DOMPRESS.PL

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A. 

Mimo niedawnych podwyżek stóp procentowych przewidujemy, że w 2022 roku popyt na mieszkania będzie utrzymywał się na dobrym poziomie. Przy inflacji sięgającej blisko 8 procent realna stopa procentowa pozostaje głęboko ujemna. W związku z tym Polacy, aby ochronić swoje oszczędności przed utratą wartości, nadal będą lokować je w nieruchomości. Jak pokazuje historia, aktywa te skutecznie zabezpieczają wartość kapitału przed inflacją, są mniej podatne na wahania rynkowe i dają możliwość pasywnych dochodów z najmu. W naszej opinii, ze względu na rynkową nierównowagę, czyli przewagę popytu nad podażą, wzrosty cen będą miały swoją kontynuację w roku 2022. Obecna oferta deweloperska w większości dużych miast kształtuje się na rekordowo niskich poziomach, które ostatnio mogliśmy obserwować w 2010 roku. Spodziewamy się zwiększenia oferty w pierwszym półroczu tego roku w związku z wejściem w życie nowej ustawy deweloperskiej, co przy jednoczesnym nieco niższym popycie powinno nieco zrównoważyć rynek. Wyzwaniem pozostanie jednak dostępność atrakcyjnych działek pod nowe inwestycje oraz rosnące koszty wykonawstwa.   

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska 

Sytuację na rynku i warunki realizacji inwestycji deweloperskich kształtuje dziś kilka czynników. Przede wszystkim, w szybkim tempie rosną koszty budowy. Wynika to z faktu, że drożeją materiały budowlane i stale zwiększają się koszty pracy. Te zjawiska obserwowaliśmy już od pewnego czasu, ale teraz wzmacnia je jeszcze znaczna presja inflacyjna. 

Równocześnie spada też dostępność gruntów budowlanych, a więc rośnie ich cena, co oczywiście musi przekładać się na koszt budowy mieszkań. A przecież deficyt gruntów dotyczy zwłaszcza tych miast, które znajdują się na czele zestawień pod względem ceny za metr kwadratowy mieszkania. W tej chwili nie widać szans na względnie szybkie odwrócenie tego niekorzystnego trendu. Wszystko wskazuje więc na to, że ceny mieszkań będą nadal rosły. 

Czy widzimy czynniki mogące prowadzić do załamania lub zachwiania koniunktury? O tym decyduje popyt, a ten nie słabnie. Przeciwnie, po ostrożnym 2020 roku na rynek wrócił optymizm. Przy czym, analiza danych wskazuje na to, że nie mamy do czynienia z tzw. bańką na rynku nieruchomości. Wzrost cen jest uzasadniony względami obiektywnymi i makroekonomicznymi. Z drugiej strony, nikt dzisiaj nie wie, jak te czynniki ukształtują się w najbliższych miesiącach. 

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Najważniejsze czynniki i trendy wpływające na rynek nieruchomości, które obserwowaliśmy w 2021 roku to wysoka inflacja i podniesienie stóp procentowych. Do tego dochodzą także ograniczenia związane z dostępnością gruntów. Są to trzy największe wyzwania dla branży, choć jesteśmy na wszystkie te trzy zagrożenia przygotowani. Wdrożyliśmy odpowiednią politykę zakupową i posiadamy długotrwałe relacje z dostawcami, dzięki czemu możemy pozyskać materiały na konkurencyjnych warunkach. Jesteśmy też spółką, która przez lata funkcjonowania, również w warunkach wysokich stóp procentowych, zdołała zbudować swoją markę i zyskać zaufanie klientów. Jesteśmy zatem gotowi, by odnaleźć się też w nowej, popandemicznej rzeczywistości, w której cena pieniądza rośnie. Posiadamy również bank ziemi, który zapewnia nam tereny pod inwestycje na kilka kolejnych lat. 2022 może być sporym wyzwaniem dla firm z branży nieruchomości, ale uważamy, że najlepsi gracze na rynku powinni sobie poradzić.  

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus  

Najważniejszym trendem, który obserwowaliśmy w 2021 był powrót do miasta. Wielokrotnie słyszeliśmy od klientów, że po kilkunastu latach od przeprowadzki na wymarzone wówczas przedmieścia lub nawet dalej, teraz odczuwają uciążliwości związane z codzienną logistyką rodzinną. Doskwiera im strata czasu, który muszą poświęcać na dojazdy do szkół i miejsc pracy. Po chwili oddechu, jaki paradoksalnie dał im lockdown, teraz mają jeszcze pewność, że właściwym wyborem jest miasto.  

Bardzo wzrosła świadomość ekologiczna naszych klientów w ostatnich kilkunastu miesiącach. Będąc odpowiedzialnym inwestorem przyjmujemy tę obserwację z satysfakcją, gdyż sami projektujemy nasze budynki w taki sposób, aby ograniczać ich wpływ na środowisko, a przy tym nieustannie edukujemy klientów o zgubnym wpływie rozlewających się miast. Widzimy coraz większe przełożenie tych starań na zachowania klientów, czego widocznym odzwierciedleniem jest zwiększony popyt na mieszkania czteropokojowe w lokalizacjach blisko centrów miast i świadoma rezygnacja wielu osób z prywatnego samochodu na rzecz transportu publicznego i pojazdów współdzielonych. Sądzimy, że ten trend jeszcze bardziej się umocni w roku 2022. 

Zagrożeniem dla koniunktury może rosnące koszty energii i paliw, co przekłada się na sytuację na rynku materiałów budowlanych, jeśli w dalszym ciągu utrzyma się ich ograniczona dostępność, niepewne terminy dostaw i rosnące koszty. Obserwując rynek widzimy jednak, że producenci szukają sposobów na odbudowę pozrywanych łańcuchów dostaw i mamy nadzieję, że pierwsze pozytywne efekty tych działań będą widoczne już w tym roku. 

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

W 2021 roku na rynku mieszkaniowym zyskał na znaczeniu segment domów jednorodzinnych i segment premium. Oba trendy będą miały swoją kontynuację w 2022 roku. Pandemia spowodowała, że w domu czujemy się bezpieczniej, mamy więcej przestrzeni, która pozwala na wydzielenie strefy do odpoczynku, jak też strefy do pracy w trybie home office, czy nauki oraz fragment własnej zieleni. W związku z tym, że dotykają nas obecnie wysokie podwyżki cen energii, będziemy także coraz bardziej zwracać uwagę na projekty, w których zastosowane są rozwiązania służące maksymalnemu ograniczeniu kosztów utrzymania poprzez oszczędność zużywanej energii.

Od marca 2020 roku obserwujemy duże zainteresowanie domami jednorodzinnymi, które stawiamy w Ożarowie Mazowieckim w Osiedlu Villa Campina. Klienci doceniają przede wszystkim to, że są one praktycznie pasywne energetycznie. Innym projektem, w którym wykorzystane będą proekologiczne i energooszczędne rozwiązania jest osiedle domów wielorodzinnych w technologii prefabrykacji, które zbudujemy w podkrakowskiej Zawadzie. 

Nieruchomości premium to kolejny trend, który rozwinie się w najbliższych latach. Wpływ na to mają zmiany modelu życia, wzrost oczekiwań wobec standardów mieszkaniowych i dobre perspektywy na wzrost wartości. Nasze projekty o podwyższonym standardzie realizujemy obecnie w Gdańsku - Osiedle Horizon i Chorzowie - Osiedle Kościuszki, a wkrótce uruchomimy prestiżową inwestycję Nad Odrą w Szczecinie.  

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor sprzedaży Ronson Development

Innowacje i ekologia, ustabilizowanie wzrostu cen mieszkań oraz sukcesywne umacnianie segmentu najmu instytucjonalnego – te trzy obszary będą bardzo ważne dla rynku mieszkaniowego w 2022 roku. Jednym z najsilniejszych trendów, który na dobre zagościł w branży deweloperskiej jest wprowadzanie do projektów szerokich pakietów rozwiązań ekologicznych. Zrównoważone budownictwo będzie zyskiwało na znaczeniu, a klienci, coraz bardziej świadomi postępujących zmian klimatu, chętniej sięgać będą po produkty wpisujące się w zielony trend. Także dlatego, że w dłuższej perspektywie będą one oznaczać dla nich realne oszczędności w zakresie eksploatacji nieruchomości. 

