DOMPRESS.PL

- Mówiąc o obecnej kondycji sektora hotelowego trudno traktować rynek jako całość. Mamy dziś do czynienia w Polsce z dwoma rynkami. Pierwszy z nich – rynek hoteli miejskich, przed pandemią uważany za bezpieczniejszy, ze względu na bardziej zbilansowaną strukturę gości, a także mniejszą sezonowość od drugiego rynku hotelowego, czyli hoteli turystycznych. Obecnie to właśnie ten drugi rynek znacznie lepiej sobie radzi i odrabia straty. Hotele miejskie z kolei, w dużej mierze skupiają się na utrzymaniu bieżącej rentowności, choć jesienią widoczny był już większy popyt ze strony gości biznesowych i MICE. Wyniki, jakimi branża zamknęła rok 2021 dalekie są od tych sprzed zmian rynkowych, ale możemy już obserwować odbudowę popytu i średnich cen – przyznaje Katarzyna Tencza, Associate Director Investment & Hospitality w Walter Herz. 

Mimo, że gości zagranicznych było mniej, głód podróżowania, a także niepewność związana z podróżami zagranicznymi sprawiły, że w lipcu i sierpniu minionego roku w obiektach hotelowych nocowało o około 190 tys. Polaków więcej niż w wakacje 2019 roku. Popyt skumulował się latem w wyniku między innymi ograniczeń, którym hotele podlegały w zimie i miesiącach wiosennych. Sezon letni w kurortach był bardzo udany. Początek jesieni przyniósł duży popyt na pobyty wypoczynkowe i grupowe. W listopadzie i grudniu sytuacja była już wyraźnie gorsza, z wyjątkiem okresu świątecznego, który dla hoteli w lokalizacjach wypoczynkowych był kolejną okazją do podniesienia przychodów.    

– Dobre wyniki uzyskane przez obiekty resortowe w wakacje nie oznaczają, że cały 2021 rok branża może zaliczyć do udanych. Obroty w całym sektorze były niższe od uzyskiwanych przed pandemią. Rok 2022 powinien przynieść kontynuację odbudowy popytu na rynkach miejskich – prognozuje Katarzyna Tencza. 

Zmiany własnościowe

Mimo trudności, z jakimi zmagają się hotele, jak dotąd na naszym rynku nie mamy do czynienia z wieloma transakcjami. Szczególnie, że najwięksi rynkowi gracze w większości wstrzymują się od akwizycji aktywów z tego segmentu. Zapowiadane na 2021 rok hurtowe bankructwa nie miały miejsca. Hotele wystawione na sprzedaż nie są zbyt atrakcyjne dla inwestorów ze względu na lokalizację lub inne czynniki. Do transakcji dochodziło głównie na rynkach regionalnych. I tak, na przykład Hotel Rysy położony w ścisłym w centrum Zakopanego został kupiony przez spółkę NK Rysy, sprzedany został także niedokończony hotel Ewerdin w Świnoujściu. W drugiej połowie ubiegłego roku właściciela zmienił również 100-pokojowy hotel zlokalizowany w centrum Krakowa. 

Mogliśmy obserwować też transakcje, których przedmiotem były obiekty hotelowe z przeznaczeniem na inne funkcje. Orbis podpisał przedwstępną umowę sprzedaży Hotelu Ibis w Kielcach, który ma zostać przekształcony w obiekt o innej funkcji. Opustoszały hotel Astoria w Kłodzku został sprzedany deweloperowi z Krakowa, który po remoncie zaoferuje prawdopodobnie powierzchnie handlowo-usługowe. Polkomtel kupił hotel Ossa zlokalizowany w Ossie k. Rawy Mazowieckiej, gdzie powstać ma centrum rehabilitacji. 

