DOMPRESS.PL

Popyt na ziemię pod inwestycje komercyjne nie był w Polsce nigdy tak wysoki. Obserwując aktywność inwestorów możemy mówić o boomie na rynku gruntów inwestycyjnych. Notowana w ostatnich miesiącach wyjątkowo duża ilość transakcji przyniesie sektorowi absolutnie rekordowy wynik. Wartość wolumenu transakcji, według szacunków Walter Herz, może być w tym roku o prawie 60 proc. wyższa niż w najlepszych latach dla tego segmentu.  

Zdecydowana większość, około dwie trzecie gruntów kupowanych jest pod inwestycje mieszkaniowe. Pomiędzy inwestorami budującymi mieszkania toczy się największa walka o działki. Kiedy pojawia się grunt, na którym można wybudować osiedle znika z rynku natychmiast. Proces zakupu jest ekspresowy, możliwie najbardziej skracany, po to by ziemia nie trafiła do konkurencji.

- Inwestorzy dysponują dużą ilością kapitału, który lokują w gruntach. Ziemia często nabywana jest za gotówkę. Powodzeniem cieszą się również grunty o dużej wartości. Podpisywanych jest coraz więcej umów opiewających na rzadko spotykane dotąd kwoty. Finalizowane są zakupy działek w cenach przekraczających nawet 300 mln zł. A przy tym ceny stale rosną. Wzrost stawek widoczny jest nawet w zestawieniu półrocznym – przyznaje Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner/CEO w Walter Herz.      

- Inwestorzy intensywnie poszukują gruntów, zarówno na rynku warszawskim, jak i w największych miastach regionalnych. Nigdy wcześniej regiony nie cieszyły się tak dużym zainteresowaniem, jak teraz. Nabywane działki przeznaczone są często pod inwestycje, których realizacja przewidziana jest w dłuższej perspektywie czasu. Inwestorzy chętnie kupują grunty w Polsce, bo w porównaniu z Europą na głównych rynkach w naszym kraju ziemia oferowana jest w znacznie niższych cenach. Inwestycje na rynku nieruchomości przynoszą natomiast w Polsce większe stopy zwrotu niż w innych krajach Unii Europejskiej – wyjaśnia Bartłomiej Zagrodnik.

Ogromna skala transakcji w grunty pod mieszkania

Wielkość niektórych inwestycji jest imponująca. Jedną z największych, odnotowanych na naszym rynku transakcji był niedawny zakup 62 ha fabrycznych terenów na warszawskim Żeraniu przez spółkę Okam. Przygotowanie budowy wieloetapowej inwestycji, która zaplanowana jest w tej lokalizacji potrwa kilka lat. A tymczasem firma Walter Herz zaangażowała się w proces komercjalizacji powierzchni magazynowych, produkcyjnych i biurowych znajdujących się w obiektach mieszczących się na obszarze dawnej fabryki samochodów przy ulicy Jagiellońskiej w Warszawie.  

Kilka tygodni temu firma White Stone zawarła transakcję zakupu gruntu na warszawskich Bielanach, przy stacji metra Młociny, dzięki czemu stała się właścicielem terenów o powierzchni 200 tys. mkw., które łącznie kosztowały ponad 23 mln euro. Wśród transakcji o podobnej skali plasuje się także zakup 12 ha działki w warszawskim Wilanowie za 263 mln zł przez Robyg o potencjale budowlanym szacowanym na 104 tys. mkw. PUM. Wrocławski deweloper Vantage Development nabył natomiast w tym roku teren o powierzchni 4,72 ha na granicy gdańskiego Śródmieścia i Młodego Miasta za 222,5 mln zł. Grupa Geo z Krakowa kupiła zaś grunty na obszarze Wildy w Poznaniu o łącznej wartości 206,1 mln zł. Kosztowne akwizycje dotyczą również firm. Grupa Goldman Sachs wystawiła właśnie na sprzedaż spółkę deweloperską Robyg, która dysponuje jednym z największych banków ziemi w Polsce, z potencjałem sprzedażowym przekraczającym 23,3 tys. lokali.

Deweloperzy mieszkaniowi potrzebują ziemi, nie tylko pod tradycyjne inwestycje skierowane do klientów indywidualnych, ale także pod projekty realizowane w ramach segmentu PRS, którymi żywo interesują się teraz fundusze inwestycyjne. Wartość inwestycji w obszarze mieszkań na wynajem rośnie z miesiąca na miesiąc. Ten rozwijający się dopiero w Polsce sektor notuje teraz rekordowe wyniki. Ze względu na ogromną aktywność inwestycyjną w sektorze PRS można się spodziewać w najbliższym czasie jeszcze większej konkurencyjności towarzyszącej procesowi zakupu gruntów w atrakcyjnych lokalizacjach miejskich.   

Ceny działek przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową w Warszawie, jak wynika z danych Walter Herz, kształtują się w przedziale 1,5 tys. zł -7 tys. zł do PUM. Grunty pod inwestycje z sektora PRS w największych aglomeracjach w kraju uzyskują ceny transakcyjne w przedziale od 1,7 tys. zł do 2,9 tys. zł do GLA.

Inwestycje hotelowe i biurowe w trybie oczekiwania  

2021 to jednocześnie kolejny rok charakteryzujący się spadkiem zapotrzebowania na działki pod obiekty hotelowe zlokalizowane w dużych miastach. Planowane wcześniej projekty hotelowe zostały wstrzymane, a część inwestycji przekształcono w projekty mieszkaniowe. Transakcje w segmencie hotelowym należą do rzadkości, ale się zdarzają. Marka PURO Hotels z norwesko-polskim kapitałem kupiła niedawno od Strabag Real Estate nieruchomość z pozwoleniem na budowę w warszawskim Śródmieściu, przy ulicy Canaletta pod budowę hotelu z ponad 200 pokojami.

Dużym zainteresowaniem nieustannie cieszą się natomiast grunty pod hotele resortowe w atrakcyjnych lokalizacjach nadmorskich w pobliżu plaży oraz w obrębie najpopularniejszych miejscowości górskich.

Pandemia zahamowała także działania inwestorów na rynku gruntów pod projekty biurowe. - Ze strony sektora biurowego widoczne jest stabilne zainteresowanie gruntami w najlepszych, centralnych lokalizacjach na terenie największych ośrodków miejskich w kraju. Podobnie, jak w przypadku hoteli, część zaplanowanych inwestycji przeprojektowywana jest na funkcje mieszkaniowe, a w przygotowywanych do budowy kompleksach wielofunkcyjnych aranżowana jest większa ilość mieszkań – informuje Bartłomiej Zagrodnik. – Inwestorzy nabywają teraz również chętnie dobrze zlokalizowane, starsze budynki biurowe, w dłuższej perspektywie planując zmienić ich funkcję. Chcą w tych miejscach zamiast biur oferować za jakiś czas wysokiej klasy apartamenty na wynajem - dodaje.

Działki pod projekty biurowe w Warszawie oferowane są w cenie od 1,3 tys. zł do 3,5 tys. zł za mkw. 

Grunty pod logistykę na wagę złota

Drugim beneficjentem nowego układu sił na rynku nieruchomości, obok segmentu mieszkaniowego jest sektor logistyczny. Inwestorzy intensywnie poszukują również ziemi pod projekty magazynowe. Wolumen transakcji związanych z inwestycjami w grunty pod magazyny, według analiz Walter Herz, zwiększył się w tym roku co najmniej o jedną piątą. Zmiany wywołane pandemią przyspieszyły wzrost sektora e-commerce, za czym poszedł skokowy rozwój logistyki, a w konsekwencji sektora magazynowego. Ogromne zainteresowanie wzbudzają dziś grunty inwestycyjne usytuowane na obrzeżach dużych miast. Największym zainteresowaniem cieszy się Warszawa, Wrocław, Kraków, Trójmiasto i Poznań.

Inwestycje magazynowe idą w kierunku realizacji niedużych magazynów na obrzeżach największych miast i mniejszego zaangażowania w budowę dużych parków logistycznych. Znaczna część projektów inicjowana jest w segmencie magazynów miejskich. Przykładowo w Warszawie jedna czwarta realizowanej powierzchni usytuowana jest w granicach administracyjnych miasta. Ze względu na rozwój logistyki ostatniej mili poszukiwane są działki pod magazyny również w mniejszych ośrodkach miejskich.  