Spodziewamy się także schłodzenia rynku i jego stabilizacji, szczególnie w przypadku cen mieszkań. Sądzę, że będą one rosły na poziomie 3-4 proc. w skali roku. 

Coraz więcej klientów będzie się też skłaniać ku najmowi długoterminowemu, co jest odpowiedzią na pewną zmianę pokoleniową, ale jest też efektem czynników ekonomicznych. Ograniczające się możliwości pozyskania finansowania sprawiają, że coraz więcej klientów będzie skłaniać się ku najmowi instytucjonalnemu. Liczba lokali dedykowanych segmentowi PRS rośnie i ten trend w 2022 roku ulegnie wzmocnieniu. 

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Najważniejszym trendem, który zmieni obraz polskiego rynku były i będą hurtowe zakupy mieszkań przez fundusze inwestycyjne. To, jak również spodziewane, dalsze podwyżki stóp procentowych, a także obniżka zdolności kredytowej wielu osób, co nie pozwoli im na zakup większego mieszkania niż kawalerka, będą czynnikami, które w dużym stopniu ograniczą dostępność mieszkań dla Kowalskich. Nie wpłynie to jednak na obniżkę cen ze względu na istotne trudności po stronie podażowej i utrzymywanie się trendu zakupów inwestycyjnych.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development 

Z pewnością wielu nabywców śledzi teraz informacje o stopach procentowych i niewątpliwie decyzje Rady Polityki Pieniężnej będą miały duży wpływ na kształtowanie się rynku w tym roku, szczególnie w segmencie tanich mieszkań. Trzeba jednak mieć świadomość, że w dalszym ciągu istnieje zjawisko deficytu mieszkaniowego i każdy ubytek popytu konsumenckiego jest natychmiast zastępowany nowym popytem inwestycyjnym. Zapotrzebowanie na mieszkania jest ogromne i osoby, które nie mogą sobie pozwolić na zakup, natychmiast trafiają na rynek najmu. Inwestorzy z kolei, w dalszym ciągu dysponują nadwyżkami finansowymi, więc nie spodziewamy się gwałtownego załamania obecnej koniunktury ze strony popytowej. 

Jeśli chodzi o preferencje konsumentów, to miniony rok przyniósł dalsze umocnienie się postaw proekologicznych. Szczególnie w odniesieniu do transportu zrównoważonego. Obserwujemy to szczególnie w przypadku inwestycji FIQUS Marcelin, gdzie znacząca część klientów to osoby, które poszukiwały mieszkania z dobrym dostępem do transportu publicznego i infrastrukturą dla rowerów i hulajnóg, ponieważ podjęły decyzję o rezygnacji z samochodu. Lokalizacja jest obecnie jeszcze ważniejsza niż dotychczas a paradygmat 15-minutowego miasta wyznacza aktualny standard wyboru działki pod nowe inwestycje deweloperskie. 

Marcin Michalec, CEO Okam 

Jeśli chodzi o sektor nieruchomości mieszkaniowych, niektórzy eksperci wskazują, że utrzymujący się od pewnego czasu pobyt na nowe lokale powoli będzie wyhamowywał. Nie prognozujemy jednak spadku cen mieszkań na rynku pierwotnym z uwagi m.in. na prawdopodobny dalszy wzrost cen materiałów budowlanych czy możliwe wahania na rynku surowców i energii. Należy przy tym wziąć także pod uwagę rosnące koszty pracy podwykonawców oraz fakt, że w największych miastach dostępność gruntów pod nowe inwestycje jest mocno ograniczona, a ceny działek rosną.  Przewidujemy zatem, że popyt przynajmniej przez jakiś czas będzie nadal choć w pewnym stopniu przewyższał podaż, zaś ceny mieszkań będą szły w górę, może natomiast nie tak szybkim tempie, jak w ostatnim okresie. 

Zakładamy też, że nadal rozwijać się będzie trend konsumencki związany z potrzebą załatwienia w najbliższej okolicy najważniejszych spraw, jak zakupy czy odpoczynek, a tym samym chęć posiadania mieszkania, które takie potrzeby zaspokoi. Taką inwestycją będzie nasz kompleks mieszkaniowy Strefa PROGRESS, sąsiadujący z projektem Strefa Piotrkowska 217, które razem stanowić będą obiekt typu mixed-use łączący funkcje mieszkaniową, kulturową, rozrywkową i usługową. 

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Proponuję spojrzeć na rynek w szerszym kontekście i na początek wybiec nieco w przyszłość. Według najnowszych danych Eurostatu mieszkaniec Europy dysponuje średnio 40 mkw. powierzchni. Polak zaledwie 29 mkw. mieszkania, chociaż to i tak o 1/3 więcej niż w roku 2002. Duńczycy, którzy są liderami tego zestawienia, mają do dyspozycji 60 mkw. na osobę. Polska, zatem cały czas goni średnią europejską. Rynek mieszkaniowy cały czas będzie się rozwijał. Bogacimy się jako społeczeństwo i chcemy żyć w mieszkaniach większych i lepszych jakościowo. To nie oznacza oczywiście tego, że rynek w przyszłym roku czy w latach kolejnych będzie tak rozgrzany jak w roku minionym. Daje jednak obraz tego, co może dziać się w przyszłości. Mieszkać lepiej, znaczy dziś nie tylko mieć większe mieszkanie, to także elementy ekologiczne oraz pozwalające mieszkańcom na obniżenie kosztów utrzymania, zarówno indywidualnych, jak i kosztów wspólnych. Ten trend jest wyraźny. Zauważamy także wzmożone zainteresowanie inwestorów kupujących „hurtowo” mieszkania na wynajem. To wciąż jednak niewielki wycinek rynku, a do Niemiec czy Szwajcarii jest nam bardzo daleko. Ważne odnotowania są także wydłużony czas przygotowania inwestycji, nowe przepisy ograniczające architektów, no i oczywiście rosnące stopy procentowe. 

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Rok 2021 był bardzo udany dla całego, polskiego rynku nieruchomości mieszkaniowych. Obserwowaliśmy rosnący popyt inwestycyjny. Rynek w ciągu najbliższych 2 lat będzie się stabilnie rozwijał. Spodziewamy się, że nadal popyt będzie przewyższał podaż ze względu na wymogi proceduralne i administracyjne, dotyczące wprowadzania nowych inwestycji. Wzrost popytu może być także stymulowany przez nabywców lokujących swój kapitał, jednak kupujący mieszkanie na własne potrzeby nadal będą stanowić istotną część nabywców. Analizy rynku mieszkaniowego pokazują, że podaż jest wciąż niewspółmierna do popytu, co jest wynikiem dużego zainteresowania zakupem mieszkań połączonym z wolniejszym ich wprowadzeniem na rynek.  

Sądzimy, że w perspektywie roku podwyżka stóp procentowych nie wpłynie znacząco na popyt na mieszkania. Podkreślam, że w Polsce nadal brakuje kilku milionów mieszkań, a pandemia dodatkowo wzmocniła potrzeby związane z komfortem miejsca zamieszkania, także w kontekście pracy zdalnej. Dlatego wygląda na to, że rynek nieruchomości mieszkaniowych uzyskał bardzo mocny impuls, który będzie trwalszy i bardziej długoterminowy niż inne efekty pandemii. 
W ciągu ostatniego roku, dwóch umocniły się pewne trendy, jak na przykład ekologia. Deweloperzy wdrażają najnowsze technologie i rozwiązania dla ochrony środowiska i klimatu. Takie są także oczekiwania klientów. Ponadto, ESG – zrównoważony rozwój jest trwale wpisany w strategię i model biznesowy Grupy Robyg. 
Kupujący szukają elastycznie zaprojektowanych i wygodnych mieszkań, w których będą mogli łączyć życie codzienne z pracą zdalną. Na rynku widoczny jest też trend koncentrowania się sfery zakupowej i usługowej w obrębie osiedla. Wiąże się to z koncepcją 15-minutowych miast. W tej koncepcji upatruje się panaceum na problemy nowoczesnego świata. Ponad 70 proc. naszych inwestycji realizowanych jest zgodnie z koncepcją 15-minutowych miast, a zgodnie z wdrażaną strategią ESG ich liczba wzrośnie do 80 proc. do 2025 roku.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Klienci cały czas zwracają uwagę przede wszystkim na funkcjonalność mieszkań oraz lokalizację z łatwym dostępem do komunikacji miejskiej, zapewniającej szybki dojazd do głównych punktów miasta oraz jedoczesne sąsiedztwo terenów zielonych. Wyraźna jest potrzeba prywatności i kameralności. W coraz większym stopniu cenią również wykorzystywanie w inwestycjach ekologicznych rozwiązań, stawiających na wykorzystanie zielonej energii i zmniejszających negatywny wpływ na środowisko. 

