DOMPRESS.PL

Firma doradcza Walter Herz została po raz drugi uhonorowana tytułem Best Local Real Estate Agency of the Year w konkursie CIJ AWARDS, organizowanym przez Construction & Investment Journal, jeden z najbardziej uznanych magazynów poświęconych branży nieruchomości w regionie CEE. Zespół Walter Herz został doceniony przez CIJ już po raz czwarty. W 2016 roku agencja zdobyła tytuł w kategorii Rising Star of the Year, a w 2023 otrzymała nagrodę HOF Awards - Best of the Best jako najlepsza lokalna agencja doradcza w regionie CEE.

– Konkurs CIJ AWARDS jest wydarzeniem branżowym na rynku nieruchomości w Polsce, które ma najdłuższą historię. Jesteśmy bardzo dumni z tej nagrody. Cieszymy się, że nasza firma kolejny już raz została laureatem w tak renomowanym konkursie. Jesteśmy wdzięczni, że doceniona została nasza praca i dostrzeżony regularny rozwój struktury agencji. Znalezienie się w znakomitym gronie zwycięzców CIJ AWARDS to dla nas duża satysfakcja i wyróżnienie. Zdobycie tej prestiżowej nagrody inspiruje nas do dalszego doskonalenia dostarczanych usług doradczych – mówi Magdalena Zagrodnik, Partner w Walter Herz.

CIJ EUROPE, który jest organizatorem konkursu, jest jednym z kluczowych źródeł informacji o rynku nieruchomości oraz branży deweloperskiej i budowlanej w Europie Północnej, Środkowo-Wschodniej oraz na arenie międzynarodowej. Dostarcza komentarzy, analiz, statystyk oraz pokazuje najnowsze trendy rynkowe. Wydawca organizuje międzynarodowy konkurs od 29 lat. Nagradzane są w nim firmy, inwestycje, projekty, nowatorskie koncepcje i rozwiązania wdrażane w sektorze nieruchomości komercyjnych w krajach regionu CEE.

Wydarzenie towarzyszy zmianom na lokalnych, regionalnych i międzynarodowych rynkach nieruchomości. CIJ AWARDS to najstarsza impreza z nagrodami w sektorze nieruchomości komercyjnych, która w Polsce ma 22 letnią tradycję. Uroczysta gala rozdania nagród odbyła się w tym roku 27. lutego 2024 roku w hotelu Verte Warsaw Marriott Autograph Collection w Warszawie.

Nagrody przyznane zostały w 29 kategoriach. Laureaci konkursu wyłonieni zostali w trzystopniowym głosowaniu jury, w skład którego weszło 30 uznanych ekspertów z branży nieruchomości, inwestycyjnej, architektonicznej i budowlanej. Trzecim etapem wyboru było głosowanie przeprowadzone on-line wśród czytelników CIJ. Zwycięzcy w poszczególnych kategoriach awansują również do nagród Best of the Best CIJ HOF (Hall of Fame), których rozdanie będzie miało miejsce w Bukareszcie 27. maja 2024 roku podczas konferencji i wystawy CEDER.

Walter Herz od ponad 11 lat świadczy kompleksowe usługi doradcze na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce. Firma ma siedzibę w Warszawie i prowadzi oddziały regionalne. Eksperci Walter Herz świadczą usługi doradcze przy realizacji projektów inwestycyjnych w sektorze magazynowym, biurowym, handlowym i hotelowym. Agencja zapewnia strategiczne wsparcie doradcze inwestorom, właścicielom nieruchomości i najemcom oraz firmom i instytucjom z sektora publicznego. Doradza w zakresie inwestowania oraz zarządzania projektami, jak również w procesach komercjalizacji i wynajmu powierzchni komercyjnych. Walter Herz jest twórcą Akademii Najemcy, pierwszego w Polsce projektu, który wspiera i edukuje najemców powierzchni komercyjnych z całej Polski poprzez organizację specjalistycznych spotkań szkoleniowych.