Najwyższe stawki obowiązują w aglomeracji warszawskiej, największym centrum logistycznym w kraju. W obrębie Warszawy ceny wynoszą nawet 700-800 zł/mkw. W Krakowie stawki zaczynają się od 400 zł/mkw. W aglomeracji wrocławskiej, gdzie widoczny jest duży wzrost zainteresowania inwestycjami w segmencie logistycznym, ceny są nieco niższe niż w Krakowie. We Wrocławiu za najatrakcyjniejsze tereny pod logistykę ostatniej mili trzeba zapłacić około 300 zł/mkw. W pobliżu Poznania grunty pod magazyny w porównaniu z Wrocławiem są dwukrotnie tańsze. 

Grunty z przeznaczeniem pod projekty magazynowe w formacie tzw. BIGBOX w zależności od lokalizacji kosztują w Polsce od 80 zł do 450 zł/mkw.

Zmiany wywołane przez pandemię bardzo mocno wpłynęły również na rozwój rynku handlowego, ograniczając aktywność inwestycyjną w tym sektorze w zasadzie do parków handlowych i centrów convenience. Inwestorzy poszukujący gruntów pod takie obiekty koncentrują się teraz przede wszystkim na mniejszych miejscowościach. Parki handlowe notują największy wzrost w historii rynku. Większość z nich powstaje w mniejszych miastach liczących poniżej 50 tys. mieszkańców.  

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży Develia S.A.

Bliskość terenów zielonych i rekreacyjnych to jeden z podstawowych warunków, jakie muszą spełniać inwestycje realizowane przez Develię. Spójrzmy na przykład na nasze osiedla w Gdańsku – kompleks przy Alejach znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Millennium Gdańska. Z okien Baltea Aparatments można podziwiać największy park w Trójmieście, Park Reagana. Osiedle Marinus dzieli od Parku Brzeźnieńskiego im. J. J. Haffnera i plaży zaledwie kilkuminutowy spacer. 

Naszą katowicką inwestycję Ceglana Park, której ponad połowę powierzchni stanowią tereny zielone dzieli od Parku im. T, Kościuszki tylko około 300 metrów. Osiedle na stołecznej Woli powstało w sąsiedztwie Parku Powstańców Warszawy. Nasz nowy, warszawski projekt - Aleje Praskie realizowany jest w odległości kilkuminutowego spaceru od jednego z najpiękniejszych miejskich parków, Parku Skaryszewskiego im. I. J. Paderewskiego. Nazwa wrocławskiego projektu - Między Parkami też jest nieprzypadkowa. We wszystkich tych inwestycjach oferujemy szeroki przekrój lokali o zróżnicowanych rozkładach i metrażach, od kawalerek po przestronne mieszkania wielopokojowe. Ich ceny różnią się w zależności od miasta i inwestycji. Najtańsze lokale można kupić w cenie od 7899 zł/mkw. 

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Wśród naszych inwestycji atrakcyjną lokalizacją wyróżnia się nasz premierowy, czwarty projekt w Poznaniu - VILDA Unique. Powstanie przy ulicy Niedziałkowskiego, blisko zabytkowego i niedawno zrewitalizowanego parku Drwęskich, a także parków Marcinkowskiego i Dąbrowskiego. W budynku znajdzie się tylko 69 mieszkań, w tym 38 lokali typu studio o powierzchni od 29 mkw. oraz mieszkania dwu i trzypokojowe o metrażu od 34 mkw. do 62 mkw. Ceny mieszkań zaczynają się od 10 400 zł/mkw. Przykładowo kawalerka o powierzchni 29 mkw. kosztuje 374 200 zł a mieszkanie trzypokojowe o metrażu 55 mkw. jest w cenie  586 900 zł. 

Nasza, premierowa inwestycja w Trójmieście - Żeromskiego 7 powstanie w Gdyni na wysokości drugiego basenu portowego. W zasięgu krótkiego spaceru znajduje się plaża miejska, w pobliżu są także parki i skwery. W tym projekcie wybudujemy 77 mieszkań wielkości od 25 mkw. do 101 mkw. Dostępnych jest 47 lokali. Przykładowo mieszkanie jednopokojowe o metrażu 26 mkw. kosztuje 627 000 zł, dwupokojowe o powierzchni 47 mkw. –  968 000 zł, a trzypokojowe o metrażu 52 mkw. – 1 245 500 zł.

Kolejną inwestycją w naszej ofercie, wyróżniającą się lokalizacją jest wrocławskie Le Vert, które swoją nazwę (z fr. „zielony”) wzięło od otaczających je licznych terenów zielonych. Znajduje się w bliskiej okolicy dwóch rzek - Odry i Ślęzy oraz Parku Pilczyckiego i Lasu Pilczyckiego. W odległości krótkiego spaceru jest także kąpielisko z kompleksem do uprawiania sportów wodnych. Wrocławski projekt to kameralny czteropiętrowy budynek, a w nim 83 mieszkania o powierzchni od 29 mkw. do 85 mkw. Średnia cena wynosi 9 030 zł/mkw. W tej chwili dostępne są 42 mieszkania. Przykładowo kawalerka o metrażu 38 mkw. kosztuje 388 600 zł, a trzypokojowe o powierzchni 52 mkw. – 460 000 zł. 

Bliskim sąsiedztwem terenów zielonych wyróżnia się także Soleil de Malta, nasz największy projekt w Poznaniu, który swoją nazwę wziął od pobliskiego Jeziora Maltańskiego. Na samym osiedlu nie brakuje także rozbudowanej strefy rekreacyjnej wraz z boiskiem do siatkówki plażowej, leżakami i placem zabaw. W ofercie zostały tylko dwa ostatnie, gotowe mieszkania czteropokojowe, lokal o powierzchni 74 mkw. w cenie 597 750 zł i o metrażu 128 mkw. za 982 000 zł. 

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper S.A.

W naszej ofercie niemal wszystkie inwestycje znajdują się w pobliżu terenów zielonych, spacerowych, rekreacyjnych. To jedna z ważnych cech lokalizacyjnych przy wyborze przez nas terenów pod nowe projekty. Ponadto na wszystkich osiedlach dbamy o jak największą ilość roślinności w częściach wspólnych, tworzymy urokliwe strefy z kwiatami, krzewami, drzewami, małą architekturą czy fontannami.

We Wrocławiu osiedle Lokum Porto, położone przy ulicy Gnieźnieńskiej na Starym Mieście znajduje się tuż przy Odrze, w okolicy malowniczego zielonego nabrzeża rzeki. W niedalekiej odległości znajdują się miejsca idealne na spacer, jogging czy przejażdżkę rowerem: Górka Szczepińska, Park Popowicki i Park Zachodni. Obecnie w ofercie dostępnych jest ponad 150 mieszkań o metrażach od 31 do ponad 100 mkw. Ceny zaczynają się od 384 tys. zł.

Zlokalizowane w zacisznej części wrocławskiego Zakrzowa Lokum Verde to osiedle-ogród, charakteryzujące się bujną roślinnością na dziedzińcach i wokół całej inwestycji. Niedaleko znajdują się urzekające tereny zielone, takie jak Park Pawłowicki z Arboretum, Las Zakrzowski i wały nad rzeka Dobrą. W obecnie oferowanych dwóch etapach znajduje się 150 mieszkań 1-5-pokojowych, o metrażach do 90 mkw. Ceny zaczynają się od 299 tys. zł.

W malowniczej Sobótce pod Wrocławiem realizujemy osiedle Lokum Monte, położone u podnóża góry Ślęży, przy Ślężańskim Parku Krajobrazowym. Wyjątkowa lokalizacja inwestycji zapewni przyszłym mieszkańcom dostęp do niepowtarzalnej przyrody i rozległych terenów zielonych. Aktualnie w ofercie jest blisko 100 mieszkań 2-4-pokojowych o powierzchni do 100 mkw. w cenie od 6725 zł/mkw.

W Krakowie osiedle Lokum Siesta na Dębnikach znajduje się przy Parku Rzecznym Wilgi. Urokliwe sąsiedztwo rzeki i jej zielonego otoczenia zachwyca każdego, kto odwiedzi to miejsce. Obecnie w sprzedaży dostępne są ostatnie gotowe mieszkania w II etapie inwestycji. Zainteresowani mają do wyboru lokale 2 i 3- pokojowe, o metrażach od 39 do 65 mkw.  Ceny zaczynają się od 419 tys. zł.