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Trendy rynkowe od kilku lat wydają się dość podobne. Wiele decyzji podejmowanych przez nabywców zależy od ich indywidualnych preferencji oraz możliwości finansowych. Są klienci szukający dużej przestrzeni dla swojej rodziny, ale są też osoby kupujące kawalerkę dla siebie lub pod inwestycję związaną z wynajem. Oczywiście wiemy, że dużym zainteresowaniem cieszą się mieszkania o mniejszym metrażu i przypuszczamy, że w tym aspekcie przez lata jeszcze wiele się nie zmieni. Ale zainteresowanie dwu lub trzypokojowymi mieszkaniami także będzie wzrastać.  

Nie przewidujemy załamania się koniunktury. Branża nieruchomości cały czas cieszy się ogromnym zainteresowaniem, koronawirusowe spowolnienie już minęło. Widzimy, że klientów jest coraz więcej, a podaż nie nadąża za popytem. Oczywiście zauważamy takie rzeczy, jak niedostateczna ilość gruntów w dużych miastach oraz długotrwałe oczekiwanie na wydanie decyzji administracyjnych. Ale mimo tego deweloperzy będą budować, a potencjalni klienci będą zainteresowani zakupem mieszkań.  

Adrian Potoczek, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Wawel Service

Wzrost cen materiałów budowlanych, istotne braki na rynku gruntów i idące w górę płace ekip budowlanych sprawią, że ceny mieszkań wciąż będą rosły. Już teraz widać tendencję wzrostową w większości dużych miast. Powstanie mniej mieszkań, ale na większym wolumenie. Warto pamiętać, że rusza program w ramach Polskiego Ładu, czyli Mieszkanie bez wkładu własnego, który może przyczynić się do zwiększonego popytu na mieszkania wśród osób, które na niego oczekują. 

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Dobra koniunktura w latach 2020-2021, w tym wzrost cen mieszkań jest wynikiem dużego popytu, niedoboru oferty i historycznie niskich stóp procentowych. W tym roku ten trend osłabnie, co wyhamuje tempo wzrostu cen. Dodatkowym czynnikiem jest rozpoczęcie cyklu podwyżek głównej stopy procentowej. Ograniczy to liczbę chętnych do zakupu mieszkań oraz wyhamuje popyt spekulacyjny. Wyznacznikiem przyszłej koniunktury są również ceny akcji firm deweloperskich na GPW, a te spadły w ostatnim czasie blisko 20 procent. Pamiętajmy, że „rynek” rzadko się myli.

Bartłomiej Mandryga, kierownik działu sprzedaży i marketingu PCG S.A.

Trendem, który zwiększa swój wpływ na budownictwo mieszkaniowe jest szeroko pojęta ekologia, zdrowy tryb życia i ogólny dobrostan mieszkańców miast. Pod tymi hasłami kryją się zarówno nowe normy wprowadzające zmiany w technologii budowania, jak i oczekiwania oraz świadomość nabywców. Zwracają oni uwagę na standard budynku, możliwości uprawiania swojego hobby w najbliższym otoczeniu, a także zgodność wizerunku danego dewelopera z własnymi wartościami. Na pewno na rozwój sektora ma również wpływ sytuacja finansowa kraju, tj. rosnąca inflacja przekładająca się na wzrost cen wykonawstwa oraz trudności w dostępie do materiałów. Jeszcze 6 miesięcy temu liczyliśmy na unormowanie się sytuacji cenowej, natomiast z końcem roku znów zanotowaliśmy podwyżki kosztów na budowach. Aktualnie spływające informacje odnośnie rosnących stawek za prąd, gaz, itd. w kolejnych miesiącach na pewno przełożą się na wzrost cen mieszkań. Liczymy na jak najszybszą stabilizację sytuacji, ponieważ również dla nas nie jest ona korzystna.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Po rekordowej sprzedaży w historii firmy, która 2021 roku wyniosła 523 mieszkań, liczymy na to, że koniunktura na rynku deweloperskim utrzyma się także w 2022 roku. Bierzemy pod uwagę to, że ceny mieszkań nadal będą rosły, ale w wolniejszym tempie. Jednak ograniczona podaż gruntów, rosnące ceny materiałów i wykonawstwa będą musiały się przełożyć na kolejne podwyżki cen mieszkań w przyszłych okresach. Z kolei, podwyżki stóp procentowych mogą spowodować ograniczenie dostępności kredytów dla niektórych grup klientów. 

Mural zatytułowany „Domek” wykonany został w kolorystyce i stylu charakterystycznym dla dzieł artysty tworzonych w tej technice. Wielkoformatowa praca, której łączna powierzchnia wynosi 375 mkw., zdobi trzy ściany historycznego budynku. Artysta przedstawił barwne sceny z życia dawnej i współczesnej Woli. Jednocześnie pokazał przemianę, którą przeszła dzielnica w ostatniej dekadzie, między innymi dzięki działaniom Waryński S.A Grupa Holdingowa.

- Pomysł stworzenia muralu zrodził się podczas projektowania koncepcji otoczenia wokół budynku biurowego EQ² Art & Work. W ubiegłym roku podjęliśmy się przebudowy i rewitalizacji ulicy Wschowskiej, która zachowała historyczny bruk z polnego kamienia i zyskała nowe latarnie. Przywrócenie tej urokliwej uliczce przedwojennego wyglądu i „otulenie” kamienicy tryptykiem muralu idealnie pokazuje połączenie starej zabytkowej Woli z nowoczesną, otaczającą nas przestrzenią – mówi Jarosław Kozak, Prezes Zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa.

Dzięki inicjatywie Grupy Waryński przedwojenny budynek zyskał nowy wizerunek – dziś na trzech ścianach elewacji można już oglądać wzbogacające koloryt dzielnicy dzieło sztuki ulicznej. Mural prawie w całości został pokryty antysmogową farbą, która neutralizuje tlenki azotu i zimniejsza zanieczyszczenie formaldehydem. Wykonano także remont dachu kamienicy wraz z wymianą obróbek blacharskich oraz wstawiono nowe okna połaciowe. Przed rozpoczęciem muralu ściany zostały odpowiednio przygotowane i zabezpieczone pod przyszłe prace.

- Posługując się elementami dawnej i dzisiejszej architektury, kształtującej krajobraz dzielnicy podkreślono bogatą historię Odolan i warszawskiej Woli. Jej symbolem jest właśnie przedwojenna kamienica przy Wschowskiej 10, na elewacjach której powstała praca. Wykorzystanie tego budynku pod mural tym dobitniej uwypukla kontrast pomiędzy niezwykle nowoczesnymi rozwiązaniami architektonicznymi, jakimi wybijają się biurowce EQlibrium i EQ², a historyczną zabudową tego miejsca. – mówi Jarosław Kozak.  

Mural łączący nowoczesny styl graficzny z symbolicznym przekazem, stanowi rodzaj pomostu pomiędzy dwoma epokami architektonicznymi. Ta przykuwająca wzrok realizacja idealnie wpisuje się w tkankę miejską Odolan, podnosząc estetykę tej części miasta. Rozwój dzielnicy jest dla Grupy Waryński ważnym punktem wpisującym się w działalność spółki.

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Plany są ambitne, chcemy utrzymać podobny poziom sprzedaży do tego z 2021 roku. W tym roku powinniśmy przekazać około 3200 nowych mieszkań, m.in. w ramach inwestycji Nowe Miasto Jagodno i Atal City Square we Wrocławiu, Atal Warta Towers w Poznaniu, Atal Aleja Pokoju w Krakowie, a także wielu innych projektów w Warszawie, w Trójmieście, czy na Śląsku.