Walter Herz

Jakie lokale usługowe mają w ofercie deweloperzy? W których inwestycjach mieszkaniowych można je znaleźć? Jaki mają metraż? Ile kosztują? Które cieszą się największym zainteresowaniem kupujących? Jakie wymagania najczęściej mają nabywcy lokali? Sondaż przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Klienci zainteresowani lokalami usługowymi przede wszystkim zwracają uwagę na ich położenie. Zależy im na miejscach, które są łatwo zauważalne, zarówno dla pieszych przechodzących obok jak również przejeżdżających kierowców. To sprawia, że lokale usytuowane z przodu budynku z bezpośrednim dostępem od ulicy są szczególnie pożądane. Bliskość przystanków autobusowych czy tramwajowych stanowi dodatkowy atut, który zwiększa atrakcyjność danego miejsca.

Aktualnie posiadamy w sprzedaży lokale usługowe w kilku projektach inwestycyjnych. W ramach oferty na warszawskim rynku dostępne są 4 lokale usługowe w projekcie Miasto Moje VI, o metrażach od 52 mkw. do 141 mkw. Ich ceny zaczynają się od 809 tys. zł.

W inwestycji Ursus Centralny mamy 4 lokale o powierzchni od 26 mkw. do 72 mkw., w cenach od 496 tys. zł. W Osiedlu Vola w sprzedaży pozostały 2 lokale usługowe. W Poznaniu natomiast, dostępny lokal usługowy znaleźć można w inwestycji Młody Grunwald.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Lokale usługowe cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów. Stanowią także wartość dodaną dla mieszkańców, którzy mogą mieć sklepy czy różnego rodzaju usługi w zasięgu ręki. Staramy się projektować takie lokale niemal w każdej z inwestycji, zwłaszcza w projektach wieloetapowych czy centrach miast, gdzie jest największy potencjał handlowy. Ich ceny zaczynają się już od 7 000 zł netto za mkw.

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

Prawie w każdej inwestycji projektujmy lokale usługowe. Ich ceny różnią się w zależności od miasta czy inwestycji, ale średnio kosztują około 10 000 zł netto za mkw. Osobną kategorią stanowią inwestycje o statusie usługowym, na przykład apartamenty inwestycyjne. Przykładowo w Katowicach w inwestycji Sky+ zaplanowaliśmy je w całym budynku w liczbie 248. Ich nabywcy mają możliwość przeznaczenia ich również na działalność usługową nie wymagającą parterowej lokalizacji, w odróżnieniu na przykład od sklepów czy restauracji. Dla nabywców znaczenie mają przede wszystkim nasycenie okolicy podobnymi usługami oraz powierzchnia lokali, która przekłada się na cenę całkowitą.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Lokale usługowe zawsze cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony inwestorów, ponieważ zapewniają bezpieczną stopę zwrotu. Wiele naszych inwestycji uwzględnia lokale usługowe.

W inwestycji Pileckiego 59 mamy dostępnych 6 lokali usługowych w cenie od 12 900 zł do 13 750 zł netto za mkw., o powierzchni od 38 mkw. do 84 mkw.

W warszawskim projekcie Bliska Wola został ostatni lokal usługowy o powierzchni 525 mkw., idealny pod usługi fitness, w cenie 7 300 zł za mkw. netto.

W inwestycji Nad Odrą w Szczecinie oferujemy lokale w cenie od 10 700 zł do 13 400 zł netto za mkw., o powierzchni od 37 mkw. do 157 mkw. Stacja Centrum w Pruszkowie dysponuje dwoma lokalami usługowymi w cenie od 10 900 zł do 11 450zł netto za mkw., o powierzchni od 74 mkw. do 102 mkw.