Inwestycja Lokum Vista na Podgórzu Duchackim w Krakowie położona jest w pobliżu Kopca Krakusa z rezerwatem przyrody Bonarka i Parku Bednarskiego. Te tereny zielone zapewniają możliwość codziennej aktywności fizycznej i rekreacji w niedalekiej odległości od miejsca zamieszkania. Obecnie w ofercie mamy ponad 70 mieszkań w tej inwestycji. Są to mieszkania o metrażach od 35 do 99 mkw. w cenach od 389 tys. zł.

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A. 

W warszawskiej ofercie Atal w bliskim otoczeniu zieleni, tuż przy lesie mamy Osiedle Poematu, gdzie dostępne są mieszkania o metrażu od  36 mkw. do 103 mkw. Można je kupić w średniej cenie 8 500 zł/mkw. 
W Poznaniu w bezpośrednim sąsiedztwie Lasku Marcelińskiego realizujemy inwestycję Zacisze Marcelin, w której kupić można lokale liczące od około 26 mkw. do 93 mkw. Średnia cena mieszkań wynosi 7 150 zł/mkw. Na poznańskim rynku w ofercie mamy także projekt Atal Warta Towers powstający w pobliżu Warty. W tej inwestycji dostępnych jest już tylko około 20 mieszkań, głównie duże metraże, w średniej cenie 7 000 zł/mkw. 
W Trójmieście niedawno wprowadziliśmy do oferty osiedle Przystań Jasień, które położone jest tuż nad jeziorem, w otoczeniu terenów zielonych. Dostępna jest jeszcze szeroka oferta mieszkań od 44 mkw. do 94 mkw. Kosztują średnio około 8 300 zł/mkw.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

W niedalekim sąsiedztwie Plaży Brzeźno i Zatoki Gdańskiej oraz Parku Brzeźnieńskiego powstaje nasze, prestiżowe Osiedle Horizon. Kompleks pięciu budynków mieszkalnych, siedmio i siedemnastokondygnacyjnych z zielonymi dachami, zaplanowanymi jako przestrzeń rekreacyjna. Z lokali na najwyższych piętrach będzie można oglądać panoramę miasta, port i zatokę. Na parterze budynków znajdą się lokale usługowe, a w podziemiach garaże. Powstanie tu 629 mieszkań, z czego 393 to cieszące się największym zainteresowaniem klientów lokale jedno i dwupokojowe. Obecnie są w przedsprzedaży mieszkania o powierzchniach od 35 do 93 m kw. Średnia cena za metr kw. wynosi około 10 tys. zł. 

Nieopodal Puszczy Kampinoskiej w podwarszawskiej inwestycji Villa Campina powstaje osiedle domów jednorodzinnych. Budujemy tam energooszczędne eko-domy. Dzięki zastosowaniu ciepłych materiałów, m. in. drewna, pompy ciepła i wentylacji z odzyskiem ciepła, domy te cechują się bardzo niskim zapotrzebowaniem na energię, co wobec zapowiedzi znaczących podwyżek cen prądu nie jest bez znaczenia. Warto podkreślić, że dzięki zastosowanej w domach wentylacji mechanicznej z rekuperacją, powietrze w pomieszczeniach jest przefiltrowane, wolne od alergenów. Domy o powierzchni całkowitej 134 mkw. z ogrodem wielkości od 350 do 500 mkw. i garażem można kupić w cenie około 800 tys. zł. 

Wkrótce rozpoczniemy też nową inwestycję przy nadbrzeżu Odry, ulubionym przez Szczecinian i turystów miejscu spacerów i wypoczynku. Osiedle Nad Odrą będzie kompleksem budynków mieszkalno-usługowych z mariną. Powstanie na prawo od Mostu Długiego, patrząc w kierunku Prawobrzeża. Zabudowa będzie sięgać aż do Kanału Zielonego, który oddziela Łasztownię od Kępy Parnickiej. 

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg S.A.

Nasza, warszawska inwestycja Życzliwa Praga leży wzdłuż Wisły, niedaleko kameralnych plaż. Oferujemy w niej mieszkania o powierzchni od 38 mkw. do 88 mkw. w cenie od 8700 zł/mkw. Projekt Mój Ursus znajduje się w bliskim sąsiedztwie pierwszego EKOparku Warszawy. W ofercie dostępne są mieszkania o metrażu od 27 mkw. do 75 mkw. w cenie od 8900 zł/mkw.  

W Gdańsku w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki znajduje się Nadmotławie, gdzie mamy w sprzedaży mieszkania w cenie od 12 500 zł/mkw. Bezpośrednio przy lesie położona jest też inwestycja Szumilas. Do osiedla przynależą dodatkowo 2 ha prywatnego lasu na użytek mieszkańców. 

Nowa Letnica z kolei znajduje się około 2 km od plaży i brzegu morza. W ofercie mamy tam lokale w cenie od 8 350 zł/mkw. W inwestycji Porto mieszczącej się w odległości około 1km od brzegu morza i plaży można kupić mieszkanie od 11 000 zł/mkw.

We wrocławskim Osiedlu nad Widawą, położonym pobliżu Widawy i terenów zielonych dostępne są mieszkania o powierzchni od 29 mkw. do 64 mkw. w cenie 6900 zł/mkw. 

Piotr Jakubowski, Head of Investment Department w Apricot Capital Group

Jednym z interesująco zlokalizowanych projektów, które przygotowujemy obecnie do realizacji jest inwestycja przy ulicy Bernardyńskiej w warszawskiej dzielnicy Mokotów, gdzie na 6 ha terenu położonego w otulinie Jeziorka Czerniakowskiego planujemy zrealizować ponad 400 mieszkań w budynkach wielorodzinnych i jednorodzinnych. 

Większa część terenu będzie powierzchnią biologicznie czynną, na której planujemy stworzyć ścieżki pieszo-rowerowe, parki sąsiedzkie, place zabaw, korty tenisowe i siłownie pod chmurką. Dodatkowo, planujemy wybudować zbiorniki wodne, które będą służyć zagospodarowaniu wód opadowych w sposób niezaburzający lokalnych układów wodnych, które staną się kolejnymi przestrzeniami zachęcającymi do rekreacji na świeżym powietrzu. W ofercie znajdą się lokale mieszkalne o zróżnicowanej powierzchni, od jednopokojowych do luksusowych apartamentów o powierzchni ponad 150 mkw.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

W naszym projekcie klienci znajdą szklarnie, w których mogą hodować własne kwiaty, warzywa czy zioła, plenerową siłownię, czy drewniane leżanki do wypoczynku przy oczkach wodnych i fontannach. Dla dzieci przygotowaliśmy wodne i edukacyjne place zabaw, które otoczone są roślinami przyjaznymi dla owadów. Tworzymy przestrzeń do wypoczynku, spacerów czy uprawiania sportu. W Miasteczku Jutrzenki mieszkańcy otrzymują nie tylko siłownię, ale również profesjonalną salę do ćwiczeń pilates. W tej inwestycji oferujemy zarówno mieszkania dwupokojowe o powierzchni 40 mkw., jak czteropokojowe z tarasami w wielkości 90 mkw. 

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

W naszej ofercie znajduję się obecnie inwestycja Nadwiślańska Kaskada, położona na warszawskiej Białołęce w bezpośrednim sąsiedztwie lasu, a także w pobliżu nadwiślańskich terenów rekreacyjnych. Średnia cena w tej lokalizacji wynosi około 9 tys. zł/mkw. W ofercie dostępne są mieszkania o metrażu od 35 mkw. do 84 m kw. Budowę Nadwiślańskiej Kaskady rozpoczęliśmy w sierpniu br. 

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Szukając miejsc na kolejne inwestycje staramy się, by już sama lokalizacja projektu robiła wrażenie. Nasze dwie najnowsze inwestycje sąsiadują z terenami zielonymi, co z pewnością stanowi o ich wyjątkowości. FIQUS Marcelin – zielony nie tylko z nazwy – ma zieleń wpisaną w swoje DNA. Niezbyt duża działka na Marcelinie zainspirowała nas do kreatywnego zaprojektowania zieleni, zarówno w układzie horyzontalnym - zielone tarasy i dach, jak i wertykalnym – pnącza bluszczu na elewacji. W odległości ledwie kilka minut spacerem od budynku rozciąga się 230 hektarowy Lasek Marceliński. W inwestycji dostępne są mieszkania od kawalerek po lokale czteropokojowe w średniej cenie 9748 zł/mkw.