W 2022 roku będziemy też kontynuować budowę Atal SKY+ w Katowicach, naszej flagowej inwestycji w ścisłym centrum miasta. W pierwszym etapie powstanie tam 325 mieszkań, a docelowo 1089 lokali mieszkalnych wraz z usługami. Zwieńczeniem będzie planowany w drugim etapie 35-kondygnacyjny wysokościowiec, najwyższy budynek mieszkalny w województwie Śląskim, mierzący 121 metrów, którego szczyt wyznaczy też najwyższy punkt Katowic - 409 m n.p.m. 

Nie planujemy zmieniać profilu działalności firmy czy angażować się w działalność o innym charakterze niż budowa mieszkań na sprzedaż. Planujemy skupiać swoje działania na siedmiu największych miastach i aglomeracjach w Polsce - Aglomeracja Śląska - Katowice i Gliwice, Kraków, Łódź, w tym Piotrków Trybunalski, Poznań, Trójmiasto – Gdańsk i Gdynia, Warszawa i Wrocław. 

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

W tym roku zamierzamy znaleźć nabywców na ponad 2200 mieszkań. Będzie to kolejny  krok w kierunku realizacji głównego celu, jaki nakreśliliśmy w strategii – sprzedaży ponad 3000 lokali w 2025 roku. Aby zrealizować ten plan, bardzo intensywnie pracowaliśmy nad powiększeniem banku ziemi. W ciągu ostatniego roku kupiliśmy i zabezpieczyliśmy kilkanaście działek, na których planujemy budowę prawie 5000 mieszkań. Cały czas uruchamiamy nowe projekty. W grudniu ubiegłego roku do sprzedaży trafiła Via Flora, nowe gdańskie osiedle usytuowane przy ulicy Ptasiej, w obrębie zielonej i spokojnej części dzielnicy Chełm oraz dwa projekty w Krakowie - XIV etap Słonecznego Miasteczka oraz VIII faza osiedla Centralna Park. Niebawem wystartuje również III etap Osiedla Latarników w Gdańsku, IV etap projektu Ceglana Park w Katowicach oraz II faza Alei Praskich w Warszawie. W stolicy przygotowywania jest także kolejna, nowa inwestycja – osiedle Krakowska Vita przy alei Krakowskiej. 

Jeśli chodzi o nowe rodzaje działalności, w 2022 roku nasza sprzedaż będzie dywersyfikowana w kierunku najmu instytucjonalnego (PRS). Liczymy, że pierwszą transakcję w tym segmencie będziemy  mogli zakomunikować na przełomie pierwszego i drugiego kwartału br. Kontynuujemy prace koncepcyjne nad projektami naszych premierowych inwestycji tego typu. Nie wykluczamy również opcji bliższej współpracy z funduszami inwestującymi w tym segmencie i budowy własnej platformy.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Na początku roku planujemy uruchomić budowę blisko 1500 lokali. Przygotowujemy kolejny, po Hanza Tower, prestiżowy projekt w Szczecinie – inwestycję Nad Odrą. Przedsprzedaż mieszkań rozpoczniemy jeszcze w styczniu br. Będzie to kilkuetapowy kompleks apartamentowców z zapleczem handlowo-usługowym i mariną, usytuowany nad brzegiem rzeki. W pierwszym etapie powstanie 189 mieszkań i 23 lokale usługowe na parterze. W trzykondygnacyjnym garażu zaprojektowane zostały miejsca na 218 samochodów. Budowę drugiego etapu planujemy uruchomić w pierwszym kwartale br. 

Również w pierwszym kwartale tego roku rozpoczniemy budowę osiedla Stacja Centrum w Pruszkowie z blisko 480 mieszkaniami, funkcjonalnymi, dobrze doświetlonymi, z dużymi oknami i balkonami. W 2022 roku będziemy także kontynuować budowę energooszczędnych domów jednorodzinnych w technologii prefabrykacji na podwarszawskim Osiedlu Villa Campina, opodal Puszczy Kampinoskiej. Już uruchomiliśmy przedsprzedaż kolejnych 22 domów, a docelowo będzie ich 180. Nowe projekty w Warszawie zaplanowaliśmy na drugą połowę tego roku.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Wiele zależy od sytuacji rynkowej. Podchodzimy ostrożnie do naszych zamierzeń. Mogę powiedzieć natomiast, że w fazie przygotowawczej mamy obecnie cztery projekty deweloperskie, trzy w obrębie Poznania i jeden w destynacji turystycznej. Przynajmniej jeden z nich zostanie rozpoczęty, a jeśli okoliczności będą sprzyjające, jesteśmy gotowi do uruchomienia kolejnych. 

Jeżeli chodzi o aktualne projekty, planujemy zakończenie sprzedaży mieszkań w inwestycji ST_ART Piątkowo i dalsze utrzymanie tempa sprzedaży w osiedlu FIQUS Marcelin, gdzie 30 proc. lokali jest już sprzedanych.

Nasze strategiczne założenia dotyczą także procesu obsługi klienta, który pod koniec roku 2021 wzbogaciliśmy o możliwość elektronicznej rezerwacji terminów spotkań odbiorowych. Z całą pewnością będziemy poszukiwać kolejnych udogodnień, które sprawią, że zakup mieszkania stanowiący dla wielu osób ogromne przeżycie, będzie po prostu przyjemny. 

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

W 2022 roku rozpoczniemy nowe inwestycje w trzech miastach, w których jesteśmy już zadomowieni, w Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu. Chcielibyśmy realizować w Polsce większą liczbę nowych projektów, jednak pewną obiektywną barierą jest obecnie zbyt mała dostępność gruntów. Mamy ambitny cel, chcemy być jednym z kluczowych deweloperów w Polsce. Dlatego konsekwentnie rozwijamy potencjał naszej firmy. Co bardzo ważne w tym kontekście, stoi za nami potencjał całej Grupy Bouygues Immobilier, która działa już od ponad 65 lat. Jest obecnie jednym z największych deweloperów w Europie. Plan, o którym wspomniałem w odniesieniu do polskiego rynku jest więc zbieżny z pozycją Grupy. Celem Grupy, w tym także naszym jest tworzenie przyjaznych dla ludzi, ekologicznych oraz nowoczesnych pod względem funkcjonalnym i technologicznym przestrzeni do życia.

Marcin Michalec, CEO Okam 

W 2022 roku będziemy koncentrować się na rozwoju kluczowych dla nas inwestycji w obszarze nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych, dostarczając nabywcom najwyższą jakość projektów i wysoki standard, a także liczne nowoczesne rozwiązania. Duży nacisk kładziemy na kontynuację prac związanych z finalizacją koncepcji architektonicznej „masterplan” oraz dalszym rozwojem inwestycji na warszawskich Żeraniu. Wierzymy, że za kilkanaście lat na tym terenie stworzymy najbardziej wyjątkowe miejsce do życia w tej części Europy z licznymi innowacjami i udogodnieniami. Aby to nastąpiło potrzebne są oczywiście intensywne działania planistyczne, a następnie wdrożenie ich w życie we współpracy z partnerami. Rok 2022 będzie pod tym kątem znaczący.  

W planach na kolejne miesiące mamy również rozpoczęcie budowy projektu mieszkaniowego CITYFLOW przy ulicy Redutowej Warszawie oraz dopracowanie koncepcji dotyczącej sąsiadującej z nią działki, a także kontynuację realizacji II i III etapu inwestycji INSPIRE w Dolinie Trzech Stawów w Katowicach. 

W najbliższym czasie ruszą również prace w ramach naszej, pierwszej inwestycji mieszkaniowej w Łodzi – Strefa PROGRESS, która zlokalizowana będzie przy projekcie Strefa Piotrkowska 217. Stworzą razem nowoczesny wielofunkcyjny obiekt mixed-use z uzupełniającymi się funkcjami. W IV kwartale 2022 roku zakończymy także realizację inwestycji CENTRAL HOUSE na warszawskim Służewcu. To pierwszy projekt zrealizowany w pełni według Nowej Polityki Jakości Okam, zgodnie z którą na terenie naszych inwestycji rozwijamy nowoczesne, w tym ekologiczne rozwiązania, jak wypożyczalnie eko pojazdów Renault TWIZY i rowerów wyłącznie do dyspozycji mieszkańców, instalujemy oczyszczacze powietrza w każdym mieszkaniu czy panele fotowoltaiczne. 