Mariusz Jędrzejczak, dyrektor działu komercjalizacji usług Lokum Deweloper

Lokale usługowe znajdujące się na naszych wrocławskich i krakowskich osiedlach niezmiennie cieszą się dużym zainteresowaniem. Oferowane przez nas nieruchomości komercyjne wpisują się w ideę miasta 15-minutowego, która zakłada rozmieszczenie sklepów i lokali w obrębie osiedla. Z uwagi na komfort mieszkańców w zakresie dostępu do szerokiego pakietu zróżnicowanych usług staramy się raczej wynajmować powierzchnie usługowe zamiast je sprzedawać, dzięki temu jesteśmy w stanie sprawować kontrolę nad tym, jakie działalności prowadzone są w naszych lokalach.

Kupujący doceniają fakt, iż oferowane przez nas przestrzenie komercyjne są dobrze wyeksponowane: lokalizacja w parterze, duże, szklane witryny wystawowe oraz obecność miejsc postojowych sprawiają, że usługi są doskonale widoczne i łatwo dostępne dla klientów a tym samym atrakcyjne dla prowadzenia biznesu.

Największym zainteresowaniem cieszą się lokale biurowe i handlowo-usługowe 50-100 mkw. Większe powierzchnie dedykowane są pod żłobki, gastronomie, sklepy spożywcze bądź biura, w mniejszych zwykle znajdują się salony fryzjerskie i kosmetyczne, piekarnie lub kawiarnie. Zainteresowanie lokalami usługowymi w naszych inwestycjach jest bardzo duże.

Obecnie prowadzimy komercjalizację lokali powstających w wieloetapowej inwestycji Lokum Porto we Wrocławiu. Oprócz powierzchni biurowych zaplanowaliśmy w niej lokale gastronomiczne oraz liczne powierzchnie usługowe.

W ramach osiedla Lokum Vena zlokalizowanego przy ul. Ks. J. Poniatowskiego i B. Prusa, w bliskim sąsiedztwie Rynku, proponujemy gotowe lokale, w których można urządzić biuro bądź apartament na wynajem krótko lub długoterminowy.

W ramach krakowskiego osiedla Lokum Vista przy ul. W. Sławka powstał pasaż handlowy z lokalami do 150 mkw., gdzie znajdują się powierzchnie dedykowane branży gastronomicznej, usługowej, handlowej oraz biurowej. Bliskość licznych obiektów biznesowych i wielu budynków mieszkalnych sprawia, że to miejsce z ogromną bazą potencjalnych klientów.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Obserwujemy trend koncentrowania się sfery zakupowej i usługowej w obrębie osiedla, klienci chcą jak najwięcej codziennych spraw chcą załatwić w pobliżu miejsca zamieszkania. Dlatego spodziewamy się, że lokale usługowe na osiedlach będą coraz bardziej popularne. Mamy taką ofertę w każdej inwestycji. Nasze lokale usługowe cieszą się sporą popularnością, popyt jest stabilny. Projektując nasze inwestycje staramy się wykorzystywać ideę 15-minutowych miast. Miasto 15-minutowe oznacza obszar, w którym potrzeby człowieka można zaspokoić w około kwadrans od opuszczenia domu – pieszo lub rowerem.

Weryfikujemy, jakie udogodnienia dostępne są na danym obszarze i projektujemy nasze inwestycje z myślą o uzupełnieniu brakujących funkcji. Zdarza się, że nie tylko inicjujemy powstanie odpowiedniej infrastruktury, ale budujemy ją sami lub z pomocą samorządów niemal od zera. Obecnie ponad 70 proc. naszych inwestycji realizowane jest zgodnie z koncepcją 15-minutowych miast, a zgodnie z wdrażaną strategią ESG ich liczba wzrośnie do 80 proc. do 2025 roku.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Obecnie mamy w ofercie lokale usługowe w inwestycji Wolne Miasto w Gdańsku oraz Moja Północna w Warszawie.