Aktywnie na rynku działa również Polski Holding Hotelowy, który prowadzi proces konsolidacji obiektów świadczących usługi hotelarskie, należących do spółek skarbu państwa. PHH zawarł umowę warunkową na zakup spółki Geovita SA, wchodzącej w skład Grupy Kapitałowej Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, która zarządza kilkunastoma obiektami wypoczynkowymi na terenie całej Polski. Holding podpisał także z PGE Polską Grupą Energetyczną umowę warunkową na zakup dziesięciu hoteli i obiektów, należących do Elbest, jednej z jej spółek, która posiada hotele m. in. w Krynicy, Międzyzdrojach, Myczkowcach nad Soliną oraz obiekty w Krasnobrodzie i Szklarskiej Porębie. Polski Holding Hotelowy podpisał również umowy warunkowe na zakup pakietu kontrolnego akcji Interferie oraz udziałów Interferie Medical SPA, spółek należących do Grupy Kapitałowej KGHM, dzięki czemu trafi do niego kolejnych sześć obiektów. 
  
Nowe, wysokiej klasy obiekty w kurortach

W 2021 roku miejscowości wypoczynkowe poszerzyły ofertę wysokiej jakości obiektów hotelowych. Ostatnie otwarcia to oczywiście wynik procesów inwestycyjnych rozpoczętych jeszcze przed zawirowaniami rynkowymi. Turystyczne zasoby noclegowe w kraju zwiększyły się m.in. dzięki otwarciu hotelu Radisson Resort Kołobrzeg z 209 pokojami i aquaparkiem, pięciogwiazdkowego hotelu Crystal Mountain w Wiśle z prawie 500 pokojami i aquaparkiem, czy 124-pokojowego kompleksu Tremonti Ski&Bike Resort w Karpaczu. 

Mimo trudności rynek hotelowy nadal poszerza swoją bazę. Nowe nadmorskie inwestycje hotelowe, podobnie jak w latach wcześniejszych, zlokalizowane są w większości na linii pomiędzy Świnoujściem i Kołobrzegiem. Inwestycje hotelowe w tym regionie to w większości condohotele. Wśród największych realizacji znajduje się hotel Wave Międzyzdroje Resort&SPA z 393 apartamentami, Aqua Resort w Międzyzdrojach z 300 pokojami i aquaparkiem, 435-pokojowy Radisson Blu Resort w Międzywodziu, hotel Gołębiewski w Pobierowie z około 1400 pokojami, PINEA Resort & Apartments w Pobierowie ze 138 apartamentami, 266-pokojowy Mövenpick Kołobrzeg, czy Baltic Wave w Kołobrzegu, który zaoferuje 468 apartamentów.  

Polskie góry również mogą się pochwalić interesującymi inwestycjami hotelowymi, także w znacznej części sprzedawanymi w systemie condo, Wśród najciekawszych projektów wymienić należy Elements Hotel & SPA w Świeradowie Zdroju z 289 pokojami, Sanssouci Karpacz MGallery Hotel Collection ze 110 pokojami, Movenpick Hotel Karpacz ze 126 pokojami, Mövenpick Zakopane Imperial Hotel ze 130 pokojami, Infinity Zieleniec Ski & SPA w Dusznikach Zdroju z 328 apartamentami, czy Linden Hotel & Resort w Szklarskiej Porębie ze 137 pokojami. 

Nowe hotele miejskie 

- Sieci hotelowe skupione wcześniej głównie na inwestycjach miejskich, teraz bardzo aktywnie działają również w lokalizacjach wakacyjnych. Poza tym, na znaczeniu zyskują mniejsze miasta regionalne. Niestety wysokie ceny działek inwestycyjnych i duża konkurencja w walce o grunty ze strony inwestorów realizujących mieszkania na wynajem czy akademiki oraz rosnące koszty budowy sprawiają, że coraz trudniej spiąć budżet nowych projektów hotelowych. Banki też do finansowania inwestycji hotelowych wciąż podchodzą  bardzo ostrożnie – informuje Katarzyna Tencza. 

Zainteresowanie inwestycyjne w sektorze dotyczy głównie miejscowości turystycznych, ale lokalizacje miejskie również mogą zaoferować gościom nowe, interesujące obiekty. W zeszłym roku otworzyły się takie obiekty, jak hotel ibis Styles Kraków Centrum z 259 pokojami, NYX Hotel Warsaw sieci Leonardo Hotels z 331 pokojami, mieszczący się w kompleksie Varso Place w pobliżu warszawskiego Dworca Centralnego, hotel Tulip Residences Warsaw Targowa z 110 jednostkami, czy Mercure Katowice Centrum z 268 pokojami. 