Rozglądamy się również za kolejnymi możliwościami inwestycyjnymi i terenami pod projekty w największych polskich miastach, szczególnie w tych, w których jesteśmy już obecni - w Warszawie, Łodzi i Katowicach. Nie zamykamy się przy tym na dalszy rozwój w innych obszarach sektora nieruchomości, obserwując stale trendy rynkowe i potrzeby różnych grup konsumenckich.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor sprzedaży Ronson Development

W pierwszej połowie 2022 roku rozpoczniemy kilka nowych projektów. Będzie to Osiedle Vola na warszawskiej Woli oraz Osiedle Zielono Mi na dolnym Mokotowie. Zupełnym novum w naszej ofercie będzie osiedle domów jednorodzinnych w Falentach pod Warszawą. Uruchomimy także nowy projekt przy ulicy Smardzewskiej w Poznaniu oraz w Szczecinie przy ulicy Sobola. 

W 2022 roku rozpoczniemy działalność w zyskującym na znaczeniu segmencie najmu instytucjonalnego. Będzie to drugi filar naszej aktywności, prowadzony równolegle do dotychczasowego, kluczowego obszaru, jakim jest sprzedaż mieszkań na rynku pierwotnym. Do końca 2025 roku w naszej ofercie mieszkań na wynajem znajdzie się około 3000 lokali dostępnych na doskonale nam znanych rynkach w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu.

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus 

Zamierzamy rozpocząć przynajmniej dwie z trzech inwestycji będących aktualnie na etapie przygotowania. Pozostajemy w granicach Poznania, gdzie zgromadziliśmy bank ziemi i znamy preferencje klientów. Mamy ugruntowaną markę i potrafimy przekuć to w dobre produkty, które szybko znajdują uznanie nabywców. A zatem, w obszarze produktów nie planujemy zmian, natomiast w obszarze relacji z dostawcami z całą pewnością będziemy rozszerzać naszą współpracę z podmiotami ekonomii społecznej. W minionym roku część prac w końcowym etapie naszej inwestycji Matejki 51 zleciliśmy Spółdzielni Socjalnej Razem z Szamotuł i mogę powiedzieć, że jesteśmy bardziej niż zadowoleni z przebiegu tej współpracy. Widzimy jednocześnie ogromny sens w działalności takich podmiotów i z całą pewnością sprawdzimy jako dostawców również inne podmioty tego sektora, który poznajemy bliżej starając się o rozpoczęcie inwestycji związanej z rewitalizacją dawnego pruskiego fortu w Poznaniu. Według naszych planów powstanie tam centrum ekonomii społecznej, gdzie organizacje trzeciego sektora będą miały swoje siedziby i możliwość korzystania z infrastruktury, która tam powstanie. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, a część budżetu będącą wkładem inwestora planujemy refinansować ze sprzedaży mieszkań, które powstaną w domach wielorodzinnych na terenie okalającym zabytkowy fort.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Nie planujemy zmiany profilu działalności. Rynek mieszkaniowy ma się dobrze a mieszkań nadal brakuje. W tym roku planujemy rozpoczęcie budowy 3 inwestycji.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

W 2022 roku planujemy rozpoczęcie budowy kliku nowych inwestycji na terenie Warszawy oraz kontynuację już realizowanych. W pierwszych miesiącach tego roku wprowadzimy do sprzedaży kolejny etap naszej, flagowej inwestycji - Warszawski Świt na warszawskim Targówku. Obecnie na ukończeniu jest drugi etap tego osiedla. W sprzedaży zostały ostatnie mieszkania. Kilka lokali można też jeszcze kupić w inwestycji Apartamenty Przy Agorze 6 na Bielanach. Jej dalsza realizacja przewidziana jest także w tym roku. 

W roku bieżącym planujemy również rozpoczęcie realizacji nowych inwestycji w takich dzielnicach Warszawy jak Włochy, Białołęka, Ursynów, czy Ochota. Po rekordowej sprzedaży w 2021 roku, na poziomie 523 mieszkań, planujemy dalszy rozwój w obszarze budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego. Rozważamy także wejście w sektor domów oraz mieszkań na wynajem. Nieustannie poszukujemy nowych gruntów inwestycyjnych. W 2022 roku planujemy wydać kilkadziesiąt milionów zł na rozbudowę banku ziemi.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Już dziś wiemy, że rok 2022 będzie dla nas bardzo intensywny. W lutym br. otwieramy etap B1 Fabrica Ursus w Warszawie. W następnym miesiącu etap V warszawskiego Miasteczka Jutrzenki. W kwietniu zaplanowaliśmy otwarcie etapu I Miasteczka Jutrzenki – Dzielnica Róż, a we wrześniu etapu I Miasteczka Jutrzenki-Dzielnica Lawendy. Pracy będzie tak dużo. Nie planujemy zmieniać strategii. Jesteśmy jednak firmą, która bardzo uważnie obserwuje rynek i stara się kreować trendy w budownictwie, a nie tylko za nimi podążać. Dowodem jest to, jak projektujemy nasze osiedla. Chodzi, chociażby o specjalne strefy Aurec Active czy OZE, które instalujemy dla mieszkańców już w trakcie budowy.

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Finalizujemy zakup dużej działki w Poznaniu, gdzie planujemy zrealizować w kilku etapach inwestycję wielorodzinną. Obecnie intensywnie pracujemy nad rozpoczęciem budowy dużego osiedla mieszkaniowego w centrum Legionowa koło Warszawy. Mamy nadzieję, że roboty budowalne rozpoczniemy w połowie roku. Projekt zakłada budowę blisko 200 mieszkań o powierzchni od 30 mkw. do ponad 70 mkw. 

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Posiadamy unikalny, bardzo atrakcyjny bank ziemi, pozwalający nam prowadzić zrównoważony rozwój. Dynamicznie rozwijamy działalność przede wszystkim w lokalizacjach nadmorskich. Ostatnio zakupiliśmy w Pucku nową działkę pod naszą pierwszą inwestycję w tym mieście. Systematycznie uruchamiamy również kolejne etapy popularnych wśród klientów projektów, w tym m.in. Neo Jasień, Osiedle Kociewskie czy Osiedle Pastelowe. Będziemy realizować również kolejne etapy luksusowego kompleksu Sol Marina. W perspektywie kilku kolejnych lat mamy korzystnie rozłożony w czasie plan inwestycyjny, który zapewni nam systematyczny wzrost skali działania.  

Piotr Baran, prezes zarządu PCG S.A.

Plany PCG na 2022 rok to dalszy intensywny rozwój na sześciu rynkach zachodniej Polski, na których jesteśmy aktualnie obecni. Mamy ambitne cele - łączny plan sprzedaży to 25 tys. PUM. W poprzednim roku pojawiliśmy się z pierwszymi inwestycjami w Wałbrzychu (Nowe Podzamcze) i Zielonej Górze (Merloft), prowadzimy realizację kolejnych etapów w Szczecinie (Victoria Apartments), Legnicy (Scala Park) i Jaworze (Lavor). W tych miastach budujemy także nasz bank ziemi, by zabezpieczyć działania Spółki na najbliższe kilka lat. W 2022 roku zamierzamy także ponownie pojawić się z ciekawą ofertą we Wrocławiu, będą to zarówno projekty wielorodzinne, ale też unikalne na rynku wrocławskim osiedle domów. Statystyki z rynku pokazują, że w porównaniu mieszkań, tym typem nieruchomości jest zainteresowanych o 6-8 proc. więcej osób niż w roku ubiegłym. Mocno zweryfikowały to czasy pandemiczne, podczas których silnie uwydatniła się potrzeba większej przestrzeni i przynależnego ogródka czy większego balkonu. Jednocześnie stale widzimy tendencję do wyboru życia w mieście, z dostępem do pełnej infrastruktury. Nasz nowy produkt odpowiada na te potrzeby. 

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Z końcem roku 2021 spółka zainwestowała w grunty pod zabudowę mieszkaniową na terenie Katowic. Już w drugim kwartale 2022 roku planujemy wystartować ze sprzedażą I etapu inwestycji. Katowice są dla nas nowym rynkiem, ale na podstawie badania zapotrzebowania na mieszkania w tym mieście, wiemy że jest to celna inwestycja. 