Janusz Miller, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Home Invest

Mamy w ofercie również lokale usługowe, które są przeznaczone na sprzedaż lub wynajem w inwestycjach na Targówku i Bielanach w Warszawie. Cena lokali usługowych różni się w zależności od projektu, lokalizacji i metrażu. Najszybciej sprzedają się lokale usługowe w projektach znajdujących w dobrze zlokalizowanych miejscach, gdzie istnieje duże zapotrzebowanie na usługi handlowe i gastronomiczne. Kupujący często zwracają uwagę na eksponowane położenie względem ulic i dostępność parkingów w okolicy.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

W każdej inwestycji widzimy duże zainteresowanie lokalami usługowymi i bardzo nas to cieszy. Przy projektowaniu osiedli zawsze tworzymy powierzchnie dla branży gastronomicznej, usługowej i handlowej. Bliskość licznych obiektów handlowych i wielu budynków mieszkalnych sprawia, że jest to miejsce z ogromną bazą potencjalnych klientów. Wszystkie inwestycje budujemy zgodnie z ideą 15-minutowego miasta, a więc sklepy, piekarnie, kawiarnie, poczty, przedszkola, restauracje na osiedlach czy też w zasięgu krótkiego spaceru są must have każdego nowoczesnego osiedla. Zauważamy, że najszybciej sprzedają się lokale usługowe o powierzchni około 100 mkw.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Obecnie w trakcie przygotowań mamy grunty przeznaczone pod lokale handlowe dla najemców sieciowych, gdyż takie lokale są na rynku bardzo pożądane.

Marek Starzyński, Dyrektor ds. sprzedaży w Okam

Lokale usługowe to ważny aspekt naszych inwestycji. Zaplanowane są we wszystkich obecnie realizowanych projektach, w tym w Strefie PROGRESS i NOW w Łodzi, a także Cityflow oraz F.S.O. PARK w Warszawie. Są one elementem obowiązkowym inwestycji z uwagi na to, że przyszli mieszkańcy cenią sobie łatwy dostęp do oferty handlowej czy gastronomicznej. Największe zainteresowanie ze strony najemców lokali użytkowych wzbudzają te przeznaczone pod sklepy spożywcze, kawiarnie i restauracje, a także usługi kosmetyczne.

DOMPRESS

Do działu Doradztwa Inwestycyjnego Walter Herz dołączył w tym roku Piotr Wilewski, który objął stanowisko Land Acquisition Manager.

Piotr związany jest z rynkiem nieruchomości od 10 lat. Pierwsze szlify zawodowe zdobywał w ogólnopolskiej agencji Indepro Nieruchomości, a następnie kontynuował karierę w firmach Less Mess Storage oraz Panattoni Europe. Jest fachowcem w zakresie pozyskiwania nieruchomości gruntowych dla sektora mieszkaniowego, usługowego oraz magazynowego w Polsce. Na dotychczasowych etapach kariery był odpowiedzialny za pozyskiwanie oraz analizę gruntów inwestycyjnych pod względem prawnym, finansowym oraz planowania architektonicznego. Odpowiadał za koordynację procesów due dilligance, prowadzenie negocjacji oraz przygotowywanie i zawieranie umów przedwstępnych. W zakresie poszukiwania terenów inwestycyjnych rozwijał współpracę z doradcami rynkowymi.

W Walter Herz Piotr Wilewski odpowiada za pozyskiwanie projektów gruntowych, opracowywanie analiz potencjału inwestycyjnego oraz poszukiwanie sposobów budowania wartości nieruchomości. W zakresie jego obowiązków mieści się także przygotowywanie nowych inwestycji pod względem formalnym oraz sporządzanie dokumentacji prawnej i technicznej. Piotr będzie brał czynny udział w procesach doradczych dla klientów firmy, zmierzających do znalezienia najbardziej optymalnych rozwiązań inwestycyjnych w obecnym otoczeniu ekonomicznym.

– Jestem przekonany, że Piotr szybko wdroży się w realizację bieżących procesów i błyskawicznie zintegruje się z zespołem Doradztwa Inwestycyjnego. Jego bogate doświadczenie i wiedza o rynku oraz świetna znajomość procesu inwestycyjnego wpłyną na poszerzenie kompetencji teamu. Chcemy umacniać partnerskie relacje z naszymi klientami w oparciu o szeroką wiedzę i doświadczenie. Umiejętności Piotra będą z pewnością wspierać dostarczanie strategicznych usług doradczych, precyzyjnie dostosowanych do oczekiwań naszych klientów – mówi Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner, CEO w Walter Herz.

