt, że właśnie te aktywa mogą teraz uzyskać stopę kapitalizacji na poziomie wyższym niż na początku ubiegłego roku. Myślę, że biura będą nadal fundamentalną wartością portfeli inwestycyjnych i w te klasę nieruchomości zostanie zainwestowana znaczna część nadwyżki globalnego kapitału – sądzi Bartłomiej Zagrodnik.

Wśród transakcji zrealizowanych od stycznia do czerwca 2021 roku na krajowym rynku powierzchni magazynowych wymienić można m.in. zakup BTS Castorama w Strykowie przez Savills Investment Management, nabycie projektów Duo Portfolio w Siemianowicach i Sosnowcu firmy 7R przez M7 RE, czy 7R City Flex w Rzeszowie przez PAREF.

W ostatnich tygodniach miały miejsce natomiast kolejne przejęcia na rynku magazynowym. Firmy Marvipol Logistics i PG Dutch Holding I B.V. z ramienia spółki PDC Industrial Center 108 zawarły z BGO Warsaw I Propco umowę sprzedaży udziałów w parku magazynowym Panattoni Park Konotopa IIa w Ożarowie Mazowieckim. M7 Real Estate w imieniu funduszu M7 CEREF II, który planuje inwestycje na ponad 100 mln euro, przejął magazyny przy ulicy Mogileńskiej 50 w Poznaniu. Palmira Capital Partners finalizuje z kolei transakcję zakupu łódzkiego parku magazynowego Brukowa Business Park.   

Biura wciąż w cenie

Wśród największych transakcji zrealizowanych na rynku biurowym w pierwszej połowie br. wymienić można natomiast m.in. zakup portfela obiektów we Wrocławiu i Krakowie grupy BUMA przez Partners Capital/REINO Capital za około 200 mln euro, a w regionach gdańskiego biurowca Alchemia Neon przez niemiecki fundusz DWS.

Ponadto, niemiecki KGAL kupił od Echo Investment budynek Villa Offices w Browarach Warszawskich za około 86,7 mln euro. Debiutująca w Polsce spółka Indotek za 72,5 mln euro nabyła od notowanej w Polsce i Austrii spółki Immofinanz cztery biurowce o łącznej powierzchni ponad 45 tys. mkw. w Warszawie.

Pod młotek poszedł też warszawski kompleks Neopark zbudowany przez Yareal Polska, jak również biurowiec Wołoska 24 o powierzchni 23,5 tys. mkw. położony na warszawskim Mokotowie, który zakupił za ponad 60 mln euro od firmy Ghelamco czeski fundusz ZFP Investments, należący do słowackiego funduszu IAD Investments.

Generali Real Estate sfinalizowało przejęcie od PATRIZIA AG warszawskiego budynku biurowego Le Palais w imieniu funduszu Generali Europe Income Holding (GEIH), zarządzanego przez Generali Real Estate S.p.A SGR.  

Poza tym, w Warszawie właściciela zmieniły Biura przy Willi w Browarach Warszawskich, Spark B, Cybernetyki Office Center i Bokserska Office Center. Niedawno dołączyły do nich Biura przy Warzelni, największy biurowiec kompleksu Browary Warszawskie oraz zabytkowa Warzelnia, które od spółki Echo Investment kupiła firma Deka Immobilien za około 152,3 mln euro.

Parki handlowe i obiekty typu convenience na topie

Na rynku handlowym poszukiwane są przede wszystkim parki i obiekty charakteryzujące się niskimi wolumenami najmu. Większość transakcji związanych ze sprzedażą nieruchomości typu convenience w pierwszej połowie br. dotyczyło projektów położonych w miastach poniżej 50 tys. mieszkańców.

Największy udział w strukturze transakcji odnotowanych w tym czasie w segmencie handlowym przypadł natomiast na portfelowy zakup centrów handlowych M1 przez notowaną na giełdzie w Johannesburgu spółkę EPP za kwotę ponad 100 mln euro. W pierwszym półroczu br. sprzedawane były też obiekty należące do Tesco, które opuszcza polski rynek.

Wśród ostatnio zarejestrowanych umów w sektorze handlowym wymienić zaś można m.in. sprzedaż Pasażu Wiślanego w Grudziądzu przez Rank Progress, który ma przejść w ręce spółki MSRETAIL V za 5,13 mln euro netto.

Zamrożone inwestycje w hotele

Pandemia odwróciła uwagę inwestorów od obiektów hotelowych. W pierwszej połowie tego roku w sektorze odnotowana została tylko jedna transakcja o wartości 29 mln euro dotycząca nabycia warszawskiego Regenta przez PHN i PHH.  

- Inwestorzy podchodzą teraz ostrożnie do lokowania kapitału w hotele. Fundusze inwestycyjne w przeważającej większości mają wstrzymane akwizycje hotelowe. Należy jednak zaznaczyć, że poza wyspecjalizowanymi podmiotami, hotele nigdy nie były dla nich priorytetowymi aktywami, a w pandemii inwestorzy jeszcze bardziej stracili nimi zainteresowanie. Szczególnie, że długo wyczekiwanych okazji cenowych na rynku nadal nie ma. Przynajmniej, jeśli chodzi o atrakcyjnie zlokalizowane hotele oferujące minimum 100 pokoi. Właściciele takich obiektów nie obniżają cen. Być może większe szanse inwestycyjne dopiero nadejdą. Wiele zależało będzie od dalszego oddziaływania pandemii na biznes – informuje Katarzyna Tencza Associate Director Investment & Hospitality z Walter Herz.