Osiedle Naturama na Strzeszynie oferuje jeszcze więcej zieleni. W czteroetapowym osiedlu posadzone zostanie 300 drzew, w tym także owocowe. Teren inwestycji otoczony jest z kolei dojrzałą zielenią, a wśród niej znajdziemy nawet pomnik przyrody – aleję dębowo-jesionową przy ulicy Jastrowskiej. Osiedle odległe jest poza tym o niespełna 1,5 km od plaży nad Jeziorem Strzeszyńskim. W ofercie mamy mieszkania od kawalerek po czteropokojowe, w cenach od 8000 zł/mkw. 

Marcin Michalec, CEO Okam

Naszymi flagowymi projektami jest Dom w Dolinie Trzech Stawów oraz INSPIRE w Katowicach. Obie inwestycje położone są w niezwykle zielonej okolicy, w Dolinie Trzech Stawów, a przy tym znajdują się blisko centrum miasta. Okolica z terenami zielonymi i zbiornikami wodnymi posiada idealną infrastrukturę do rekreacji i uprawiania sportów: biegania, jazdy na rowerze czy spacerów wokół zbiorników wodnych. 

Dom w Dolinie Trzech Stawów został już skomercjalizowany i oddany do użytkowania. W przypadku INSPIRE położonego w sąsiedztwie Domu w Dolinie Trzech Stawów będzie docelowo około 450 mieszkań w 7 budynkach. Pierwszy etap inwestycji, na który składają się dwa budynki został już prawie w 100 proc. sprzedany, a jego oddanie do użytkowania planowane jest na początku 2022 roku. W etapie drugim INSPIRE w sprzedaży posiadamy jeszcze kilkanaście mieszkań. Uruchomiliśmy już sprzedaż mieszkań w trzecim etapie projektu. W ofercie mamy lokale o powierzchni od 28 mkw. do 140 mkw. w cenie od około 9000 zł do 9500 zł/mkw.  

Mariusz Delura, kierownik ds. Sprzedaży i Obsługi Klienta firmy Profbud

Przed przystąpieniem do realizacji naszych inwestycji każdorazowo dokładnie analizujemy wybraną dzielnicę zarówno pod względem jej ogólnej atrakcyjności, jak i samego położenia oraz bliskości terenów zielonych. Jednym z przykładów tego typu realizacji jest prestiżowe Osiedle Awangarda znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie parkowej zieleni Fortu Bema na warszawskim Bemowie. Szachy plenerowe, rowery wodne, największy w Warszawie plac zabaw, ścieżki rowerowe i biegowe, drewniane kładki nad fosą, a także liczne inicjatywy plenerowe, czy koncerty to tylko kilka z wielu atrakcji stanowiących bogatą ofertę rekreacyjną miejsca. 

Przykładem innej realizowanej przez nas obecnie inwestycji jest Zakątek Cybisa, mieszczący się w sercu zielonego Ursynowa. Osiedle znajduje się zaledwie 200 m od parku. W promieniu kilkuset metrów dostępne jest metro, przystanek autobusowy, przedszkole, a także wiele lokali usługowo-handlowych. W tym miesiącu prowadzimy jesienną wyprzedaż 1. piętra w Osiedlu Zakątek Cybisa, podczas której klienci będą mogli nabyć lokale nawet o 37 tys. zł taniej. Mimo, że inwestycja została już sprzedana w 90 proc., w ofercie nadal dostępne są mieszkania jedno do trzypokojowych o metrażach od 33 mkw. do 78 mkw. 

Karolina Bronszewska, członek zarządu, dyrektor marketingu i innowacji Ronson Development

Każda z naszych inwestycji powstaje w miejscu, które wyróżnia się na tle okolicy. Nova Królikarnia została zrealizowana w sercu parku na warszawskim Mokotowie. Oprócz zastanego krajobrazu – pięknej, dzikiej zieleni oraz jeziora, dosadziliśmy blisko 400 drzew oraz około 2000 krzewów i roślin wodnych. 

Wilanów Tulip – wyjątkowa inwestycja z mieszkaniami z antresolą powstaje w sąsiedztwie obszarów Natura 2000. Ursus Centralny, jeden ze sztandarowych projektów w Warszawie, graniczy ze stołecznym EKO Parkiem, który jest miejscem rekreacji dla mieszkańców Ursusa. Nowe Warzymice pod Szczecinem otoczone są bujną zielenią, charakterystyczną dla przedmieść miasta. W każdej z tych inwestycji dostępne są jeszcze mieszkania. W Novej Królikarni w ofercie został zaledwie jeden lokal.  

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Aria Development

Nasze dwa duże osiedla, które wybudowaliśmy i obecnie realizujemy są położone w bliskości rozległych terenów zielonych i wody. W listopadzie 2020 roku rozpoczęliśmy realizację nowego Osiedla Natura 2. To projekt, który powstaje w Wieliszewie, niedaleko największego kompleksu wodnego w okolicy Warszawy - Zalewu Zegrzyńskiego. Osiedle Natura 2 graniczy z lasem, do którego mieszkańcy mają bezpośredni dostęp.

Kończymy sprzedaż naszego drugiego osiedla w Łomiankach, zlokalizowanego w pobliżu Kampinoskiego Parku Narodowego i starorzecza Wisły. W ofercie zostało tylko jedno czteropokojowe mieszkanie z antresolą o powierzchni ponad 100 mkw. 

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Aktualnie wiele nowych projektów w naszym portfolio związanych jest z gdańską Wyspą Sobieszewską, położoną u wybrzeży Martwej Wisły i Zatoki Gdańskiej. Jest to niezwykle atrakcyjny teren o ogromnych walorach krajobrazowych i prawdziwa ostoja dzikiej przyrody z pięknymi, nadmorskimi plażami, lasami i rzeką. Wśród naszych propozycji są luksusowe apartamenty budowane w drugim etapie unikatowej inwestycji Sol Marina. Są to lokale o powierzchni od 26 mkw. do 86 mkw. w cenie około 23 tys. zł brutto/mkw. W ramach inwestycji Sol Marina budujemy również Grano Marina Hotel, w ofercie którego mamy pokoje hotelowe o powierzchni od 23 mkw. do 31 mkw. sprzedawane w systemie condo. Zarówno apartamenty, jak i pokoje hotelowe, powstające w kompleksie Sol Marina wyróżnia wspaniały widok na nabrzeże Martwej Wisły lub wewnętrzny basen prywatnej mariny jachtowej. 

Bezpośrednio na samej Wyspie Sobieszewskiej powstają także dwie nasze, nowe inwestycje. Zlokalizowany zaledwie kilometr od plaży Lazur Park, w którym mieszkanie o powierzchni 27 mkw. kosztuje około 13,3 tys. zł/mkw. oraz położona równie blisko plaży Villa Neptun. W przypadku tego drugiego projektu aktualnie dostępne są jeszcze apartamenty o powierzchni  od 38 mkw. do  43 mkw., których średnia cena wynosi około 14 tys. zł/mkw.

W tej chwili ożywienie daje się zauważyć w całej Polsce, natomiast bezwzględnie prym wiedzie Warszawa, co wyraża się w popycie. W trzecim kwartale br. w Warszawie do najemców trafiło około 150 tys. mkw. biur, co stanowiło blisko 40 proc. powierzchni zakontraktowanych od początku roku. Ogółem wolumen najmu w Warszawie osiągnął po trzech kwartałach poziom niemal 400 tys. mkw. powierzchni. Największym powodzeniem cieszą się budynki zlokalizowane w centrum.

Statystyki dotyczące aktualnie prowadzonych negocjacji nie przekuwają się jeszcze w same transakcje najmu, ale powinno to nastąpić w 4 Q 2021. Najemcy wrócili do rozmów, zarówno na temat relokacji biur, jak i renegocjacji umów. Deweloperzy i właściciele nieruchomości skłonni są do większej elastyczności w negocjacjach, co daje najemcom możliwość zabezpieczenia atrakcyjnej powierzchni i uzyskania lepszych warunków. Obłożenie biur zwiększa się sukcesywnie. Już teraz jest na poziomie 30-40 proc., co widać także po zwiększonym porannym ruchu.  

O stabilizacji warszawskiego rynku świadczyć może również współczynnik pustostanów biurowych, który w trzecim kwartale br. nie zmienił się, a od początku roku wzrósł tylko o 3 proc. przy wysokim poziomie nowej podaży. Na rynkach regionalnych natomiast współczynnik powierzchni niewynajętych kształtuje się średnio na nieco wyższym poziomie niż w stolicy.      