Ponadto, na rynku krakowskim pojawił się 195-pokojowy hotel Mercure Kraków Fabryczna City, 300-pokojowy AC Hotel by Marriott Kraków, a w szczecińskim kompleksie Posejdon został otwarty 134-pokojowy hotel Courtyard by Marriott Szczecin City. We Wrocławiu gości powitał aparthotel Jazz z 62 pokojami oraz Hotel Herbal z 66 pokojami, a pod koniec ubiegłego roku w Gdańsku otwarty został Dwór Uphagena Arche Hotel Gdańsk z 145 pokojami. Rynek olsztyński wzbogacił się z kolei o 105-pokojowy hotel Hampton by Hilton Olsztyn. 

W tym roku rynek hoteli miejskich zasilony zostanie przez kilkanaście nowych obiektów pod brandami marek międzynarodowych i polskich. Większość to hotele, wobec których decyzje inwestycyjne podjęte zostały jeszcze przed pandemią. Warszawski rynek zasilić ma m.in. 238-pokojowy Focus Hotel Premium Warszawa położony na Mokotowie, 192-pokojowy Staybridge Suites Warszawa Ursynów na Ursynowie, 448-pokojowy Royal Tulip Warsaw Apartments w budynku Unique Tower przy ulicy Grzybowskiej, 96-pokojowy Autograph Collection by Marriott International na warszawskim Starym Mieście, czy 66-pokojowy Flaner Hotel WorldHotels Crafted Collection.

W Krakowie w najbliższym roku otworzyć ma się 216-pokojowy hotel Hyatt Place Kraków, 125-pokojowy Autograph Collection by Marriott International, 116-pokojowy Curio Collection by Hilton Hotel Saski Kraków, 53-pokojowy Garamond Boutique Hotel Tribute Portfolio, czy 173 pokojowy hotel Hampton by Hilton Krakow Airport. 

W Lublinie oddany do dyspozycji gości ma zostać 130-pokojowy hotel sieci B&B, w Białymstoku 122-pokojowy Hampton by Hilton Białystok. We Wrocławiu otworzy się 201-pokojowy Q Hotel Plus Wrocław Bielany i pod marką Wyndham zostanie ponownie otwarty dawny hotel Sofitel Wroclaw Old Town z 205 pokojami.  

Kolejne wyzwania

Szybko zmieniające się warunki rynkowe sprawiają, że przed branżą stoją kolejne wyzwania. Największe trudności, z jakimi hotele będą musiały się borykać w najbliższym czasie to rosnące koszty utrzymania i brak pracowników. Kłopoty związane są też z odbudową popytu ze strony gości korporacyjnych, sektora MICE oraz turystów zagranicznych. 

Podwyżki cen energii i gazu czy wywozu śmieci oraz coraz większe koszty pracy utrudniają sektorowi wyjście z dołka. Rosnąca inflacja, napędzająca koszty utrzymania obiektów, wymusza podwyżki cen noclegów. Możemy spodziewać się, że w nadchodzących miesiącach wzrosną ceny noclegów, zarówno w miejscowościach wypoczynkowych, jak i lokalizacjach miejskich. 

Biura w cenie  

- Mimo popularyzacji home office i hybrydowego systemu pracy nie możemy mówić o rewolucji na rynku biur. Sytuacja w sektorze jest dość stabilna. Zmienia się natomiast sposób wykorzystania powierzchni. Najemcy decydują się na przedłużanie umów i zmianę aranżacji przestrzeni, adoptując ją do potrzeb pracowników w nowym otoczeniu rynkowym. Część firm zmniejsza powierzchnię i maksymalizuje jej użytkowanie. Widoczna jest swoista coworkizacja przestrzeni. Firmy tworzą więcej powierzchni do pracy wspólnej, do integracji i spotkań – informuje Mateusz Strzelecki, Partner / Head of Regional Markets w Walter Herz. 

Wysypu relokacji do elastycznych biur Mateusz Strzelecki spodziewa się w tym roku. - Ta tendencja była już powszechnie widoczna w minionym roku, ale nasilenia się aktywności firm oczekujemy w roku bieżącym. Wynika to z dłuższego czasu, jaki najemcy potrzebują teraz na podjęcie decyzji, co do wyboru nowego biura, nawet rok czy półtora – przyznaje. 