Katarzyna Tencza przyznaje, że od kilkunastu miesięcy widoczny jest spadek zapotrzebowania na działki pod obiekty hotelowe w dużych miastach. - Zabezpieczone w latach wcześniejszych grunty, które miały zostać przeznaczone pod inwestycje hotelowe czekają na lepsze czasy albo poszukiwane są dla nich alternatywne formy zagospodarowania. Duża część planowanych realizacji jest wstrzymana albo odkładana w czasie, a niektóre już przekwalifikowane zostały na inwestycje mieszkaniowe. Nadal dużym zainteresowaniem cieszą się natomiast grunty pod hotele resortowe, szczególnie w atrakcyjnych lokalizacjach nadmorskich i górskich – dodaje.  

Rozwój sytuacji związanej z pandemią jest nadal trudny do przewidzenia, co przekłada się na brak możliwości oszacowania przyszłego popytu. To z kolei powoduje, że banki dystansują się od kredytowania inwestycji hotelowych.

Rynek mieszkań na wynajem w budowie

Swoją pozycję konsekwentnie buduje także krajowy rynek PRS, który coraz silniej skupia uwagę inwestorów. W tym roku mogliśmy obserwować kolejne inwestycje w tym segmencie rynku. Jak podaje Walter Herz, w pierwszym półroczu wartość transakcji wyniosła 0,56 mld euro. Do nabycia projektów po zakończeniu ich realizacji oraz finansowania budowy nieruchomości przeznaczonych na wynajem zobowiązał się m.in. fundusz Heimstaden Bostad, który zawarł umowę z firmą Spravia (dawny Budimex Nieruchomości) na zakup 2500 lokali za ponad 300 mln euro.

Firma deweloperska YIT zakontraktowała natomiast ponad 1 tys. mieszkań w Warszawie zawierając umowę ze skandynawskim funduszem NREP, który niedawno wszedł do Polski i sfinalizował również zakup portfela logistycznego o powierzchni 130 tys. mkw.

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.  

Elektromobilność to przyszłość i nie ma od niej odwrotu. W ciągu kilkunastu lat światowi producenci samochodów zakończą produkcję pojazdów z silnikami spalinowymi. Już od tego roku obowiązuje unijna dyrektywa nakazująca deweloperom budowanie miejsc parkingowych w taki sposób, aby ich użytkownicy mogli instalować ładowarki dla samochodów elektrycznych.  W naszych inwestycjach stopniowo powstają miejsca parkingowe już z ładowarkami, z których mieszkańcy mogą korzystać od razu po wprowadzeniu się.  
Dbamy również o rowerzystów, tam gdzie jest to możliwe podłączamy osiedla do istniejącej sieci ścieżek rowerowych. Budujemy również rowerownie i zadaszone wiaty dla jednośladów. Wszystkie nasze inwestycją są oczywiście przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. 

Zbigniew Juroszek, prezes Atal  

Branża budowlana rozwija się bardzo dynamicznie. Współczesne technologie i nowe materiały dają wiele możliwości i sprawiają, że rynek mieszkaniowy może zaoferować jeszcze bardziej funkcjonalne i komfortowe osiedla. W naszych inwestycjach stawiamy na zrównoważone budownictwo, a także innowacyjne rozwiązania technologiczne i optymalizacje, które mają na celu w namacalny sposób ułatwiać życie przyszłym lokatorom. Wśród nich są chociażby energooszczędne systemy oświetleniowe czy technologie poprawiające efektywność energetyczną budynków. Przykładem osiedla zaprojektowanego z wykorzystaniem tego typu rozwiązań jest nasz poznański projekt Zacisze Marcelin, gdzie panele fotowoltaiczne zasilać będą oświetlenie części wspólnych oraz pompę ciepła, która wspomagać będzie ogrzewanie budynku i posłuży do ogrzewania ciepłej wody. Wpłynie to na obniżenie zużycia energii i przełoży na realną oszczędność dla mieszkańców. 

Dużą wagę przywiązujemy także do wyposażania inwestycji w rozwiązania ułatwiające mieszkańcom proekologiczne zachowania. W wybranych inwestycjach umieszczane są stacje do ładowania elektrycznych pojazdów czy infrastruktura dla rowerzystów w tym stanowiska naprawy rowerów. Stawiamy także na inteligentne rozwiązania zapewniające lokatorom poczucie bezpieczeństwa i wygodę, ale także umożliwiają obniżenie kosztów eksploatacji mieszkania. Nasz najnowszy katowicki projekt Atal Sky+ zostanie wyposażony w inteligentny system części wspólnych, a lokale posiadać będą system smart home pozwalający na zarządzanie m.in. temperaturą i światłem. 

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

W naszych inwestycjach oddajemy do użytku szereg rozwiązań wspierających komfort życia, jak stojaki na rowery, oświetlenie sterowane czujnikami ruchu, stacje do ładowania samochodów elektrycznych do miejsc, dzięki którym mieszkańcy mogą budować nowe społeczności. To wspólne przestrzenie, tworzone z myślą o well-beingu i integracji mieszkańców, takie jak: boiska wielofunkcyjne, odrębne strefy relaksu, ławki, stoły piknikowe, kluby lokatora, siłownie, place zabaw. 