Kraków i Wrocław nie mają w regionach konkurencji. Tam najemcy biorą najwięcej. W grupie liderów pod względem wynajmu plasuje się jeszcze Trójmiasto. Łącznie w regionach w tym roku do końca września wynajęte zostało tylko nieznacznie mniej powierzchni niż w Warszawie. W ostatnim czasie niewielką przewagę pod tym względem ma znów Warszawa.  

W strukturze popytu, zarówno w Warszawie, jak w regionach przeważają nowe umowy. Na rynkach regionalnych znacznie przewyższają udziałem renegocjacje, których w Warszawie jest sporo więcej. 

Jakie firmy poszukują biur w Warszawie, a jakie w regionach? 

Jeśli chodzi o strukturę najemców w Warszawie i regionach nie są widoczne szczególnie duże zmiany. Warszawa to w znacznym stopniu siedziby zarządów oraz kluczowych działów sprzedaży. W regionach firmy lokują przede wszystkim centra usług dla biznesu, co w pierwszym półroczu br. szczególnie widoczne było w Katowicach i Krakowie, gdzie najemcy z sektora BSS mieli przytłaczająco duży udział w wolumenie transakcji. Biorąc pod uwagę zmieniający się rynek pracy granica między regionami a Warszawą zaczyna się jednak zacierać. Praca zdalna sprawia, że nie przywiązujemy się już tak bardzo do lokalizacji.

Zawsze broniły się ośrodki akademickie, natomiast w tej chwili na rynku pracy widzimy ogromną rywalizację o pracowników, szczególnie tych z doświadczeniem. Dlatego w ostatnim czasie w Warszawie zwiększa się zatrudnienie w centrach usług wspólnych, przede wszystkim w czołowych organizacjach, które potrzebują wysoko wykwalifikowanych ludzi. Stąd w Warszawie w pierwszych 6 miesiącach br. na firmy świadczące nowoczesne usługi dla biznesu przypadła jedna piąta wynajętych biur. Na uwagę zasługuje fakt, że nasza stolica może się pochwalić najniższym bezrobociem wśród największych ośrodków europejskich.

Na warszawskim rynku zwiększyła się też dynamika działania branży e-commerce, firm z sektora IT i szeroko pojętych nowych technologii oraz kancelarii prawnych. W regionach natomiast silną grupę najemców, poza sektorem usług dla biznesu, stanowią firmy produkcyjne.

Czy firmy rezygnują z większych powierzchni na rzecz mniejszych biur? Jak zmieniają przestrzeń do pracy?

Znaczna część firm jest wciąż na etapie analizy swoich potrzeb, ale chęć powrotu do biur jest powszechna, bo pracodawcy zauważają negatywne skutki home office. Wiele z firm rozpoczęło już ten proces, część wdraża go etapami stopniowo zwiększając czas pracy w biurze. Niektóre z firm rzeczywiście optymalizują swoje powierzchnie. W związku z upowszechnieniem pracy hybrydowej zapotrzebowanie w niektórych firmach spadnie prawdopodobnie o około 15-20 proc. w porównaniu do powierzchni zajmowanych dotychczas. Optymizmem napawa natomiast fakt, że jednocześnie duża część organizacji mocno się rozwija i zwiększa przestrzeń do pracy. W Warszawie tacy najemcy przeważają. Nie tyle nawet utrzymują powierzchnie w takiej samej wielkości, ale zwiększają je czyniąc biuro bardziej komfortowym miejscem dla pracowników.    

Pracodawcy, mając na względzie efektywność działania firmy poszukują sposobów, by zachęcić pracowników do pracy w biurach. Kluczowa staje się kwestia udogodnień, które skłaniałyby ludzi do przebywania w nich i rezygnacji z pracy w domu. Mówimy tu o zmianach w aranżacji przestrzeni sprawiających, by biuro stało się bardziej wygodnym miejscem do pracy w zespole, sprzyjającym budowaniu relacji międzyludzkich. Chodzi również o zapewnienie pracownikom szeregu dodatkowych usług i atrakcji, jak przestrzenie do integracji, pokoje relaksu, czy strefy fitness.

Przestrzeń biurowa przekształcana jest w taki sposób by wspierała pracę kreatywną, którą blokuje izolacja. W tym aspekcie żadne narzędzia online nie zastąpią możliwości ludzkiej interakcji. Firmy zwiększają obszar powierzchni wspólnych, w tym sal konferencyjnych. Pracodawcy stawiają teraz po prostu na „atrakcyjność” przestrzeni do pracy. Biuro ma się pracownikom podobać, zapewniać pozytywne doświadczenia, zachęcające do przebywania w nim. Znajdować w świetnej lokalizacji, oferującej cały wachlarz usług w zasięgu ręki. Przyciągać nowe osoby, a pracowników ściślej wiązać z firmą.     

Czy powstają nowe biurowce? Gdzie? 

W tym roku w Warszawie ukończone zostały m.in. cztery projekty wielkoskalowe, których budowa rozpoczęła się przed 2020 rokiem. Na rynek weszła wieża biurowa Skyliner, ukończone zostały kompleksy Generation Park Y oraz Warsaw UNIT, a niedawno oddany został wieżowiec Widok Towers, a także biurowce Galwan i Plater w Fabryce Norblina.

W ciągu 9 miesięcy tego roku zasoby biurowe Warszawy zwiększyły się o prawie 300 tys. mkw. powierzchni. W budowie jest ponad 370 tys. mkw. biur. Od wielu lat na warszawskim rynku nie budowało się tak niewiele. W tym roku rozpoczęła się budowa zaledwie kilku nowych projektów. Nie wstrzymana została natomiast żadna realizowana inwestycja, a w oddawanych budynkach trzy czwarte powierzchni jest zabezpieczone umowami. Zapowiadane są kolejne projekty biurowe i kompleksy wielofunkcyjne, głównie w obrębie najnowocześniejszego centrum biznesowego w kraju, w okolicy ronda Daszyńskiego. Planowana jest też modernizacja albo przekształcanie budynków w zagłębiu biurowym na Służewcu.

Inwestorzy stawiają teraz głównie na kompleksy typu mixed-use, które łączą wiele obszarów życia codziennego. Ich sukces rynkowy potwierdzają najnowsze, warszawskie obiekty miastotwórcze, oferujące funkcje biurowe, mieszkaniowe, handlowe, usługowe i gastronomiczne, jak Fabryka Norblina czy Browary Warszawskie.   

W regionach natomiast na przestrzeni pierwszych trzech kwartałów tego roku oddane zostało o połowę mniej powierzchni niż w Warszawie. Kilkanaście nowych budynków biurowych, które weszło na rynki regionalne dostarczyło prawie 150 tys. mkw. powierzchni. Najwięcej buduje się obecnie w Krakowie i Wrocławiu.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży w Develia S.A.

 W wyniku pandemii obserwujemy w naszych biurach sprzedaży większe zainteresowanie lokalami parterowymi z przypisanymi ogródkami, które wcześniej faktycznie sprzedawały się wolniej. Klienci częściej pytają także o mieszkania z przestronnymi balkonami lub tarasami oraz o takim układzie, w którym jedno z pomieszczeń można wydzielić na osobny gabinet do pracy. Pandemia w wyraźny sposób wpłynęła też na zwiększenie popytu inwestycyjnego. Ze względu na utrzymujące się rekordowo niskie stopy procentowe oraz szybko rosnącą inflację znacznie wzrosła liczba nabywców kupujących kawalerki i małe mieszkania dwupokojowe na wynajem lub choćby w celach tezauryzacyjnych, aby ochronić zgromadzone oszczędności przed utratą wartości. W niektórych naszych inwestycjach odsetek takich kupujących stanowi nawet 70-80 proc.