Mateusz Strzelecki wskazuje też na pozytywny symptom widoczny na rynku związany z powrotem zagranicznych firm, które aktywnie poszukują lokalizacji dla swoich siedzib w naszym kraju od jesieni ubiegłego roku. Strzelecki mówi również o świetnej koniunkturze rejestrowanej w segmencie rynku powierzchni flex. – Najemcy preferują teraz krótsze, elastyczne umowy z możliwością wyboru powierzchni. Stąd też coraz większe zapotrzebowanie na biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe. Oferują pełen zakres usług i krótkie terminy najmu, co przyciąga najemców. Najczęściej stanowią komplementarne uzupełnienie tradycyjnych powierzchni. Zasoby elastycznych powierzchni szybko rosną, zapewnia je już większość najnowocześniejszych obiektów. W 2022 roku potencjał tego segmentu będzie się zwiększał – przewiduje.    

Zamrożone projekty 

Z tak dużym optymizmem Mateusz Strzelecki nie mówi już o wzroście zasobów tradycyjnej powierzchni biurowej na rynku. – Ilość powierzchni w budowie, szczególnie na rynku warszawskim jest najniższa od dekady i nic nie zapowiada, żeby w najbliższym czasie miało się to zmienić. Na rynkach regionalnych sytuacja jest lepsza, natomiast w Warszawie większość dużych inwestycji biurowych zostało już oddanych, a pozostałe budowy dobiegają końca. Niemal połowa powierzchni w realizowanych obiektach ma już najemców. Z biegiem czasu wolna powierzchnia będzie topnieć, a oferta rynkowa kurczyć się. Na horyzoncie w perspektywie dwóch lat widoczna jest luka podażowa, bo do realizacji wchodzi śladowa ilość projektów. Niska podaż przy wyższym oczekiwanym popycie może przełożyć się na optymalizację warunków najmu ze strony właścicieli budynków, a nawet wzrost stawek czynszowych w najlepszych budynkach w centralnych lokalizacjach, które cieszą się aktualnie największym powodzeniem. Coraz wyższe ceny mediów wpływać będą z kolei na podwyżki opłat eksploatacyjnych – zauważa Mateusz Strzelecki.   

- Rosnące koszty budowy związane z wysoką inflacją i wzrostem stóp procentowych nie zachęcają inwestorów do aktywności. Rosną ceny materiałów budowlanych, usług, gruntów oraz płac. Kontynuacji tego trendu możemy spodziewać się w tym roku. Szacunkowe dane mówią, że koszt dostarczenia budynku biurowego na rynek wzrósł od początku pandemii o ponad 30 proc. Do tego dochodzą trudności związane z terminowymi dostawami materiałów – wylicza Mateusz Strzelecki.  

Gorąco w sektorze magazynów    

Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner/CEO w Walter Herz zwraca uwagę, że dzięki wielkoskalowym obiektom biurowym, które w zeszłym roku zostały oddane i stanowią atrakcyjne aktywa, tegoroczna wartość transakcji na rynku inwestycyjnym może osiągnąć poziom notowany w Polsce przed pandemią. – W roku 2021 wolumen transakcyjny będzie prawdopodobnie przybliżony do zarejestrowanego rok wcześniej. Prawie połowę udziału w całkowitej wartości będzie miał sektor magazynowo-przemysłowy. Popyt na nieruchomości logistyczne bije rekordy nie tylko na naszym rynku. W Polsce na znaczeniu zyskują także obiekty typu convenience, parki handlowe i lokalne centra codziennych usług, zapewniające dostęp do dóbr codziennej potrzeby. Coraz bardziej doceniane przez inwestorów są również projekty oferujące mieszkania na wynajem instytucjonalny, akademiki, domy seniora i opieki gwarantujące trwałe zabezpieczenie kapitału i atrakcyjny poziom zwrotu – informuje Bartłomiej Zagrodnik.   