Założenia strategiczne firmy nie uległy zmianie. Podstawą naszej działalności jest pozyskiwanie w całej Polsce gruntów pod zabudowę mieszkaniową, zarządzanie posiadanymi nieruchomościami oraz powiększanie portfela nieruchomości komercyjnych. W związku z tym, nie planujemy zaangażowania się w inną formę działalności. Natomiast mocno stawiamy na rozwój działalności, która jest naszym głównym profilem aktywności biznesowej.   

Damian Kapitan, prezes zarządu Spravia

Dla Spravii będzie to kolejny intensywny rok. Mamy za sobą istotne strukturalne i właścicielskie – w 2021 r. firma  pozyskała nowych właścicieli: Cornerstone Investment Management oraz czeską grupę Crestyl. Kolejnym krokiem była zmiana nazwy z Budimeksu Nieruchomości na Spravię i rebranding. Ponadto zawarliśmy umowę z firmą Heimstaden, liderem na europejskim rynku mieszkań na wynajem.

W 2022 roku chcemy wzmocnić naszą pozycję wśród najlepszych firm w branży poprzez jeszcze silniejszą obecność w największych ośrodkach Polski: Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Trójmieście i Wrocławiu. W miastach tych będziemy kontynuować już rozpoczęte projekty i rozpoczynać nowe. Obejmą one zarówno mieszkania na sprzedaż, jak i na wynajem. To dwa filary działalności Spravii – budowa lokali, które trafią do klientów indywidualnych oraz mieszkań, które zostaną sprzedane naszym partnerom. W tym roku wprowadzimy do sprzedaży mieszkania oddawane w ramach kolejnych etapów budowanych osiedli oraz zupełnie nowych inwestycji. Planujemy rozpoczęcie budowy rekordowej liczby mieszkań, bo ok. 4.000.

Spośród nich 1.800 zostanie przeznaczonych na sprzedaż klientom indywidualnym, a 2.200 trafi do klientów biznesowych, w tym, między innymi, do Heimstaden.

Rok 2022 zapewne zweryfikuje nieco wybory klientów, którzy jeszcze bardziej skupią się na poszukiwaniu mieszkań optymalnie zaprojektowanych i rozplanowanych. Dzięki temu nabywcy docenią ich funkcjonalność i jakość. Dlatego właśnie będziemy kontynuowali swoją dotychczasową strategię polegającą na oferowaniu produktów, które będą się wyróżniały rozkładami dopasowanymi do aktualnych trendów i oczekiwań klientów. Już od lat jesteśmy znani z najbardziej funkcjonalnych i praktycznych metraży. I to się na pewno nie zmieni. Jesteśmy przekonani, że tak jak dotychczas nasza przewaga w tym zakresie zostanie przez poszukujących mieszkań zauważona.

Niezmiennie także będziemy poszukiwali atrakcyjnych gruntów w miastach, w których prowadzimy działalność.

Mówiąc o rynku, warto zauważyć, że po gwałtownych wzrostach cen materiałów i wykonawstwa obserwowanych w pierwszej połowie 2021 roku ceny usług i materiałów nieco się ustabilizowały. Niemniej i w tym roku można spodziewać się kolejnych podwyżek cen mieszkań, ale związanych ze wzrostem inflacji.

Nadal będzie rosło zainteresowanie dużych inwestorów zakupem mieszkań na wynajem długoterminowy, czyli tzw. PRS. Trend ten będzie się rozwijał niezależnie od różnych opinii na jego temat. Inwestorzy widzą bowiem potencjał w naszym rynku.

Sądzę, że możemy spodziewać się procesów konsolidacyjnych - rynek deweloperski jest wciąż bardzo rozdrobiony, więc kolejne przejęcia czy alianse strategiczne są prawdopodobne.

- Mówiąc o obecnej kondycji sektora hotelowego trudno traktować rynek jako całość. Mamy dziś do czynienia w Polsce z dwoma rynkami. Pierwszy z nich – rynek hoteli miejskich, przed pandemią uważany za bezpieczniejszy, ze względu na bardziej zbilansowaną strukturę gości, a także mniejszą sezonowość od drugiego rynku hotelowego, czyli hoteli turystycznych. Obecnie to właśnie ten drugi rynek znacznie lepiej sobie radzi i odrabia straty. Hotele miejskie z kolei, w dużej mierze skupiają się na utrzymaniu bieżącej rentowności, choć jesienią widoczny był już większy popyt ze strony gości biznesowych i MICE. Wyniki, jakimi branża zamknęła rok 2021 dalekie są od tych sprzed zmian rynkowych, ale możemy już obserwować odbudowę popytu i średnich cen – przyznaje Katarzyna Tencza, Associate Director Investment & Hospitality w Walter Herz. 

Mimo, że gości zagranicznych było mniej, głód podróżowania, a także niepewność związana z podróżami zagranicznymi sprawiły, że w lipcu i sierpniu minionego roku w obiektach hotelowych nocowało o około 190 tys. Polaków więcej niż w wakacje 2019 roku. Popyt skumulował się latem w wyniku między innymi ograniczeń, którym hotele podlegały w zimie i miesiącach wiosennych. Sezon letni w kurortach był bardzo udany. Początek jesieni przyniósł duży popyt na pobyty wypoczynkowe i grupowe. W listopadzie i grudniu sytuacja była już wyraźnie gorsza, z wyjątkiem okresu świątecznego, który dla hoteli w lokalizacjach wypoczynkowych był kolejną okazją do podniesienia przychodów.    

– Dobre wyniki uzyskane przez obiekty resortowe w wakacje nie oznaczają, że cały 2021 rok branża może zaliczyć do udanych. Obroty w całym sektorze były niższe od uzyskiwanych przed pandemią. Rok 2022 powinien przynieść kontynuację odbudowy popytu na rynkach miejskich – prognozuje Katarzyna Tencza. 

Zmiany własnościowe

Mimo trudności, z jakimi zmagają się hotele, jak dotąd na naszym rynku nie mamy do czynienia z wieloma transakcjami. Szczególnie, że najwięksi rynkowi gracze w większości wstrzymują się od akwizycji aktywów z tego segmentu. Zapowiadane na 2021 rok hurtowe bankructwa nie miały miejsca. Hotele wystawione na sprzedaż nie są zbyt atrakcyjne dla inwestorów ze względu na lokalizację lub inne czynniki. Do transakcji dochodziło głównie na rynkach regionalnych. I tak, na przykład Hotel Rysy położony w ścisłym w centrum Zakopanego został kupiony przez spółkę NK Rysy, sprzedany został także niedokończony hotel Ewerdin w Świnoujściu. W drugiej połowie ubiegłego roku właściciela zmienił również 100-pokojowy hotel zlokalizowany w centrum Krakowa. 

Mogliśmy obserwować też transakcje, których przedmiotem były obiekty hotelowe z przeznaczeniem na inne funkcje. Orbis podpisał przedwstępną umowę sprzedaży Hotelu Ibis w Kielcach, który ma zostać przekształcony w obiekt o innej funkcji. Opustoszały hotel Astoria w Kłodzku został sprzedany deweloperowi z Krakowa, który po remoncie zaoferuje prawdopodobnie powierzchnie handlowo-usługowe. Polkomtel kupił hotel Ossa zlokalizowany w Ossie k. Rawy Mazowieckiej, gdzie powstać ma centrum rehabilitacji. 

Aktywnie na rynku działa również Polski Holding Hotelowy, który prowadzi proces konsolidacji obiektów świadczących usługi hotelarskie, należących do spółek skarbu państwa. PHH zawarł umowę warunkową na zakup spółki Geovita SA, wchodzącej w skład Grupy Kapitałowej Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, która zarządza kilkunastoma obiektami wypoczynkowymi na terenie całej Polski. Holding podpisał także z PGE Polską Grupą Energetyczną umowę warunkową na zakup dziesięciu hoteli i obiektów, należących do Elbest, jednej z jej spółek, która posiada hotele m. in. w Krynicy, Międzyzdrojach, Myczkowcach nad Soliną oraz obiekty w Krasnobrodzie i Szklarskiej Porębie. Polski Holding Hotelowy podpisał również umowy warunkowe na zakup pakietu kontrolnego akcji Interferie oraz udziałów Interferie Medical SPA, spółek należących do Grupy Kapitałowej KGHM, dzięki czemu trafi do niego kolejnych sześć obiektów. 
  