W projektowaniu nowych osiedli pamiętamy o tym, że nie ma komfortu bez poczucia bezpieczeństwa. Dlatego wyposażamy je w monitoring i wideodomofony, umożliwiające pełny podgląd i wspierające bezpieczeństwo, a także oparty na nowoczesnych, cyfrowych rozwiązaniach system dostępu do budynku. Tak jest m.in. w inwestycji przy Grochowskiej 230 w Warszawie, gdzie do budynku można wejść za pomocą kart i kodów dostępowych. Podobny system wdrożyliśmy w osiedlu Perspective we Wrocławiu. Zaawansowane technologie cyfrowe wprowadziliśmy także w Zajezdni Wrocław. Tam mieszkańcy i wynajmujący będą mieli do dyspozycji aplikację Blue Bolt. Przy pomocy smartfona otworzą szlaban, bramę garażową, drzwi wejściowe do budynku i wezwą windę.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

W pionierskiej inwestycji Villa Campina w Ożarowie Mazowieckim postawiliśmy na czynniki, które naszym zdaniem mają coraz większe znaczenie: energooszczędność i ekologię. Oferowane przez nas gotowe domy drewniane wyposażone są w standardzie urządzenia zapewniające praktycznie energetyczną samowystarczalność. Ekologiczny, jednorodzinny dom drewniany, który można kupić w przyjaznym osiedlu położonym niedaleko Puszczy Kampinoskiej jest pasywny energetycznie. Do ogrzania domu i wody oraz do wentylacji potrzebuje zaledwie 22 kWh/m kw./rok. Zarazem spełnia wyśrubowane, światowe normy dotyczące ekologii, akustyki oraz szczelności i zapewnia komfort termiczny. Ponadto, przygotowany jest do montażu instalacji systemu fotowoltaicznego, który umożliwia wytwarzanie energii elektrycznej z promieniowania słonecznego.  

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg S.A.

Systematycznie podwyższamy standard mieszkań w inwestycjach i wprowadzamy innowacyjne rozwiązania. Nowością są ekologiczne farby elewacyjne, pochłaniające zanieczyszczenia, gdzie jedna ze ścian przyjmie postać artystycznego murala. Wyjątkowa jakość obejmuje ponadstandardową wysokość mieszkań, balkony, loggie lub tarasy w każdym mieszkaniu, drewniane okna, dźwiękoszczelność, wideofony, instalacje światłowodowe, a także lobby z portierem i oświetlenie LED części wspólnych zasilane przez panele fotowoltaiczne. 

Ponadto, w każdym osiedlu projektujemy obszerne tereny zielone, ogrody deszczowe, place zabaw, siłownie, stacje rowerowe, monitoring wizyjny HD. Przygotowane są specjalne tereny spacerowe, a także budki dla ptaków i domki dla owadów. Każde mieszkanie wyposażone jest w standardzie w system Smart House firmy Keemple.
W tym roku wprowadziliśmy w osiedlach ładowarki do samochodów elektrycznych. Infrastruktura przyłączy będzie dostępna w garażach w większości budynków. Ponadto, wybrane inwestycje będą posiadały miejsca zewnętrzne do ładowania, ogólnodostępne dla mieszkańców.

Nie tylko tworzymy osiedla mieszkaniowe, ale przede wszystkim utrwalamy wspólnoty. Projektujemy i budujemy strefy rekreacyjne, miejsca do grillowania, siłownie zewnętrzne, strefy fitness z saunami wewnętrznymi, przestrzenie coworkingowe i place zabaw dla dzieci dostępne dla wszystkich mieszkańców. Te zielone i rekreacyjne strefy to doskonała okazja do spotkań towarzyskich dla sąsiadów. W wybranych lokalizacjach instalujemy również bezpłatne Wi-Fi w częściach wspólnych. 

Wdrażamy ideę ogrodów deszczowych dla zatrzymywania wody, wprowadzamy oszczędzanie energii dzięki instalacjom LED, światłowodom i panelom fotowoltaicznym. Na elewacjach budynków wprowadzamy instalacje pochłaniające dwutlenek węgla, obniżając koszty użytkowania. Stosujemy także tzw. zielone dachy. 
Bezpieczeństwo mieszkańców zapewniają rolety sterowane elektrycznie, antywłamaniowe okna i drzwi, monitoring wizyjny w budynkach i wokół nich oraz ochrona w lobby. 

Karolina Bronszewska, członek zarządu, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Nowe technologie stwarzają szansę na poprawę jakości życia, dlatego bardzo chętnie sięgamy po nie podczas projektowania naszych inwestycji. Budujemy osiedla z rozbudowaną infrastrukturą, tworzymy w ich obrębie strefy relaksu otoczone bujną zielenią. Projektujemy w ramach realizowanych inwestycji przedszkola, żłobki, place zabaw, siłownie plenerowe, wszystko z myślą  o potrzebach przyszłych mieszkańców. 

Od kilku lat idziemy też o krok dalej, stosując rozwiązania ograniczające ślad węglowy inwestycji. Udaje się to dzięki takim elementom architektury, jak zielone ściany, czy dachy oczyszczające powietrze. Takie rozwiązania zostały przewidziane w inwestycji Vitalia we Wrocławiu czy Ursus Centralny w Warszawie. 
W naszych projektach rozwijamy również strategię ekomobilności, projektując liczne rowerownie, czy stojaki rowerowe oraz realizując ścieżki rowerowe. W najnowszych osiedlach przewidujemy możliwość ładowania aut elektrycznych oraz montaż paneli fotowoltaicznych zasilających części wspólne inwestycji. 

W warszawskiej inwestycji Nova Królikarnia (ostatni etap domów) wprowadzony już został system smart home, który pozwala na łatwe i oszczędne sterowanie domowymi sprzętami. A obecnie  analizujemy wprowadzenie do naszych inwestycji systemu easy pass, który pozwala na automatyczne, bezdotykowe otwieranie bram, furtek oraz drzwi do klatek schodowych.

Waldemar Olbryk, prezes Archicom S.A.  

Technologia w procesie deweloperskim towarzyszy nam na każdym etapie. Wspiera nas w projektowaniu i sprzedaży, a klientów w procesie decyzyjnym. Dzięki jej wykorzystaniu wzmacniamy komfort i bezpieczeństwo pracy, a także znacząco skracamy proces realizacji. 