– Z dużą satysfakcją rozpocząłem pracę w tak renomowanym zespole. Walter Herz stwarza szerokie możliwości rozwoju. Cieszę się, że mam możliwość wpierania klientów firmy, którzy poszukują różnorodnych opcji optymalizacji i rozwoju swojego biznesu. Tworzenia dla nich oferty i doradzania w realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych – komentuje Piotr Wilewski, Land Acquisition Manager w Walter Herz.

Dział Doradztwa Inwestycyjnego oraz Land Development firma Walter Herz rozbudowuje regularnie od 7 lat. Zespół ugruntowuje swoją pozycję rynkową i rozwija doradztwo strategiczne w dynamicznie zmieniających się warunkach gospodarczych. Świadczy zintegrowane usługi w zakresie pozyskiwania, zabezpieczania i przygotowywania gruntów oraz projektów w sektorze handlowym, magazynowym i mieszkaniowym w aspekcie formalno-prawnym oraz w obszarze wdrażania procedur.

Firma Walter Herz doradzała w procesach sprzedaży nieruchomości o wartości ponad 1 mld zł oraz wspierała realizację inwestycji JV o wartości przeszło 500 mln zł. Zespół doradców Walter Herz brał udział w tworzeniu projektów inwestycyjnych i pozyskiwaniu finansowania bankowego dla inwestycji z sektora PRS, hotelowego oraz z segmentu student housing.

Walter Herz

Jak długo deweloperzy oczekują teraz na pozwolenia na budowę mieszkań? Czy proces ten wydłużył się od czasu pandemii? Czy okres oczekiwania różni się w zależności od miasta czy dzielnicy? Gdzie trwa najdłużej? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Wydawanie pozwoleń na budowę to niestety wieloletni proces i póki co, nie odczuwamy w tym temacie usprawnień. Temat wydłużających się procesów administracyjnych to zresztą jedna z największych zmor dla przedstawicieli naszej branży. Na pozwolenie na budowę najdłużej czeka się w największych ośrodkach, jak Warszawa czy Kraków. Z naszego doświadczenia wynika, że mniejsze miasta procedują jednak szybciej. Uzyskanie pozwolenia na budowę przebiegało dość sprawnie w Szczecinie czy w Chorzowie, gdzie mamy nasze inwestycje.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Na pewno najważniejszą kwestią jest dołożenie wszelkich starań, aby przyspieszyć procedury administracyjne. Czas oczekiwania na uzyskanie pozwolenia na budowę obecnie trwa około 1,5 roku -2 lata, a kiedyś było to 6 - 9 miesięcy. Ze względu na ograniczony dostęp do gruntów, a także z powodu małej liczby wydawanych pozwoleń na budowę proces realizacji projektów jest znacznie spowolniony, co wpływa na systematyczny wzrost cen mieszkań. Dlatego administracja państwowa, jak i samorządowa powinny maksymalnie usprawnić procedury. Tak, aby budowy mogły być realizowane jak najsprawniej. To jest przestrzeń, która na pewno powinna być poprawiona.