– Pandemia mocno podbiła tempo rozwoju rynku nieruchomości magazynowych. Na terenie całego kraju w trakcie budowy jest rekordowa ilość powierzchni. Za historycznie wysoką nową podażą podąża równie wysoki popyt, który w trzech pierwszych kwartałach 2021 roku był o jedną trzecią wyższy niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Ta tendencja będzie widoczna również w tym roku ze względu na dalszy rozwój e-commerce i nearshoring’u, lokowania produkcji bliżej strefy zbytu oraz dążenia do skracania łańcucha dostaw – wyjaśnia.   

Nowe koncepty

Jak zaznacza Bartłomiej Zagrodnik, na rynek wchodzić będzie coraz więcej magazynów budowanych w nowym standardzie, których wysokość wynosić będzie 12 m. – Deweloperzy zauważają także ogromne zainteresowanie obiektami typu last mile logistics, zlokalizowanymi w rejonie dużych aglomeracji miejskich i będą realizować więcej takich projektów. Tego typu obiekty cieszą się szczególnie dużym powodzeniem wśród dystrybutorów i firm kurierskich, co wiąże się z boomem w sektorze e-commerce. W tym roku spopularyzowany zostanie także w Polsce koncept dark store, który zadebiutował w 2021 roku na naszym rynku. Rozbudowywane będą sieci microcentrów dystrybucyjnych, przypominających sklepy, ale tworzonych wyłącznie do obsługi zamówień składanych on-line z ekspresową dostawą w kilkanaście minut, które funkcjonują już w siedmiu największych miastach w kraju – informuje. 

Specjaliści z Walter Herz są zgodni, że inwestycje komercyjne w Polsce obrały kurs na wielofunkcyjność. Wśród projektów przygotowywanych do budowy przeważają kompleksy typu mixed-use, które realizowane będą wieloetapowo. Celem projektowania części inwestycji jest też uzupełnienie zabudowy o dodatkowe funkcje, jak na przykład ma to miejsce w przypadku warszawskiego Służewca biurowego. – Realizację inwestycji z funkcjami mieszkaniowymi, handlowymi, usługowymi, rozrywkowymi i hotelowymi w głównych miastach w kraju mogliśmy obserwować jeszcze przed pandemią. Teraz takie obiekty zdominowały sferę nowych inwestycji. Projekty budowane w myśl zrównoważonego rozwoju wychodzą nie tylko naprzeciw dzisiejszym oczekiwaniom inwestorów, ale także potrzebom użytkowników biur, którzy jeszcze mocniej doceniają zalety lokalności, ale oczekują kompleksowej oferty – mówi Piotr Szymoński, Director Office Agency w Walter Herz. – W Warszawie realizacja nowych, zakrojonych na szeroką skalę inwestycji mixed-use planowana jest między innymi na Bielanach czy Żeraniu. Tego typu kompleksy powstawać będą też na Kabatach i Okęciu – wylicza.  

Coraz bardziej zielono

- Nakreślając wybijające się trendy nie sposób nie wspomnieć o standardach ESG (Environmental, Social and Corporate Governance), które stają się coraz bardziej istotnym kryterium w ocenie wartości nieruchomości komercyjnych. Efektywność budynku, emisyjność oraz komfort, jaki zapewnia użytkownikom, potwierdzone certyfikatami, stały się kwestią kluczową dla inwestorów. Aspekt środowiskowy związany z projektami w obliczu zmian klimatycznych jest już równie ważny jak zysk finansowy i w kontekście dyrektyw unijnych w dużym stopniu rzutuje na decyzje biznesowe. Zrównoważone inwestycje osiągają wyższe wyceny rynkowe i są lepiej oceniane przez instytucje finansowe - mówi Piotr Szymoński. 

Piotr Szymoński spodziewa się dalszych, coraz bardziej szczegółowych regulacji dotyczących ESG. - Obserwujemy coraz większe dążenie do obniżania kosztów eksploatacyjnych oraz minimalizowania wpływu na planetę, poprzez wykorzystanie energooszczędnych rozwiązań. Obiekty uwzględniające wygodę użytkowników spotykają się też z większym zainteresowaniem najemców. Firmy zwracają uwagę, jak przestrzeń w której pracują oddziałuje na środowisko naturalne. Niektóre organizacje współpracują jedynie z podmiotami, które reprezentują w tej dziedzinie podobne standardy. Można zatem oczekiwać, że z roku na rok na rynku przybywać będzie „zielonych” budynków i wzrastać pod tym względem konkurencyjność rynkowa - dodaje.  