Zbigniew Juroszek, prezes Atal 

Pandemia raczej zintensyfikowała zmiany, które zachodziły już wcześniej. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się mieszkania o większym metrażu, trzypokojowe czy czteropokojowe. Jednocześnie nie maleje przy tym popyt na kompaktowe mieszkania dwupokojowe. Obserwujemy, że nasi klienci zaczęli jeszcze bardziej doceniać dodatkową przestrzeń życiową, do której zaliczamy przestronne balkony, loggie, tarasy oraz przydomowe ogródki. Jednym z najbardziej docenianych atutów mieszkań stała się też elastyczna przestrzeń, która może być przearanżowana w zależności od potrzeby. Na znaczeniu zyskują projekty multifunkcyjne, gdzie obok mieszkań dostępne są lokale handlowo-usługowe czy biurowe. Klientów przyciągają też wyróżniające się projekty, stąd w miastach, gdzie jesteśmy obecni, decydujemy się na budowę wysokich budynków. Dzięki nim jesteśmy bardziej rozpoznawalni oraz odpowiadamy na potrzebę rosnącej grupy klientów, którzy chcą mieszkać we flagowych inwestycjach.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Trudna sytuacja związana z pandemią nie tyle zmieniła preferencje, co podkreśliła kwestie, które były i nadal są ważne dla kupujących. Dotyczy to, zarówno klientów kupujących swoje pierwsze mieszkanie, jak i tych, którzy nabywają kolejną nieruchomość. Już wcześniej klienci zwracali uwagę na takie kwestie jak ogródki, balkony i tarasy. To, co się zmieniło, to zauważalny wzrost zainteresowania dużo większymi powierzchniami, szybciej sprzedają się mieszkania unikalne, z bardzo dużymi ogrodami i tarasami. Stanowią one enklawę dla właścicieli – miejsce, gdzie mogą odpocząć na świeżym powietrzu bez konieczności kontaktu z innymi, nieznanymi osobami.

Z uwagi na konieczność pracy zdalnej klienci chętniej zwracają także uwagę na większe mieszkania. Dotyczy to nie tylko większego metrażu, ale też większej liczby pokoi, dzięki którym właściciele mogą wygospodarować komfortowe miejsce do pracy. Bez wątpienia kolejnym ważnym aspektem jest lokalizacja inwestycji w pobliżu sklepów i usług.

Zauważamy również, że klienci coraz częściej zwracają uwagę na wysoki standard wykończenia części wspólnych. Równie istotne są rozwiązania ekologiczne. W przypadku naszych inwestycji klientom szczególnie podobają się te z nich, które bezpośrednio chronią ich zdrowie. Tak jest w przypadku antysmogowych nawiewników w oknach, które znajdą się m.in. w naszych nowych inwestycjach Żeromskiego 7 w Gdyni i VILDA Unique w Poznaniu. Klienci cenią również pomysły, które jednocześnie chronią środowisko i obniżają koszty utrzymania części wspólnych, np. energooszczędne oświetlenie LED, które jest w standardzie większości naszych inwestycji, a także panele fotowoltaiczne na dachach, czy system retencji wody opadowej z wykorzystaniem do podlewania zielonych części wspólnych, które znajdą się np. w osiedlu NOVÉLIA Bemowo w Warszawie.

Mariusz Delura, kierownik ds. Sprzedaży i Obsługi klienta firmy Profbud

W dobie pandemii zdecydowanie więcej osób zaczęło zwracać uwagę na przestrzeń i okolicę w jakiej znajduje się ich mieszkanie. Z domem najczęściej kojarzy nam się spokój i bezpieczeństwo. Przy jego wyborze duże znaczenie odgrywa obecnie sąsiedztwo, rozwiązania ekologiczne i dostęp do zieleni, ale także komunikacja, bliskość sklepów, ośrodków sportowych, czy służby zdrowia. Klienci zdają sobie sprawę, że zakup mieszkania to inwestycja na lata, dlatego niewielka odległość od miejsc codziennej użyteczności jest dla nich wartością dodaną i argumentem przemawiającym za zakupem mieszkania w dalej okolicy. Udział mieszkań według metrażu jest mocno zróżnicowany, jedni klienci nadal pytają o małe kompaktowe lokale, inni preferują większe, bardziej komfortowe metraże. Dużym zainteresowaniem cieszą się również mieszkania z ogródkami lub przestronnymi tarasami oraz lokale z oddzielnymi pokojami, w których można zaaranżować domowe biuro.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Lepiej w czasie pandemii sprzedają się mieszkania luksusowe, takie jak w prestiżowym budynku Hanza Tower w centrum Szczecina. Niewykluczone, że z uwagi na przestrzeń rekreacyjną zaprojektowaną w budynku strefę SPA z basenem i klubami dla dzieci i dorosłych, która zajmie łącznie około 1000 mkw. i taras widokowy na 27 piętrze, na wysokości 100 metrów. Wyraźnie zyskały mieszkania znajdujące się na parterze, takie które mają ogródki, taras albo przynajmniej balkon. Klienci poszukują też większych powierzchni, co przekłada się na większe zainteresowanie dużymi mieszkaniami, ale także zakupem domów jednorodzinnych poza miastem. Mamy w przygotowaniu kolejne etapy  ekologicznych domów  z ogrodem o powierzchni od 350 do 500 mkw. w podwarszawskiej inwestycji Villa Campina w Ożarowie Mazowieckim, które chętnie są kupowane. Położenie osiedla obok Puszczy Kampinoskiej jest niewątpliwym atutem dla klientów zwracających uwagę na jakość powietrza. Zastosowana w domach wentylacja mechaniczna z rekuperacją sprawia, że powietrze w pomieszczeniach jest przefiltrowane, wolne od alergenów. Dzięki zastosowaniu m. in. drewna, pompy ciepła i wentylacji z odzyskiem ciepła, domy w Villa Campina cechują się bardzo niskim zapotrzebowaniem na energię, to kolejny walor dostrzegany przez kupujących z uwagi na zapowiedzi znaczących podwyżek cen prądu.

Marcin Michalec, CEO Okam

Na znaczeniu zyskała niewątpliwie obecność na terenie lub w bliskiej odległości od inwestycji obszarów zielonych, jak również zastosowane w osiedlach rozwiązania ekologiczne. W ramach każdej inwestycji, staramy się stworzyć pasy zieleni, skwery czy też zachować jak najwięcej przestrzeni zielonych do użytkowania przez mieszkańców. Oferujemy również mieszkania z ogródkami. Wśród naszych, warszawskich projektów mamy Cityflow na Woli, inwestycję położoną wśród zieleni otaczających parków i posiadającą własny teren przeznaczony pod park, aktywności sportowe, plac zabaw dla dzieci, szklarnie pod warzywa i owoce, wybieg dla psów, i wiele innych rozwiązań, które sprawią że naszym klientom będzie się mieszkało komfortowo i wygodnie. 

Z kolei co do rozwiązań pro środowiskowych w osiedlach, począwszy od warszawskiej inwestycji Central House wszystkie nasze projekty mieszkaniowe wyposażane są w proekologiczne i funkcjonalne rozwiązania, jak instalacje solarne/fotowoltaiczne, oczyszczacze powietrza, czy wypożyczalnie rowerów oraz pojazdów elektrycznych i stacje do ładowania rowerów.

Większą rolę odgrywa też teraz okoliczna infrastruktura. Klienci cenią sobie możliwość robienia szybkich zakupów czy korzystania z usług w okolicy miejsca zamieszkania. Dodatkową wartością są również udogodnienia dla lokatorów znajdujące się w samych osiedlach, jak klubiki mieszkańca czy dla najmłodszych, umożliwiające spotkania w wąskim gronie, których wielu osobom po pierwszych falach pandemii brakowało. Zauważamy również zwiększone zainteresowanie lokalami o większych metrażach z wyodrębnionymi kilkoma pokojami.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg S.A.

Kupujący szukają elastycznie zaprojektowanych i wygodnych mieszkań, w których będą mogli łączyć życie codzienne z pracą zdalną. Chętniej wybierają lokale z balkonami lub tarasami. Jeśli chodzi o nabywców zwiększył się nieco udział klientów nabywających mieszkania w celach inwestycyjnych oraz kupujących za gotówkę. Coraz częściej notujemy zainteresowanie lokalami Polaków mieszkających za granicą lub cudzoziemców mieszkających i pracujących w Polsce.

Zauważamy też trend koncentrowania się sfery zakupowej i usługowej mieszkańców w obrębie osiedla. Pandemia spowodowała, że klienci jak najwięcej spraw chcą załatwić w pobliżu miejsca zamieszkania. Dlatego spodziewamy się, że lokale usługowe w osiedlach będą coraz bardziej popularne i mamy taką ofertę w każdej inwestycji.

Zauważamy większe zainteresowanie osiedlami położonymi blisko zieleni, w spokojnych okolicach. Jednak bardzo ważnym aspektem jest doskonała i szybka komunikacja z centrum oraz innymi dzielnicami miasta. Dlatego klienci chętniej wybierają inwestycje na obrzeżach miast, ale nie na typowych przedmieściach, gdzie dotarcie nie jest tak wygodne.