Andrzej Gutowski, wiceprezes i dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Obecnie uzyskanie pozwoleń na budowę jest procesem czasochłonnym. Z czterech aglomeracji, w których działamy najszybciej proces ten przebiega w Szczecinie oraz Poznaniu. Nieco gorzej jest we Wrocławiu. Najdłużej na pozwolenie na budowę deweloperzy muszą natomiast czekać w stolicy. Mimo ustawowego limitu 65 dni, w warunkach warszawskich, proces uzyskiwania pozwoleń trwa nawet od trzech do pięciu lat. Od 2019 roku daje się zauważyć wydłużanie się tego procesu, z nadzieją ze strony deweloperów na poprawę w kolejnych latach. Niestety, od 2021 roku przewlekłość procedur, szczególnie w Warszawie, osiągnęła niepokojące poziomy.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Proces uzyskania pozwolenia na budowę sukcesywnie się przedłuża, a szczególnie ma to miejsce w dużych miastach. Wynika to często z braku jednolitej praktyki w zakresie interpretacji skomplikowanych i często zmieniających się przepisów, a nieraz także z powodu braku odpowiedniej komunikacji pomiędzy różnymi działami tych samych urzędów. Mniejsze gminy działają z reguły szybciej, jednak może to wynikać także z tego, że w takich miejscach jest mniej uczestników rynku zainteresowanych inwestowaniem.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Obecnie procedura administracyjnego przygotowania inwestycji, której zwieńczeniem jest uzyskanie Decyzji o Pozwoleniu na Budowę trwa około dwóch lat. Ze względu na zbliżające się wybory samorządowe obserwujemy pewne spowolnienie pracy urzędów niezależnie od lokalizacji. Od lat stoimy na stanowisku, że duży poziom komplikacji prawnych oraz powolna praca urzędów to jedne z głównych barier w działalności deweloperskiej oraz istotne czynniki cenotwórcze, ograniczające podaż nowych nieruchomości mieszkaniowych.

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

Każde miasto działa według własnych interpretacji przepisów. Odnosimy wrażenie, że z roku na rok proces się wydłuża w każdym mieście. Nie sprzyja to wprowadzaniu nowych inwestycji, a z pewnością wpływa na koszt wytworzenia mieszkania. Generalizując, z jednej strony borykamy się w kraju z deficytem i wysokimi kosztami wytworzenia, a z drugiej strony odnosimy wrażenie, że administracja nie widzi korelacji.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Niestety, wciąż jednym z największych problemów deweloperów są długie i czasochłonne procedury administracyjne. W związku z wydłużającym się czasem uzyskiwania pozwoleń na budowę inwestorzy muszą czekać kilkanaście miesięcy na rozpoczęcie prac. Najgorzej sytuacja wygląda w największych miastach, jak Warszawa, Kraków, czy Gdańsk, gdzie te procedury trwają latami. W wielu instytucjach często proste sprawy przeciągane są miesiącami bez merytorycznej konieczności. Opóźnienia w wydawaniu zgód i decyzji, a tym samym duża niepewność w aspekcie administracyjnym, bezpośrednio przekładają się na poziom oferty deweloperskiej, koszty prowadzenia inwestycji oraz zdolność do sprawnego uruchamiania nowych projektów i oddawania mieszkań w ręce nabywców.

Obecnie uzyskanie pozwolenia na budowę trwa około dwóch lat. Warto wiedzieć, że nawet na działce z pozwoleniem na budowę nie sposób z dnia na dzień ruszyć z nową inwestycją, co oznacza, że na odbiór gotowego mieszkania trzeba czekać średnio kolejne dwa lata.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Szacujemy, że czas potrzebny obecnie do uzyskania pozwolenia na budowę to 2-3 miesiące. Nie zmieniło się to od okresu pandemii.

Janusz Miller, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Home Invest

Czas oczekiwania na wydawanie pozwoleń na budowę może różnić się w zależności od regionu, miasta, czy rodzaju inwestycji. Przed rokiem 2020 proces ten był zazwyczaj krótszy niż obecnie, ale zależy to od wielu czynników. W miastach o większym obłożeniu deweloperzy mogą napotykać na dłuższe opóźnienia. Ostateczny czas oczekiwania może być uzależniony od wielu czynników administracyjnych, takich jak procedury i dostępność zasobów.

Marek Starzyński, dyrektor ds. sprzedaży w Okam

Duży wpływ na długość procesu wydawania pozwoleń ma lokalizacja, miasto, dzielnica oraz funkcjonowanie poszczególnych urzędów i liczba rozpatrywanych w danym momencie wniosków, a także oczywiście specyfika samych projektów. Obecnie procedury administracyjne przebiegają sprawniej niż w trakcie pandemii, kiedy to przepisy były zaostrzone, a część urzędów pracowała w trybie zdalnym lub hybrydowym, co wpływało na wydłużenie okresu uzyskania decyzji nawet o kilka miesięcy.