Znajomość innowacyjnych rozwiązań i ich wykorzystanie w procesie pozwala wyprzedzać trendy. Przykładem jest technologia BIM Building Information Modeling, która zmieniła myślenie o projektowaniu. Wykorzystaliśmy ją w ramach rewitalizacji XIX wiecznego kompleksu Browarów Wrocławskich. BIM wspiera architektów i inżynierów już na etapie tworzenia dokumentacji, analizy gruntów, możliwych kolizji w instalacjach, oceny parametrów akustycznych, czy obliczeniach kosztów. Co najistotniejsze daje możliwość maksymalnego wykorzystania kontekstu miejsca i dopracowania relacji pomiędzy projektowanymi budynkami.

Zyskujemy tym samym perspektywę bliższą odbiorcy, planując rozbudowaną infrastrukturę wewnątrz osiedla i przestrzeń dla biznesu. Dopełnieniem tego są usługi, które wynikają z potrzeb mieszkańców, jak np. stacje ładowania samochodów elektrycznych. 

Dziś idziemy o krok dalej, dzieląc się naszymi doświadczeniami w projektowaniu inwestycji mixed use. Technologiczny bliźniak Browarów Wrocławskich znajdzie się w Alei Innowacji, powstającego właśnie Microsoft Technology Center w Warszawie.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper 

Realizując osiedla, nieustannie staramy się wdrażać kolejne, nowe technologie, które wpływają na poziom komfortu życia codziennego mieszkańców. Mamy w ofercie system e-HOME control, pozwalający na zdalne sterowanie domowymi urządzeniami, co gwarantuje niezwykłą wygodę, oszczędność oraz bezpieczeństwo.  
Dodatkowo, w trosce o bezpieczeństwo mieszkańców tworzone inwestycje wyposażamy m.in. w monitoring zewnętrzny, wideodomofony, a także drzwi antywłamaniowe o klasie RC3.
Nieustannie poszerzamy także listę stosowanych przez nas rozwiązań z zakresu Pro–Bio, jak panele fotowoltaiczne, oświetlenie LED, lampy antybakteryjne, czy urządzenia do dezynfekcji powietrza znajdujące się w częściach wspólnych budynków realizowanych w osiedlach Neo Jasień i Osiedlu Pastelowym II.

Pragniemy, aby mieszkańcy naszych inwestycji mogli żyć także w nieustannym kontakcie z naturą, dlatego w ramach osiedli tworzymy ogrody deszczowe oraz ogólnodostępne tereny zielone bogato wypełnione roślinnością, w tym także roślinami antysmogowymi oraz drzewami tlenowymi.

W planowanych inwestycjach zawsze stawiamy na funkcjonalne metraże, a mieszkania wyposażamy w możliwie duże balkony oraz prywatne ogródki. Dbamy także o wysoki standard części wspólnych budynków, tworząc w nich windy, rowerownie, wózkarnie, komórki lokatorskie, a także zadaszone parkingi dla rowerów. W każdej z inwestycji tworzymy również miejsca postojowe w halach garażowych oraz naziemne parkingi.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

W tej chwili rowerownia, stojaki na rowery, czy stacje naprawcze dla rowerów stają się już standardem. W naszym, najnowszym projekcie instalacja wody użytkowej została wyposażona w stację uzdatniania wody, która zapewnia wstępną filtrację, zmiękczanie, czy dezynfekcje, co znacząco poprawia jakość wody dostarczanej do mieszkań, a tym samym wydłuża żywotność sprzętu AGD. Zastosowaliśmy również instalacje videodomofonową, umożliwiającą m. in. komunikację z portiernią oraz możliwość otwierania drzwi i podgląd kamer za pomocą smartfona.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development 

Trend nowoczesności jest nam bliski od zawsze. Jeśli chodzi o instalacje typu smart home, to pojawiają się one w naszych inwestycjach od 7 lat. Planujemy też wprowadzenie w dwóch projektach systemu automatyki budynkowej, która pozwala sterować różnymi instalacjami znajdującymi się w budynku oraz jego otoczeniu.

Klienci, którzy się na niego zdecydują będą mieli mieszkania wyposażone w wielofunkcyjny panel, który będzie wideodomofonem, a jednocześnie urządzeniem sterującym roletami, światłem, ogrzewaniem. Pozwoli także mieszkańcom komunikować się z zarządcą i poinformuje o zużyciu mediów.   

Ponadto, w naszej, najnowszej inwestycji FIQUS Marcelin zapewniliśmy ponad 200 miejsc postojowych dla jednośladów, zarówno w hali garażowej, jak i przy budynku oraz zainstalowaliśmy stacje ładowania dla samochodów elektrycznych. Wszystkie te rozwiązana mają zachęcać do pozostawienia samochodu w garażu i korzystania ze środków zrównoważonego transportu. Części wspólne budynku zostały przyjaźnie zaprojektowane z myślą o osobach z niepełnosprawnością ruchową, aby ułatwić im poruszanie się po budynku.

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Jako jeden z pierwszych deweloperów w Polsce wprowadziliśmy kompleksowy program inteligentnych i energooszczędnych, a zatem, ekologicznych rozwiązań. Pierwszym ogniwem pakietu Aria Eco Smart są panele fotowoltaiczne na dachach realizowanych budynków. Zielony prąd pozwala obniżyć koszty zużycia energii elektrycznej w częściach wspólnych o kilkadziesiąt procent. Drugim składnikiem pakietu jest system inteligentnego domu Smart realizowany we współpracy z firmą Fibaro. Mieszkańcy z dowolnego miejsca na ziemi ze smartfona lub komputera mogą sterować oświetleniem, regulować temperaturę, zarządzać instalacją alarmową oraz innymi funkcjami wpływającymi na komfort użytkowania mieszkania. Dodatkowo w nowych osiedlach projektujemy ładowarki do samochodów elektrycznych. Stojaki dla rowerów, wózkownie i ułatwienia dla niepełnosprawnych są w standardzie naszych realizacji. 