Nowe, wysokiej klasy obiekty w kurortach

W 2021 roku miejscowości wypoczynkowe poszerzyły ofertę wysokiej jakości obiektów hotelowych. Ostatnie otwarcia to oczywiście wynik procesów inwestycyjnych rozpoczętych jeszcze przed zawirowaniami rynkowymi. Turystyczne zasoby noclegowe w kraju zwiększyły się m.in. dzięki otwarciu hotelu Radisson Resort Kołobrzeg z 209 pokojami i aquaparkiem, pięciogwiazdkowego hotelu Crystal Mountain w Wiśle z prawie 500 pokojami i aquaparkiem, czy 124-pokojowego kompleksu Tremonti Ski&Bike Resort w Karpaczu. 

Mimo trudności rynek hotelowy nadal poszerza swoją bazę. Nowe nadmorskie inwestycje hotelowe, podobnie jak w latach wcześniejszych, zlokalizowane są w większości na linii pomiędzy Świnoujściem i Kołobrzegiem. Inwestycje hotelowe w tym regionie to w większości condohotele. Wśród największych realizacji znajduje się hotel Wave Międzyzdroje Resort&SPA z 393 apartamentami, Aqua Resort w Międzyzdrojach z 300 pokojami i aquaparkiem, 435-pokojowy Radisson Blu Resort w Międzywodziu, hotel Gołębiewski w Pobierowie z około 1400 pokojami, PINEA Resort & Apartments w Pobierowie ze 138 apartamentami, 266-pokojowy Mövenpick Kołobrzeg, czy Baltic Wave w Kołobrzegu, który zaoferuje 468 apartamentów.  

Polskie góry również mogą się pochwalić interesującymi inwestycjami hotelowymi, także w znacznej części sprzedawanymi w systemie condo, Wśród najciekawszych projektów wymienić należy Elements Hotel & SPA w Świeradowie Zdroju z 289 pokojami, Sanssouci Karpacz MGallery Hotel Collection ze 110 pokojami, Movenpick Hotel Karpacz ze 126 pokojami, Mövenpick Zakopane Imperial Hotel ze 130 pokojami, Infinity Zieleniec Ski & SPA w Dusznikach Zdroju z 328 apartamentami, czy Linden Hotel & Resort w Szklarskiej Porębie ze 137 pokojami. 

Nowe hotele miejskie 

- Sieci hotelowe skupione wcześniej głównie na inwestycjach miejskich, teraz bardzo aktywnie działają również w lokalizacjach wakacyjnych. Poza tym, na znaczeniu zyskują mniejsze miasta regionalne. Niestety wysokie ceny działek inwestycyjnych i duża konkurencja w walce o grunty ze strony inwestorów realizujących mieszkania na wynajem czy akademiki oraz rosnące koszty budowy sprawiają, że coraz trudniej spiąć budżet nowych projektów hotelowych. Banki też do finansowania inwestycji hotelowych wciąż podchodzą  bardzo ostrożnie – informuje Katarzyna Tencza. 

Zainteresowanie inwestycyjne w sektorze dotyczy głównie miejscowości turystycznych, ale lokalizacje miejskie również mogą zaoferować gościom nowe, interesujące obiekty. W zeszłym roku otworzyły się takie obiekty, jak hotel ibis Styles Kraków Centrum z 259 pokojami, NYX Hotel Warsaw sieci Leonardo Hotels z 331 pokojami, mieszczący się w kompleksie Varso Place w pobliżu warszawskiego Dworca Centralnego, hotel Tulip Residences Warsaw Targowa z 110 jednostkami, czy Mercure Katowice Centrum z 268 pokojami. 

Ponadto, na rynku krakowskim pojawił się 195-pokojowy hotel Mercure Kraków Fabryczna City, 300-pokojowy AC Hotel by Marriott Kraków, a w szczecińskim kompleksie Posejdon został otwarty 134-pokojowy hotel Courtyard by Marriott Szczecin City. We Wrocławiu gości powitał aparthotel Jazz z 62 pokojami oraz Hotel Herbal z 66 pokojami, a pod koniec ubiegłego roku w Gdańsku otwarty został Dwór Uphagena Arche Hotel Gdańsk z 145 pokojami. Rynek olsztyński wzbogacił się z kolei o 105-pokojowy hotel Hampton by Hilton Olsztyn. 

W tym roku rynek hoteli miejskich zasilony zostanie przez kilkanaście nowych obiektów pod brandami marek międzynarodowych i polskich. Większość to hotele, wobec których decyzje inwestycyjne podjęte zostały jeszcze przed pandemią. Warszawski rynek zasilić ma m.in. 238-pokojowy Focus Hotel Premium Warszawa położony na Mokotowie, 192-pokojowy Staybridge Suites Warszawa Ursynów na Ursynowie, 448-pokojowy Royal Tulip Warsaw Apartments w budynku Unique Tower przy ulicy Grzybowskiej, 96-pokojowy Autograph Collection by Marriott International na warszawskim Starym Mieście, czy 66-pokojowy Flaner Hotel WorldHotels Crafted Collection.

W Krakowie w najbliższym roku otworzyć ma się 216-pokojowy hotel Hyatt Place Kraków, 125-pokojowy Autograph Collection by Marriott International, 116-pokojowy Curio Collection by Hilton Hotel Saski Kraków, 53-pokojowy Garamond Boutique Hotel Tribute Portfolio, czy 173 pokojowy hotel Hampton by Hilton Krakow Airport. 

W Lublinie oddany do dyspozycji gości ma zostać 130-pokojowy hotel sieci B&B, w Białymstoku 122-pokojowy Hampton by Hilton Białystok. We Wrocławiu otworzy się 201-pokojowy Q Hotel Plus Wrocław Bielany i pod marką Wyndham zostanie ponownie otwarty dawny hotel Sofitel Wroclaw Old Town z 205 pokojami.  

Kolejne wyzwania

Szybko zmieniające się warunki rynkowe sprawiają, że przed branżą stoją kolejne wyzwania. Największe trudności, z jakimi hotele będą musiały się borykać w najbliższym czasie to rosnące koszty utrzymania i brak pracowników. Kłopoty związane są też z odbudową popytu ze strony gości korporacyjnych, sektora MICE oraz turystów zagranicznych. 

Podwyżki cen energii i gazu czy wywozu śmieci oraz coraz większe koszty pracy utrudniają sektorowi wyjście z dołka. Rosnąca inflacja, napędzająca koszty utrzymania obiektów, wymusza podwyżki cen noclegów. Możemy spodziewać się, że w nadchodzących miesiącach wzrosną ceny noclegów, zarówno w miejscowościach wypoczynkowych, jak i lokalizacjach miejskich. 

Biura w cenie  

- Mimo popularyzacji home office i hybrydowego systemu pracy nie możemy mówić o rewolucji na rynku biur. Sytuacja w sektorze jest dość stabilna. Zmienia się natomiast sposób wykorzystania powierzchni. Najemcy decydują się na przedłużanie umów i zmianę aranżacji przestrzeni, adoptując ją do potrzeb pracowników w nowym otoczeniu rynkowym. Część firm zmniejsza powierzchnię i maksymalizuje jej użytkowanie. Widoczna jest swoista coworkizacja przestrzeni. Firmy tworzą więcej powierzchni do pracy wspólnej, do integracji i spotkań – informuje Mateusz Strzelecki, Partner / Head of Regional Markets w Walter Herz. 

Wysypu relokacji do elastycznych biur Mateusz Strzelecki spodziewa się w tym roku. - Ta tendencja była już powszechnie widoczna w minionym roku, ale nasilenia się aktywności firm oczekujemy w roku bieżącym. Wynika to z dłuższego czasu, jaki najemcy potrzebują teraz na podjęcie decyzji, co do wyboru nowego biura, nawet rok czy półtora – przyznaje. 