DOMPRESS

Agata Karolina Lasota, dyrektor zarządzająca LBC Invest

Parki handlowe i obiekty typu convenience umocniły w minionym roku swoją pozycję na rynku transakcji inwestycyjnych w Polsce. W 2024 roku sektor nieruchomości handlowych nadal będzie przyciągał inwestorów tego typu aktywami, które uważane są za jedną z najbezpieczniejszych opcji inwestycyjnych.

W 2023 roku rynek inwestycyjny zwolnił. Na jego dynamikę wpłynęły przede wszystkim wysokie koszty kredytowania, ograniczony dostęp do finansowania i ogólna sytuacja makroekonomiczna. Zarówno w Polsce, jak i w całej Europie aktywność inwestorów obniżyła się, czego efektem był spadek wolumenów inwestycyjnych we wszystkich sektorach rynku nieruchomości. W 2023 roku wartość inwestycji w Polsce zmniejszyła się o około 70 proc. w porównaniu r/r.

Wybijającym się sektorem na rynku transakcji inwestycyjnych był sektor nieruchomości handlowych, który z wolumenem transakcji przekraczającym 440 miliony euro, uplasował się na drugim miejscu, zaraz za magazynami. W 2023 roku sektor handlowy odpowiadał niemal za 30 proc. całkowitej wartości akwizycji odnotowanych w Polsce. Uwagę inwestorów przyciągnęły głównie parki handlowe i obiekty typu convenience, które wygenerowały przeszło 60 proc. wolumenu transakcyjnego w tym sektorze. Wartość transakcji wahała się na ogół od 20 do 30 mln euro. Trzy transakcje z udziałem pojedynczych obiektów przekroczyły 30 mln euro i jedna 100 mln euro.

Inwestorzy zainteresowani nieruchomościami handlowymi

Ubiegły rok był kolejnym, kiedy apetyt inwestorów na mniejsze obiekty handlowe – retail parki i centra typu convenience rósł. W niestabilnych czasach podmioty inwestycyjne skoncentrowane są bowiem na projektach gwarantujących perspektywę długiego i stabilnego dochodu. W latach 2018-2019 wolumen inwestycji w nieruchomości handlowe był nieduży. A już w 2022 roku byliśmy świadkami wyraźnego wzrostu udziału aktywów handlowych w inwestycjach. Sektor handlowy wygenerował około 26 proc. wolumenu inwestycyjnego, a parki handlowe odpowiadały za 65 proc. zawartych transakcji.

W 2023 roku natomiast nastąpił ciekawy zwrot, nieruchomości handlowe zdystansowały biura. W ubiegłym roku w sektorze handlowym wartość wolumenu inwestycyjnego była wyższa niż w segmencie biurowym. Najwyższa wartość transakcji zarejestrowana została w sektorze magazynowym, który odpowiadał za połowę wszystkich inwestycji w Polsce.

Wyraźny wzrost aktywności inwestorów zainteresowanych nieruchomościami handlowymi nastąpił zwłaszcza w ostatnim kwartale 2023 roku. W tym roku możemy spodziewać się kontynuacji tego trendu. Na rynku jest wielu inwestorów oportunistycznych, którzy celują w atrakcyjne cenowo nieruchomości handlowe, a także wyższe zwroty w obiektach z planami modernizacji.

Napływ nowych inwestorów

Optymizmem napawa fakt, że na polski rynek inwestycyjny napływają co roku nowi gracze zainteresowani aktywami handlowymi. W 2022 roku w Polsce zadebiutowała litewska firma Lords LB Asset Management, czeski BHM, niemiecka firma Leoff . W 2023 roku na nasz rynek wszedł natomiast francuski inwestor – Frey, który nabył od firmy Ingka gdański Matarnia Park Handlowy, realizując największą, ubiegłoroczną akwizycję, zarejestrowaną w sektorze handlowym. Swój debiut miał również austriacki inwestor, który kupił portfel nieruchomości convenience w województwie śląskim.