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

W naszych osiedlach, Miasteczku Jutrzenki i Fabrica Ursus zamontowane zostały panele fotowoltaiczne.  Z myślą o właścicielach samochodów elektrycznych i wiążących się z ich użytkowaniem korzyściach dla środowiska na terenie osiedla Fabrica Ursus zainstalowaliśmy ładowarki samochodowe. Mieszkańcy Miasteczka Jutrzenki mogą korzystać z prywatnego, nowoczesnego klubu fitness, pozwalającego cieszyć się zdrowym wysiłkiem niezależnie od pory roku, a także siłowni plenerowych,  miejsc do jogi.  

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

Przy projektowaniu nowych inwestycji staramy się uwzględniać nowe technologie związane, zarówno z komfortem użytkowania mieszkań, jak również wpływające na całe osiedla, także pod kątem rozwiązań ekologicznych. W zależności od inwestycji przewidujemy stanowiska do ładowania aut elektrycznych, fotowoltaikę oraz pompy ciepła. Planujemy udogodnienia dla rowerzystów, osób niepełnosprawnych oraz rozwiązania poprawiające poziom bezpieczeństwa na terenie osiedli.   

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Większość nowych rozwiązań wynika wprost z aktualizowanych przepisów prawa budowlanego. Czynności, które podejmujemy jako deweloper mają na celu poprawę efektywności, tak aby eksploatacja mieszkań była jak najmniej uciążliwa i kosztochłonna dla nabywców. Przy projektowaniu zwracamy głównie uwagę na jakość materiałów, ich właściwości cieplne,  akustyczne i zdrowotne. Projektujemy lokale tak, aby nabywca mógł wykorzystać nowe technologie zgodnie ze swoim zapotrzebowaniem i możliwościami. W standardzie oferujemy stacje ładowania samochodów elektrycznych oraz infrastrukturę dla rowerów. Rozwiązania dla osób niepełnosprawnych wynikają z regulacji prawnych.

Zbigniew Juroszek, prezes Atal 

Ceny mieszkań na rynku pierwotnym od dłuższego czasu utrzymują się w trendzie rosnącym, co jest mocno determinowane wzrostami kosztów prowadzenia inwestycji. W minionych miesiącach mieliśmy do czynienia ze skokowymi podwyżkami cen niektórych surowców i materiałów. Spodziewamy się, że to spowoduje wzrost kosztów prowadzenia inwestycji o ok. 10-12 proc. Kolejnym istotnym aspektem są drożejące grunty i ograniczona dostępność działek, a także wyższe ceny usług podwykonawców. Wszystko to ma bezpośrednie przełożenie na finalnie wyższe poziomy cen mieszkań.

Co istotne, nie dostrzegamy perspektyw, aby w przyszłości projekty mieszkaniowe można było budować taniej niż obecnie. Szczególnie, że na horyzoncie widać kolejne kosztotwórcze czynniki m.in. nowe bardziej rygorystyczne standardy energetyczne budynków i Deweloperski Fundusz Gwarancyjny. Zatem jest jeszcze potencjał do wzrostu cen mieszkań. W skali roku spodziewam się, że ceny mogą urosnąć nawet o 10 proc. W długiej perspektywie czasu oczekiwać można stabilizacji cen mieszkań, muszą one bowiem być adekwatne do siły nabywczej Polaków.

Andrzej Oślizło, prezes zarządu, Develia S.A. 

Ceny powyżej 10 tys. zł/mkw. mieszkania stają się powoli standardem na polskim rynku. W Warszawie średnia cena metra na rynku pierwotnym przekroczyła już 12 tys. zł, w Krakowie i Gdańsku jest to odpowiednio 10,8 tys. zł i 10,5 tys. zł. Niedługo ten próg przebije prawdopodobnie także Wrocław, gdzie nowe lokale kosztują średnio około 9,6 tys. zł za metr. Popyt zdecydowanie przewyższa podaż. W pierwszych dwóch kwartałach 2021 roku w 6 największych miastach Polski nabywców znalazło po 19,5 tys. mieszkań i były to wyniki rekordowe w historii naszego rynku mieszkaniowego.

Niestety, z powodu niskiej dostępności działek i przeciągających się procedur administracyjnych podaż nie nadąża za popytem. W drugim kwartale deweloperzy wprowadzili na 6 największych rynkach do sprzedaży „tylko” 15,8 tys. nowych lokali, a więc blisko 4 tys. mniej niż wyniosła sprzedaż.

Gdyby wszystkie nowe projekty zostałyby nagle wstrzymane, cała oferta wyprzedałaby się w zaledwie dwa kwartały, a w Warszawie w 5 miesięcy. Za poziom świadczący o równowadze popytu i podaży uważa się natomiast 4 kwartały. Przy tak dużej nadwyżce popytu, podsycanego przez niskie stopy procentowe i zakupy inwestycyjne, trudno spodziewać się scenariusza innego niż dalsze wzrosty cen. Najszybciej oczywiście sprzedają się lokale najmniejsze i najtańsze, ale klienci kupują w zasadzie wszystko. Większe mieszkania z tzw. segmentu podwyższonego, które jeszcze dwa lata temu czekałyby na nabywców kilka-kilkanaście miesięcy, dziś wyprzedają się praktycznie w ciągu jednego kwartału.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Dane, które płyną z analiz rynku, są czytelne: popyt rośnie, podaż maleje, a to wpływa na ceny mieszkań. Podam przykłady z lokalnych rynków: porównując dane rok do roku, w drugim kwartale 2021 we Wrocławiu i w Krakowie ogółem sprzedano ponad 1,5 razy tyle mieszkań, a w Gdańsku – aż 4 razy więcej. Wynika to zarówno ze zwiększonego zainteresowania klientów indywidualnych, którzy wolą lokować środki w nieruchomościach niż niskooprocentowanych lokatach, jak i bardzo aktywnego prywatnego sektora nieruchomości na wynajem. Wysoki popyt wpływa na zmniejszenie oferty we wszystkich dużych miastach. Podaż we Wrocławiu zmniejszyła się o 31 proc., a w Poznaniu o 25 proc. r/r. Na rynku warszawskim ogólna oferta na rynku pierwotnym spadła do 9700 mieszkań i jest najniższa od 2007 roku.