Naszą odpowiedzialność rozumiemy przede wszystkim jako tworzenie lokalnych społeczności. Projektujemy i budujemy strefy rekreacyjne, miejsca do grillowania, place zabaw, siłownie zewnętrzne, strefy fitness z saunami wewnętrznymi, przestrzenie coworkingowe i place zabaw dla dzieci dostępne dla wszystkich mieszkańców.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Pandemia miała i ma ogromny wpływ na kształtowanie się trendów na rynku mieszkaniowym. Najsilniej widoczną zmianą, którą wciąż obserwujemy jest przejście na pracę zdalną, bądź hybrydową. Naturalnym skutkiem takiego stanu rzeczy stał się wzrost oczekiwań względem deweloperów i oferowanych przez nas mieszkań. Spędzając coraz więcej czasu w zaciszu własnego mieszkania klienci oczekują jak największego standardu, komfortu i jakości. Największym zainteresowaniem kupujących cieszą się mieszkania o większej powierzchni, trzy i czteropokojowe. Niezmiernie ważna stała się również prywatna przestrzeń zewnętrzna, a więc wygodne tarasy, balkony czy ogródki, ale również bliskość publicznych terenów zielonych. Nasze osiedla przystosowane są do oczekiwań rodzin, oferując wiele placów zabaw, a nawet przedszkola. Przyciągają centrami rekreacji i ciekawymi ekologicznymi rozwiązaniami.

Piotr Jakubowski, Head of Investment Department w Apricot Capital Group

Pandemia zmieniła w znacznym stopniu wiele aspektów naszego życia, nic więc dziwnego, że wpłynęła także na rynek mieszkaniowy. Preferencje nabywców zmieniły się, kwestie które wcześniej nie były kluczowe nabrały większego znaczenia przy podejmowaniu decyzji o zakupie mieszkania. Mocno wzrosła wartość mieszkań z ogródkami czy tarasami oraz mieszkań o większych metrażach. W przypadku kolejnej fali pandemii i obowiązkowej izolacji zapewnią one odrobinę dodatkowej przestrzeni, której brakowało wielu z nas w ubiegłym roku. Z uwagi na upowszechnienie pracy zdalnej istotne stało się, aby w projektowanych mieszkaniach wydzielona była strefa do pracy, zapewniająca, w miarę możliwości, płynne łączenie życia zawodowego z prywatnym.

Niezmiennie ważna jest przestrzeń, jaką zapewniamy w ramach inwestycji, jej zagospodarowanie, ekologiczne aspekty projektów oraz bezpieczeństwo.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

Zauważyliśmy, że pandemia spowodowała wzrost zainteresowania większymi mieszkaniami lub takimi, gdzie na stosunkowo niedużej powierzchni rozplanowanych jest więcej pomieszczeń. Praca i nauka zdalna wymusiła potrzebę dodatkowego pomieszczenia w mieszkaniach, żeby członkowie rodzin mogli spokojnie pracować, a także uczyć się w przypadku zamknięcia szkół. Obecnie klienci zwracają większą uwagę również na wielkość powierzchni dodatkowej w postaci balkonów lub tarasów oraz ogródków do mieszkań zlokalizowanych w parterze budynków.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Aria Development

Klienci w dalszym ciągu zwracają największą uwagę na lokalizację i cenę. Najpierw wybierają okolicę, w jakiej chcą mieszkać, a później analizują, czy oferowane mieszkania mieszczą się w ich budżecie. Następnie interesują się funkcjonalnościami osiedla i mieszkania. Należy zauważyć, że coraz więcej osób pyta się o zieleń, ogródki, tarasy oraz ekologiczne i smart rozwiązania. Wyszliśmy im naprzeciw i dlatego w standardzie w naszych, nowych realizacjach jest pakiet Aria Eco Smart, w ramach którego każde mieszkanie zostaje wyposażone w możliwość zdalnego sterowania najważniejszymi funkcjami domu. Montujemy też panele fotowoltaiczne, które znacząco obniżają koszty użytkowania część wspólnych. 

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Po pandemicznych doświadczeniach ostatnich kilkunastu miesięcy zauważamy, że klienci dużo precyzyjniej definiują swoje potrzeby. Zdalna nauka i home office sprawiły, że każdemu z domowników zależy na intymności i własnej, wydzielonej przestrzeni. Dlatego dużym zainteresowaniem cieszą się mieszkania o większej liczbie pokojów. Najważniejsza jednak dla kupujących jest dodatkowa przestrzeń rekreacyjna, najchętniej ogródek, ale także taras, balkon czy loggia. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się mieszkania z dużymi loggiami w inwestycji ST_ART Piątkowo. Największe loggie mają tam ponad 40 mkw. i rozciąga się z nich piękny widok na miasto. Inwestycje FIQUS Marcelin oraz Osiedle NATURAMA również odpowiadają na te oczekiwania. Większość z nich posiada balkony, a nabywcy mieszkań parterowych w Osiedlu NATURAMA będą mogli także korzystać z własnych ogrodów. 

Warto zwrócić uwagę również na rosnące znaczenie przemyślanych i współcześnie zaprojektowanych części wspólnych. Odgrywają one znaczącą rolę w przypadku naszej inwestycji FIQUS Marcelin, gdzie mieszkańcy znajdą w częściach wspólnych zarówno miejsce do pracy w wielofunkcyjnej przestrzeni Living Room, jak i do rekreacji na trzech wspólnych tarasach usytuowanych na dachach budynku.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor sprzedaży Ronson Development

W efekcie pandemii koronawirusa dostrzegamy obecnie na rynku nieruchomości dwa mocne trendy. Pierwszy to wzmocnienie popytu inwestycyjnego. Pandemia zrodziła przekonanie, że nieruchomości są jedną z najbezpieczniejszych form lokowania kapitału. W dzisiejszej sytuacji ekonomicznej, przy historycznie niskich stopach procentowych, a co za tym idzie tanich i łatwo dostępnych kredytach, zakup mieszkania jest lokatą stale rosnącą. Potwierdzają to nasze statystyki sprzedażowe. Zakupy inwestycyjne to dziś 40 proc. zawieranych transakcji. O coraz częstszych zakupach inwestycyjnych może też świadczyć najchętniej wybierany metraż. Najszybciej sprzedajemy kompaktowe mieszkania o powierzchni około 40 mkw.

Drugi trend jest związany z chęcią zmiany mieszkania na większe. Realia czasów pandemii, praca i nauka zdalne wymusiły konieczność wygospodarowania dodatkowej przestrzeni do pracy, jasnego podziału mieszkania na strefy dzienną i nocną. Własna przestrzeń w mieszkaniu stała się wielką potrzebą społeczną.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Klienci zdecydowanie zwracają uwagę na aspekty funkcjonalne mieszkań i apartamentów. Rozpatrują układ lokali również pod kątem potencjalnej pracy zdalnej, zatem często w rozmowach podkreślają konieczność dodatkowego pokoju czy gabinetu. Duże znaczenie dla nabywców ma również większy salon z aneksem kuchennym, w którym w związku z pandemią spędzamy więcej czasu. Nie sposób pominąć usytuowania mieszkania w budynku. W tym wypadku wyraźnie wzrosła atrakcyjność mieszkań na parterze posiadających własny ogródek. Nowym trendem, który zaobserwowaliśmy przy badaniu potrzeb naszych klientów jest lokalizacja z dala od zgiełku centrum miasta, ukierunkowanie na ciszę, spokój, zieleń i widok z okna. Nasi klienci coraz chętniej inwestują w lokale typu second home, szczególnie położone w niedalekiej odległości od plaży. Takie projekty to m.in. Lazur Park, Villa Neptun, Sol Marina zlokalizowane na Wyspie Sobieszewskiej lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie.

Swój najlepszy czas przeżywa teraz sektor magazynowy. W pierwszej połowie 2021 roku na rynku logistycznym mogliśmy obserwować kolejne rekordy związane, zarówno z ilością powierzchni magazynowej w budowie, jak i popytem na magazyny. Segment magazynowy, którego zasoby przekraczają aktualnie w naszym kraju 22 mln mkw. powierzchni, stał się nie tylko liderem pod względem ilości realizowanych inwestycji, ale wyrasta również na gwiazdę na rynku inwestycyjnym. Magazyny stają się dla inwestorów najbardziej atrakcyjnymi aktywami, wypierając w ostatnich kwartałach wiodące wcześniej prym nieruchomości biurowe.  