Imponujące plany inwestycyjne mają też nasi sąsiedzi. Fundusz Newgate Investment, którego kapitał pochodzi z Ukrainy poinformował, że planuje rozbudować portfel posiadanych nieruchomości w naszym kraju. W ciągu najbliższych czterech lat chce zwiększyć zaangażowanie na polskim rynku z 160 do 400 mln euro. Inwestor, który jest od dawna obecny w na polskim rynku, posiada sieć ponad 100 sklepów i prowadzi handel internetowy. Od dekady część zysków inwestuje w retail parki w Polsce, gdzie zarządza portfelem 29 nieruchomości handlowych. Planuje ekspansję, nie tylko na rynku polskim, ale także w innych krajach regionu Europy Środkowo-Wschodniej.

Rynek parków handlowych w Polsce obserwuje obecnie kilkanaście podmiotów inwestycyjnych, zainteresowanych ich zakupem. Widoczny jest także większy udział w rynku polskich inwestorów prywatnych. Niestety, oczekiwania cenowe kupujących i sprzedających są często rozbieżne. Wysoki koszt pieniądza spowodował, że w drugiej połowie 2023 roku stopy kapitalizacji dla najlepszych parków handlowych w Polsce wzrosły do około 7 proc. Wielu inwestorów nastawionych jest na zakupy oportunistyczne, poszukują okazji cenowych i nieruchomości do przebudowy z potencjałem wzrostu rentowności.

Większy wybór aktywów handlowych

Na polskim rynku, nie tylko nie brakuje inwestorów, ale również atrakcyjnych aktywów. Mimo wysokich kosztów budowy, sektor handlowy w szybkim tempie wzbogaca zasoby. W 2023 roku oddane zostało w Polsce ponad 560 tys. mkw. powierzchni, o kilkanaście procent więcej niż w roku poprzednim. Przeszło 370 tys. mkw. przypadło na retail parki i centra convenience, które od lat dostarczają na nasz rynek najwięcej nowej powierzchni handlowej. W ciągu roku przybywa około 30 tradycyjnych i regionalnych parków handlowych i prawie tyle samo centrów convenience. Większość nowej powierzchni zasila mniejsze miejscowości.

W kraju mamy dziś ponad 600 parków handlowych o powierzchni co najmniej 2 tys. mkw. Całkowita podaż powierzchni w retail parkach i centrach typu convenience przekracza 3,6 mln mkw. Fundusze oraz podmioty prywatne inwestujące w tym obszarze mają coraz szerszy wybór produktów.

Rok 2024 także będzie należał do parków handlowych i centrów convenience. O dobrej kondycji rynku handlowego w naszym kraju świadczy, nie tylko duża aktywność inwestorów i spory przyrost nowej podaży, ale także poziom pustostanów, który w sektorze handlowym przekracza zaledwie 3 proc.

W budowie na terenie kraju pozostaje około 430 tys. mkw. powierzchni handlowych, z czego prawie 80 proc. znajduje się w inwestycjach, w których realizowane są retail parki i niewielkie, lokalne centra zakupowe. Rosnącą popularność mniejszych formatów odzwierciedla średnia wielkość nowych projektów handlowych w budowie, wynosząca niespełna 10 tys. mkw. powierzchni.

Duża ilość obiektów typu convenience i parków handlowych, realizowanych w Polsce zachęca inwestorów poszukujących stabilnych produktów inwestycyjnych. Zaufanie do parków handlowych jako bezpiecznych aktywów znacząco wzrosło podczas pandemii, kiedy rynek handlowy znalazł się w trudnej sytuacji, a mimo to retail parki doskonale prosperowały i na tle innych nieruchomości wyróżniało je zaufanie banków.

Decydujący dla przyszłego wzrostu wolumenu inwestycyjnego jest koszt finansowania inwestycji i dostępność kapitału. Wyczekiwana obniżka stóp procentowych w Europie byłaby zachętą do powrotu na rynek dużych, międzynarodowych graczy.