Uważnie obserwujemy ogólną sytuację na rynku i widzimy przestrzeń na nowe projekty. Lokujemy je nie tylko na znanych już nam rynkach, ale wchodzimy także na nowe. W tym roku debiutujemy w Trójmieście inwestycją Żeromskiego 7 w Gdyni.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg SA.

Ostatnio rośnie popyt inwestycyjny na rynku nieruchomości mieszkaniowych, co jest efektem, zarówno zainteresowania dużych podmiotów zagranicznych, jak i zmiany aktywności inwestycyjnej Polaków, którzy przekierowują środki z lokat na inwestycje w nieruchomości. Sądzimy, że rynek nieruchomości mieszkaniowych w ciągu najbliższych 2 lat będzie się stabilnie rozwijał, nadal popyt będzie lekko przewyższał podaż, że względu na wymogi proceduralne i administracyjne wprowadzania nowych inwestycji.

Przykładowo w Warszawie zwykle deweloperzy oferują mieszkania do wyprzedania na 3 kwartały do przodu, a obecnie oferta skurczyła się na ok. 1 kwartał. To jest bezpośrednia przyczyna wzrostu cen, poza drożejącymi gruntami i materiałami budowlanymi. Bardzo ważne jest zatem, aby samorządy maksymalnie przyspieszyły procedury administracyjne w tym zakresie.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Działu Sprzedaży w Ronson Development

W porównaniu do I kwartału 2021 roku najbardziej, bo aż o 14 proc. ceny mieszkań wzrosły w Trójmieście, w Krakowie o 10 proc., a w Łodzi o 7 proc. Jeśli chodzi o cenę za metr kw. to oczywiście prym wiedzie Warszawa, gdzie średnia stawka osiągnęła już 12 tys. zł. Około 10,8 tys. zł/mkw. zapłacimy w Krakowie, a 10,5 tys. zł/mkw. w Trójmieście. W porównaniu z analogicznym kwartałem ubiegłego roku, wzrost średnich cen sprzedanych mieszkań wyniósł od 2 proc. w Poznaniu do ponad 12 proc. w Krakowie.

Na utrzymujący się wzrost cen mają wpływ takie czynniki, jak utrudnienia w zakresie pozyskania pozwoleń na budowę, a tym samym wprowadzenia do sprzedaży nowych inwestycji, ograniczenia w dostępności gruntów w obrębie największych aglomeracji, ale też rosnące koszty materiałów budowlanych i usług.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

W prestiżowym Osiedlu Horizon w Gdańsku, gdzie z mieszkań na najwyższych piętrach i z dachów zaprojektowanych jako przestrzeń rekreacyjna, będzie można oglądać panoramę miasta, port i zatokę, średnia cena za metr kw. wynosi ok. 10 tys. zł. Przedsprzedaż lokali w tej inwestycji rozpoczęliśmy w styczniu tego roku. Od tego czasu podrożały o 10 proc. W pierwszym kwartale br. średnie stawki przekroczyły w Gdańsku próg 10 tys. zł za mkw. po raz pierwszy od dekady.

W nowoczesnym mieszkaniowo-biurowo-komercyjnym wieżowcu Hanza Tower w centrum Szczecina średnia cena za mkw. to aktualnie nieco ponad 13,7 tys. zł. Od marca 2020 roku ceny sprzedaży w tej inwestycji nie uległy zmianie. O około 5-8 proc. w porównaniu do cen sprzed marca 2020 roku zdrożały natomiast mieszkania w inwestycji Bliska Wola Tower w Warszawie. Teraz średnia cena za mkw. to ok. 14 tys. zł.

W pierwszej połowie 2021 roku deweloperzy rozpoczęli w Polsce budowę 87,7 tys. mieszkań, co stanowi rekordowy wynik. Chętnych na mieszkania wciąż jest jednak więcej niż dostępnych lokali, w szczególności w Gdyni i w Warszawie, gdzie prawdopodobnie ceny będą rosnąć najszybciej. Wpływ na to mają przede wszystkim drożejące materiały budowlane.

W podwarszawskiej inwestycji Villa Campina stawiamy gotowe do zamieszkania, energooszczędne eko-domy. W ubiegłym roku staraliśmy się utrzymywać atrakcyjne ceny, jednak z uwagi na stale rosnące koszty budowy zmuszeni jesteśmy je podnosić. 

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Średnie ceny mieszkań sprzedanych na rynku pierwotnym w Warszawie i Trójmieście przekroczyły już odpowiednio 11tys. zł/mkw. i 10 tys. zł/mkw. Mamy do czynienia ze znaczącym zachwianiem równowagi pomiędzy podażą a popytem. Po stronie popytu mamy dalszy wzrost inflacji, brak możliwości oszczędzania na lokatach bankowych czy wzmożoną aktywność funduszy inwestycyjnych budujących portfele przed wprowadzeniem ustawy o REITach. Po stronie podażowej mamy sygnalizowane przez wszystkich deweloperów trudności z uzyskaniem decyzji urzędowych czy znaczące wydłużenie procedur, drastyczny wzrost cen materiałów budowalnych oraz cen gruntów.