Mateusz Strzelecki wskazuje też na pozytywny symptom widoczny na rynku związany z powrotem zagranicznych firm, które aktywnie poszukują lokalizacji dla swoich siedzib w naszym kraju od jesieni ubiegłego roku. Strzelecki mówi również o świetnej koniunkturze rejestrowanej w segmencie rynku powierzchni flex. – Najemcy preferują teraz krótsze, elastyczne umowy z możliwością wyboru powierzchni. Stąd też coraz większe zapotrzebowanie na biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe. Oferują pełen zakres usług i krótkie terminy najmu, co przyciąga najemców. Najczęściej stanowią komplementarne uzupełnienie tradycyjnych powierzchni. Zasoby elastycznych powierzchni szybko rosną, zapewnia je już większość najnowocześniejszych obiektów. W 2022 roku potencjał tego segmentu będzie się zwiększał – przewiduje.    

Zamrożone projekty 

Z tak dużym optymizmem Mateusz Strzelecki nie mówi już o wzroście zasobów tradycyjnej powierzchni biurowej na rynku. – Ilość powierzchni w budowie, szczególnie na rynku warszawskim jest najniższa od dekady i nic nie zapowiada, żeby w najbliższym czasie miało się to zmienić. Na rynkach regionalnych sytuacja jest lepsza, natomiast w Warszawie większość dużych inwestycji biurowych zostało już oddanych, a pozostałe budowy dobiegają końca. Niemal połowa powierzchni w realizowanych obiektach ma już najemców. Z biegiem czasu wolna powierzchnia będzie topnieć, a oferta rynkowa kurczyć się. Na horyzoncie w perspektywie dwóch lat widoczna jest luka podażowa, bo do realizacji wchodzi śladowa ilość projektów. Niska podaż przy wyższym oczekiwanym popycie może przełożyć się na optymalizację warunków najmu ze strony właścicieli budynków, a nawet wzrost stawek czynszowych w najlepszych budynkach w centralnych lokalizacjach, które cieszą się aktualnie największym powodzeniem. Coraz wyższe ceny mediów wpływać będą z kolei na podwyżki opłat eksploatacyjnych – zauważa Mateusz Strzelecki.   

- Rosnące koszty budowy związane z wysoką inflacją i wzrostem stóp procentowych nie zachęcają inwestorów do aktywności. Rosną ceny materiałów budowlanych, usług, gruntów oraz płac. Kontynuacji tego trendu możemy spodziewać się w tym roku. Szacunkowe dane mówią, że koszt dostarczenia budynku biurowego na rynek wzrósł od początku pandemii o ponad 30 proc. Do tego dochodzą trudności związane z terminowymi dostawami materiałów – wylicza Mateusz Strzelecki.  

Gorąco w sektorze magazynów    

Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner/CEO w Walter Herz zwraca uwagę, że dzięki wielkoskalowym obiektom biurowym, które w zeszłym roku zostały oddane i stanowią atrakcyjne aktywa, tegoroczna wartość transakcji na rynku inwestycyjnym może osiągnąć poziom notowany w Polsce przed pandemią. – W roku 2021 wolumen transakcyjny będzie prawdopodobnie przybliżony do zarejestrowanego rok wcześniej. Prawie połowę udziału w całkowitej wartości będzie miał sektor magazynowo-przemysłowy. Popyt na nieruchomości logistyczne bije rekordy nie tylko na naszym rynku. W Polsce na znaczeniu zyskują także obiekty typu convenience, parki handlowe i lokalne centra codziennych usług, zapewniające dostęp do dóbr codziennej potrzeby. Coraz bardziej doceniane przez inwestorów są również projekty oferujące mieszkania na wynajem instytucjonalny, akademiki, domy seniora i opieki gwarantujące trwałe zabezpieczenie kapitału i atrakcyjny poziom zwrotu – informuje Bartłomiej Zagrodnik.   

– Pandemia mocno podbiła tempo rozwoju rynku nieruchomości magazynowych. Na terenie całego kraju w trakcie budowy jest rekordowa ilość powierzchni. Za historycznie wysoką nową podażą podąża równie wysoki popyt, który w trzech pierwszych kwartałach 2021 roku był o jedną trzecią wyższy niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Ta tendencja będzie widoczna również w tym roku ze względu na dalszy rozwój e-commerce i nearshoring’u, lokowania produkcji bliżej strefy zbytu oraz dążenia do skracania łańcucha dostaw – wyjaśnia.   

Nowe koncepty

Jak zaznacza Bartłomiej Zagrodnik, na rynek wchodzić będzie coraz więcej magazynów budowanych w nowym standardzie, których wysokość wynosić będzie 12 m. – Deweloperzy zauważają także ogromne zainteresowanie obiektami typu last mile logistics, zlokalizowanymi w rejonie dużych aglomeracji miejskich i będą realizować więcej takich projektów. Tego typu obiekty cieszą się szczególnie dużym powodzeniem wśród dystrybutorów i firm kurierskich, co wiąże się z boomem w sektorze e-commerce. W tym roku spopularyzowany zostanie także w Polsce koncept dark store, który zadebiutował w 2021 roku na naszym rynku. Rozbudowywane będą sieci microcentrów dystrybucyjnych, przypominających sklepy, ale tworzonych wyłącznie do obsługi zamówień składanych on-line z ekspresową dostawą w kilkanaście minut, które funkcjonują już w siedmiu największych miastach w kraju – informuje. 

Specjaliści z Walter Herz są zgodni, że inwestycje komercyjne w Polsce obrały kurs na wielofunkcyjność. Wśród projektów przygotowywanych do budowy przeważają kompleksy typu mixed-use, które realizowane będą wieloetapowo. Celem projektowania części inwestycji jest też uzupełnienie zabudowy o dodatkowe funkcje, jak na przykład ma to miejsce w przypadku warszawskiego Służewca biurowego. – Realizację inwestycji z funkcjami mieszkaniowymi, handlowymi, usługowymi, rozrywkowymi i hotelowymi w głównych miastach w kraju mogliśmy obserwować jeszcze przed pandemią. Teraz takie obiekty zdominowały sferę nowych inwestycji. Projekty budowane w myśl zrównoważonego rozwoju wychodzą nie tylko naprzeciw dzisiejszym oczekiwaniom inwestorów, ale także potrzebom użytkowników biur, którzy jeszcze mocniej doceniają zalety lokalności, ale oczekują kompleksowej oferty – mówi Piotr Szymoński, Director Office Agency w Walter Herz. – W Warszawie realizacja nowych, zakrojonych na szeroką skalę inwestycji mixed-use planowana jest między innymi na Bielanach czy Żeraniu. Tego typu kompleksy powstawać będą też na Kabatach i Okęciu – wylicza.  

Coraz bardziej zielono

- Nakreślając wybijające się trendy nie sposób nie wspomnieć o standardach ESG (Environmental, Social and Corporate Governance), które stają się coraz bardziej istotnym kryterium w ocenie wartości nieruchomości komercyjnych. Efektywność budynku, emisyjność oraz komfort, jaki zapewnia użytkownikom, potwierdzone certyfikatami, stały się kwestią kluczową dla inwestorów. Aspekt środowiskowy związany z projektami w obliczu zmian klimatycznych jest już równie ważny jak zysk finansowy i w kontekście dyrektyw unijnych w dużym stopniu rzutuje na decyzje biznesowe. Zrównoważone inwestycje osiągają wyższe wyceny rynkowe i są lepiej oceniane przez instytucje finansowe - mówi Piotr Szymoński. 

Piotr Szymoński spodziewa się dalszych, coraz bardziej szczegółowych regulacji dotyczących ESG. - Obserwujemy coraz większe dążenie do obniżania kosztów eksploatacyjnych oraz minimalizowania wpływu na planetę, poprzez wykorzystanie energooszczędnych rozwiązań. Obiekty uwzględniające wygodę użytkowników spotykają się też z większym zainteresowaniem najemców. Firmy zwracają uwagę, jak przestrzeń w której pracują oddziałuje na środowisko naturalne. Niektóre organizacje współpracują jedynie z podmiotami, które reprezentują w tej dziedzinie podobne standardy. Można zatem oczekiwać, że z roku na rok na rynku przybywać będzie „zielonych” budynków i wzrastać pod tym względem konkurencyjność rynkowa - dodaje.