- Pandemia nie wywołała spadku popytu inwestycyjnego w Polsce, zmianie uległa tylko struktura wolumenu transakcyjnego. Sektor przemysłowo-logistyczny w pierwszej połowie br. miał 45 proc. udział w transakcjach na rynku inwestycyjnym, dzięki czemu stał się jego nowym liderem. Zmiany w tym segmencie związane są przede wszystkim ze znacznym wzrostem zainteresowania inwestorów magazynami zlokalizowanymi w obrębie największych miast, sprofilowanymi do obsługi sektora e-commerce. Wysokie stopy zwrotu i rosnąca wartość nieruchomości logistycznych w naszym kraju skutecznie przyciągają do Polski światowy kapitał, w tym także nowych graczy. Coraz większa grupa inwestorów, nie tylko analizuje zakup istniejących obiektów, ale coraz więcej podmiotów podejmuje także decyzję o finansowaniu budowy projektów magazynowych w obrębie największych ośrodków miejskich w Polsce, jak również inwestuje w grunty pod przyszłe inwestycje – komentuje Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner/CEO w Walter Herz.

Polowanie na grunty inwestycyjne

Boom, jaki możemy obserwować na rynku gruntów inwestycyjnych w Polsce najlepiej pokazuje skalę nowych projektów, które przygotowywane są do realizacji. – Poziom obrotu gruntami w całej historii rynku nie był tak wysoki, jak w tym roku. Poza największymi aglomeracjami, zainteresowaniem inwestorów cieszą się również miasta regionalne oraz mniejsze rynki. Zdecydowana większość zawieranych transakcji dotyczy gruntów pod inwestycje mieszkaniowe, ale wyraźnie widoczny jest również wzrost aktywności deweloperów logistycznych. Szacujemy, że wolumen transakcji związanych z inwestycjami w grunty pod magazyny zwiększył się w tym roku co najmniej o jedną piątą. Przy czym, inwestorzy planują realizację mniejszych obiektów magazynowych w obrębie największych miast, a w mniejszym stopniu zainteresowani są budową dużych parków logistycznych położonych w większej odległości od ośrodków miejskich. Rzadziej poszukiwane są natomiast grunty pod projekty biurowe i hotelowe, choć wyjątkowo zdarzają się także i duże transakcje, czego przykładem jest niedawny zakup działki w centrum Warszawy pod hotel PURO z ponad 200 pokojami – przyznaje Bartłomiej Zagrodnik.

Zmiany wywołane pandemią, w tym rozwój e-commerce, podobnie jak w większości państw europejskich, stały się w Polsce silnym czynnikiem stymulującym wzrost inwestycji na rynku magazynowym. Pierwsza połowa 2021 roku zapisała się historycznie rekordową  ilością powierzchni magazynowej w budowie. Według danych Walter Herz, w fazie realizacji na terenie kraju było aż 3,3 mln mkw. magazynów. Dzięki temu uplasowaliśmy się na drugim miejscu w Europie pod względem tempa przyrostu zasobów na rynku powierzchni magazynowych.  

Magazyny mają wzięcie

W ciągu 6 pierwszych miesięcy tego roku zasoby naszego rynku wzrosły o ponad 1,1 mln mkw. powierzchni magazynowych. Większość nowej podaży skupiona jest w obrębie pięciu największych, krajowych centrów logistycznych, a najwięcej magazynów powstało w Warszawie i jej okolicach oraz na Górnym Śląsku. Deweloperzy aktywni są również m.in. w Trójmieście, czy rejonie Krakowa oraz lokalizacjach w pobliżu wschodniej i zachodniej granicy kraju, które mają potencjał do obsługi dostaw z państw sąsiednich.  

Aktywność inwestycyjną nakręca rosnący popyt na magazyny. W pierwszej połowie roku zakontraktowane zostało około 3,4 mln mkw. powierzchni magazynowych, dzięki czemu pobity został dotychczasowy rekord półroczny. Wolumen najmu był o 50 proc. większy niż w pierwszym półroczu zeszłego roku i o ponad 80 proc., jeśli weźmiemy pod uwagę średnią z ostatnich 5 lat. Coraz większe zapotrzebowanie na powierzchnie zgłaszają głównie operatorzy logistyczni, firmy kurierskie oraz sieci i podmioty handlowe. Dlatego znacząca część nowych projektów inicjowana jest w segmencie magazynów miejskich. W Warszawie na przykład jedna czwarta realizowanej powierzchni usytuowana jest w granicach administracyjnych miasta.

Inwestycje w sektorze PRS    

Obok rynku magazynowego, w siłę rośnie sektor mieszkań na wynajem instytucjonalny, który zajmuje już trzecią pozycję na rynku transakcji inwestycyjnych zarejestrowanych w naszym kraju, za nieruchomościami magazynowymi i biurowymi. Tymczasem, w Europie jest już drugim segmentem nieruchomości pod względem udziału w wolumenie inwestycyjnym.

W pierwszej połowie 2021 roku wartość transakcji inwestycyjnych w segmencie mieszkań na wynajem wyniosła w Polsce około 550 mln euro. To nie mało, jeśli weźmiemy pod uwagę, że rozwój sektora PRS na naszym rynku został zapoczątkowany zaledwie dwa trzy lata temu, a wielkość zasobów jest jeszcze bardzo nieduża. Większość stanowią projekty w budowie oraz inwestycje będące w fazie przygotowywania do realizacji. Jak szacuje Walter Herz, w trakcie budowy i na etapie planowania jest teraz około 26 tys. mieszkań przeznaczonych pod wynajem instytucjonalny w największych aglomeracjach w Polsce. Inwestorzy celują w główne ośrodki miejskie, które w nadchodzących latach będą przyciągały nowych mieszkańców i imigrantów zarobkowych oraz studentów. 

Biurowce rosną w regionach  

Pomimo spadku zainteresowania inwestorów aktywami biurowymi w Polsce rośnie podaż biur. W całym kraju, jak wynika z danych Walter Herz, powstaje 1,1 mln mkw. powierzchni biurowych. – Rynki regionalne najbardziej przyciągają teraz uwagę inwestorów. Pod względem ilości łącznej powierzchni w budowie zyskały przewagę nad Warszawą. Najwyższy poziom aktywności deweloperów widoczny jest we Wrocławiu, Katowicach i Trójmieście. Podobnie jest w przypadku popytu, który tym roku jest wyższy w regionach – informuje Mateusz Strzelecki, Partner / Head of Regional Markets w Walter Herz.

W Warszawie tempo rozwoju rynku biurowego poważnie spadło, do poziomu najniższego od ponad dekady. Na terenie aglomeracji warszawskiej w budowie jest niespełna 400 tys. mkw. powierzchni biurowej. To prawie o połowę mniej niż średnia ilość powierzchni w realizacji z pięciu ostatnich lat. Warszawski rynek wyhamował pod względem ilości inicjowanych projektów. W ostatnim kwartale widoczny był natomiast wzrost aktywności najemców. W tym także firm, które nie były dotąd obecne w naszym kraju, przede wszystkim z sektora nowoczesnych usług dla biznesu, nowoczesnych technologii i branży farmaceutycznej.   

Parki handlowe z rekordowym wzrostem

Na rynku handlowym natomiast obserwować możemy wyjątkowo szybki rozwój inwestycji związanych z budową mniejszych obiektów handlowych - parków handlowych i centrów convenience. Według danych Walter Herz, w tym roku nowa podaż w sektorze handlowym przyniesie około 540 tys. mkw. powierzchni, z czego 40 proc. znajduje się w parkach handlowych. Ich udział w całkowitym wolumenie powierzchni handlowych w kraju, wynoszącym 12,3 mln mkw. powierzchni, to dziś 15 proc. Ten segment notuje jednak teraz największy wzrost w historii rynku. W parkach handlowych powstaje aktualnie około 240 tys. mkw. powierzchni. Większość  obiektów realizowana jest w mniejszych miastach, liczących poniżej 50 tys. mieszkańców.  

Patrząc na wartość wolumenu inwestycyjnego w sektorze handlowym można sądzić, że nieruchomości handlowe nie znajdują się aktualnie w polu zainteresowania inwestorów. Liczba zawieranych transakcji w tym roku w sektorze była jednak nadal bardzo duża. Niska wartość wolumenu inwestycyjnego związana jest głównie z rodzajem aktywów będących w centrum uwagi inwestorów. W 2020 roku parki handlowe i nieruchomości typu convenience miały prawie 70 proc. udział w wolumenie transakcyjnym.