Średnia cena mieszkań w ofercie w ciągu ostatniego roku wzrosła w Warszawie o 10 proc., zaś w Trójmieście o 3 proc. Trudności w „produkcji” nowych mieszkań i wzmożony popyt przyczyniają się do znaczącego zmniejszenia oferty. Wszystko to sprawia, że dalszy wzrost cen jest nieuchronny.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Pomimo pandemii zauważalny jest dynamiczny wzrost cen nieruchomości. Jest to związane ze stałą przewagą popytu ponad podażą. Zainteresowanie kupujących przerasta liczbę budowanych i oferowanych lokali. Dane rynkowe wskazują, że trend rosnących cen nadal będzie się utrzymywał, a wzrosty będą następować właściwie w całym kraju. Na przykład, średnia cena mieszkań oferowanych w II kwartale 2021 roku w Trójmieście, na obszarze, gdzie prowadzimy najwięcej projektów deweloperskich wyniosła 10 500 zł/mkw. Najwyższe ceny mieszkań notowane są w Warszawie, gdzie średnia cena za metr kw. przekroczyła 12 000 zł za mkw.

Niezmiennie, najszybciej rosną ceny nieruchomości, które cieszą się największym zainteresowaniem na rynku i najszybciej znajdują swoich nabywców. Są to lokale o powierzchniach od 35 do 50 mkw., zlokalizowane w dzielnicach z dobrze rozwiniętą infrastrukturą. Jak również lokale usytuowane w prestiżowych dzielnicach z dodatkowymi atutami, jak bliskość parku, morza, wspólne przestrzenie do rekreacji.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

W pierwszym półroczu bieżącego roku w tych 6 największych miastach sprzedano o 7,2 proc. więcej mieszkań niż w najlepszym do tej pory pierwszym półroczu roku 2017.  W większości miast Polski, z wyłączeniem Wrocławia, średnie ceny mieszkań nowo wprowadzanych na rynek wyraźnie wzrosły w porównaniu z poprzednim kwartałem. Od 7 proc. w Łodzi, 10 proc. w Krakowie, aż do 14 proc. w Trójmieście. We Wrocławiu z kolei średnia cena nowej podaży spadła o 9 proc. Przewidywane jest, że jeśli popyt utrzyma się na dotychczasowym poziomie, to w kolejnym kwartale ceny najprawdopodobniej znów wzrosną.

Już w III kwartale 2020 roku średnie ceny za metr kw. w poszczególnych miastach Polski wynosiły następująco: 10.184 zł dla Warszawy, 8.838 zł dla Krakowa, 8.109 zł dla Wrocławia, 7.450 zł dla Poznania i 6.406 zł dla Łodzi.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Ceny oferowanych przez nas mieszkań od dłuższego czasu rosną stabilnie, podobnie jak na całym, poznańskim rynku. Na przełomie kwartałów do oferty wprowadziliśmy nową inwestycję - FIQUS Marcelin, gdzie średnia cena za metr kw. mieszkania to 9 600 zł. W przypadku naszej, drugiej inwestycji - ST_ART Piątkowo, średnia cena to 8300 zł/mkw. W Poznaniu średnia cena ofertowa to 8400 zł/mkw. Popyt nie spada i nic nie zapowiada, by miało to nastąpić. Ogromne zainteresowanie całą naszą ofertą nakazuje sądzić, że ceny w dalszym ciągu będą rosły, niezależnie od lokalizacji. Stabilność tego wzrostu będzie jednak zależała od kształtowania się cen materiałów budowlanych i robocizny oraz dostępności gruntów. 

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Aria Development

Średnie ceny mieszkań w Warszawie przekroczyły 12 tys. za mkw. W naszym, nowym Osiedlu Natura 2 średnia cena za mkw. wynosi 5950 zł, zaś w Osiedlu Łomianki 6100 zł, ale w ofercie zostało wyłącznie kilka największych mieszkań z antresolami. Nasze lokale w obu lokalizacjach podrożały średnio 10 proc. r/r. 

Wydaje się, że jest jeszcze miejsce na wzrost cen, ale będzie to zależało od sytuacji gospodarczej, stóp procentowych oraz inflacji, która w naszej opinii zmusi Radę Polityki Pieniężnej do powrotu na ścieżkę zacieśniania polityki pieniężnej. Największe wzrosty cen obserwujemy w dużych miastach, szczególnie w Warszawie.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

Realizujemy inwestycje wyłącznie na terenie Warszawy. Ceny mieszkań w aktualnej ofercie różnią się w zależności od lokalizacji i dzielnicy. Najtańsze mieszkania za metr kwadratowy mamy obecnie w inwestycji na Białołęce, a najdroższe w projektach realizowanych na Bielanach. W ostatnich miesiącach cyklicznie podwyższaliśmy ceny mieszkań. W konsekwencji stawki są wyższe od kilku do kilkunastu procent w porównaniu z cenami sprzed marca 2020 roku.

- W pierwszej połowie roku największym powodzeniem wśród najemców, poza Warszawą, cieszył się rynek krakowski, gdzie podpisane zostały umowy na 74 tys. mkw. biur. Dobre 6 miesięcy miało też Trójmiasto, w którym zakontraktowane zostało 72 tys. mkw. powierzchni, jest to blisko dwukrotnie więcej niż w analogicznym okresie na przestrzeni ostatnich czterech lat. Generalnie, rynki regionalne zamknęły półrocze z wynikiem o 20 proc. niższym w porównaniu do roku ubiegłego, ale na uwagę, poza Trójmiastem, zasługuje także popyt zarejestrowany w Poznaniu. Transakcje zawarte w stolicy Wielkopolski przyniosły wyższy wolumen najmu niż odnotowany w tym samym czasie w ciągu ostatnich dwóch lat - informuje Krzysztof Foks, Senior Analyst w Walter Herz.  

W pierwszym półroczu br. do najemców trafiło około 510 tys. mkw. powierzchni biurowych. W Warszawie wynajęte zostało 250 tys. mkw. biur, o jedną trzecią mniej niż wynosi średnia z ostatnich 5 lat. Na główne rynki regionalne przypadło łącznie ponad 260 tys. mkw. zakontraktowanej powierzchni biurowej, wynika z raportu Walter Herz.  

- Spowolnienie procesów decyzyjnych, jakie wywołała pandemia dotyczy, zarówno najmu powierzchni, jak i budowy nowych projektów. W drugim kwartale tego roku mieliśmy jednak do czynienia z dużo większą aktywnością najemców niż w pierwszych miesiącach br., szczególnie na rynkach regionalnych. Firmy wyraźnie szerzej podejmują już rozmowy na temat swojego, ostatecznego zapotrzebowania na powierzchnię. Właściciele budynków liczą się natomiast z czasowym spadkiem popytu, ale w dłuższej perspektywie zakładają jego wzrost z uwagi na oczekiwane przenoszenie biznesu do Polski z innych lokalizacji – mówi Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner/CEO w Walter Herz

Warszawa z dużą, nową podażą

W Warszawie w pierwszym półroczu 2021 mieliśmy do czynienia ze sporym wzrostem podaży. Z danych Walter Herz wynika, że zakończona została budowa 10 budynków oferujących łącznie 226 tys. mkw. powierzchni biurowych. Dzięki temu zasoby biurowe stolicy wzrosły do poziomu 6,1 mln mkw.   

Ukończona została realizacja trzech projektów wieżowych - Warsaw Unit, Skyliner i Generation Park Y, usytuowanych w rejonie ronda Daszyńskiego. Wysokościowce wkomponowały się w coraz bardziej okazały skyline centralnej części Warszawy. Wśród oddanych biurowców znalazły się również Moje Miejsce II, Forest podium, X20, Centrum Praskie Koneser M i N, EQ2 oraz Baletowa Business Park.

W budowie pozostaje w Warszawie 360 tys. mkw. powierzchni biurowych, z czego blisko jedna trzecia ma trafić na rynek jeszcze w tym roku. Z zapowiedzi inwestorów wynika, że zakończy się budowa kolejnych 6 budynków. Dzięki temu, nowa podaż roczna, jak podaje Walter Herz, może osiągnąć w Warszawie najwyższy wynik od 2016 roku. Drastycznie spadła natomiast ilość nowych realizacji biurowych. Na stołecznym rynku powstaje teraz najmniej biur od lat. W tym roku rozpoczęta została wyłącznie budowa projektu The Bridge.  

W regionach budowa wre

Pod względem rozbudowy zasobów prym wiodą regiony. Na rynkach regionalnych powstaje przeszło dwa razy więcej powierzchni biurowych niż w Warszawie, co świadczy o odbudowie pozytywnych nastrojów. Najwięcej nowych biur realizowanych jest w Katowicach (180 tys. mkw.), we Wrocławiu (140 tys. mkw.) i Krakowie (115 tys. mkw.) oraz Trójmieście (115 tys. mkw.), oblicza Walter Herz. Dla trójmiejskiego rynku zakończenie budowy prowadzonych projektów zbiegnie się z przekroczeniem progu 1 mln mkw. podaży biurowej.

Wśród realizowanych w regionach inwestycji znajduje się m.in. High5ive, Podium Park, Wadowicka 3 oraz The Park w Krakowie, Nowy Rynek budynek E i Andersia Silver w Poznaniu, Global Office Park, .KTW II i Craft w Katowicach, a także Quorum, Wielka 27 czy Centrum Południe we Wrocławiu.

W pierwszym półroczu br. w regionach ukończonych zostało 11 biurowców. Oferta biurowa w największych miastach regionalnych zwiększyła się łącznie o około 126 tys. mkw. Najwyższy poziom nowej podaży odnotowany został w Krakowie (42,4 tys. mkw.), Poznaniu (35,9 tys. mkw.) oraz Trójmieście (35 tys. mkw.).

Rynki regionalne dysponują łącznie zapleczem liczącym około 5,95 mln mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Wśród oddanych w pierwszych sześciu miesiącach br. budynków znalazł się m.in. poznański Nowy Rynek D, gdański  Palio Office Park A, wrocławski biurowiec Krakowska 35 oraz krakowskie budynki biurowe Tertium Business Park B, Equal Business Park D, Ocean Office Park A, czy Aleja Pokoju 81.

Nowa oferta przyniosła wzrost współczynnika pustostanów na wszystkich rynkach regionalnych do średniego poziomu 13,4 proc. Największy współczynnik pustostanów pozostaje w Łodzi - 18,3 proc., a najniższym poziomem pustostanów w skali kraju odznacza się Trójmiasto i Katowice – 9,2 proc.  W Warszawie wejście na rynek dużych obiektów podbiło współczynnik powierzchni niewynajętej o 2,6 pp. do wysokości 12,5 proc.

Czynsze wywoławcze w najwyższej klasy budynkach usytuowanych w centrum Warszawy kształtują się w przedziale 18-25 EUR/mkw./m-c. W pozostałych częściach aglomeracji wynoszą od 10 do 15 EUR/mkw./m-c.  Najwyższe stawki wśród głównych rynków regionalnych rejestrowane są we Wrocławiu 12,50 – 16,00 euro/mkw./m-c., a najniższe w Łodzi 9,50 – 14,00 euro/mkw./m-c.

Zapraszamy do zapoznania się z raportem: https://walterherz.com/pl/a/rynek-biurowy-1-polrocze-2021-polska