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Według już opublikowanych oficjalnie danych za okres od stycznia do końca listopada 2021 roku sprzedaliśmy 3911 mieszkań, co oznacza, że nawet bez grudniowej sprzedaży pobiliśmy nasz rekordowy wynik z 2019 roku, w którym do nabywców trafiło 3180 mieszkań. Wyznaczyliśmy sobie cel 4200 podpisanych umów w całym 2021 roku. Na pewno jesteśmy bardzo zadowoleni z liczby sprzedanych oraz przekazanych mieszkań. To coś, z czego możemy być dumni i cieszymy się, że po 2020, w którym piętno odcisnęła pandemia szybko zdołaliśmy wrócić na ścieżkę wzrostu.

Boaz Haim, prezes Ronson Development

2021 rok był dla nas ważny, zarówno ze względu na świętowany jubileusz 20-lecia obecności na polskim rynku, jak i nowe wyzwania. W efekcie pandemii i towarzyszących jej zjawisk rynkowych, m.in. nierównowagi popytowo-podażowej w 2021 roku podjęliśmy strategiczną decyzję, aby tempo sprzedaży dostosować do aktualnej oferty i jeszcze mocniej niż zwykle skoncentrować się na jakości oferowanych produktów i satysfakcjonującej wysokości marży. Na koniec trzeciego kwartału 2021 roku odnotowaliśmy sprzedaż na poziomie 766 lokali. W tym okresie ukończyliśmy 8 projektów z 620 lokalami, w tym inwestycje Vitalia III, Ursus 1a, 2a, Nova Królikarnia 3a, b, c, Nowe Warzymice I, Viva Jagodno I oraz Wilanów Tulip. W ostatnim kwartale roku ukończyliśmy także inwestycje Panoramika 6 w Szczecinie oraz warszawskie projekty Ursus Centralny 2a i Miasto Moje 4. Jednym z priorytetów było także zabezpieczenie banku ziemi. Tylko w 2021 roku rozszerzyliśmy go o 8 lokalizacji, gdzie powstanie ponad 3 000 lokali. Nasza pozycja finansowa jest stabilna i bezpieczna. 

Marcin Michalec, CEO Okam 

Zgodnie ze strategią w 2021 roku zwiększyliśmy liczbę sprzedanych mieszkań o około 360 proc. w porównaniu do 2020 roku. Tym samym, wartość całej sprzedaży w 2021 zakończymy na poziomie o około 530 proc. wyższym w porównaniu do 2020 roku. Przy tym, miniony rok był dla nas przede wszystkim czasem ważnych inwestycji, które wywarły wpływ na cały sektor. Nabywając 62 ha terenów pofabrycznych na warszawskim Żeraniu dokonaliśmy jednego z największych tego typu nabyć na rynku nieruchomości w Polsce w ramach jednej transakcji. Zakupiliśmy również budynek biurowy przy ulicy Redutowej na warszawskiej Woli, sąsiadujący z działką, która weszła w nasze posiadanie w 2020 roku. Na tym terenie w 2022 roku rozpoczniemy budowę inwestycji mieszkaniowej CITYFLOW. W mijającym roku otrzymaliśmy również prawomocne pozwolenie na budowę naszej, pierwszej inwestycji mieszkaniowej w Łodzi - Strefa PROGRESS, która rusza lada dzień.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska 

Zamykamy rok 2021 z bardzo dobrym wynikiem sprzedaży. Oddaliśmy łącznie 1200 mieszkań w siedmiu projektach, które zrealizowaliśmy w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu. Osiągnęliśmy wszystkie nasze cele na każdym z rynków, na których jesteśmy obecni w Polsce. Mamy więc powody do satysfakcji. Istotny jest również fakt, że tegoroczny wynik wpisuje się w stabilny wzrost naszej firmy w ostatnich latach. Co więcej, to był dla nas rok jubileuszowy. W Polsce działamy już od 20 lat. W tym czasie zrealizowaliśmy w kraju 55 inwestycji mieszkaniowych, łącznie oddając do użytku blisko 8000 mieszkań i lokali usługowych. Najwięcej projektów zrealizowaliśmy w stolicy – 46, oddając ponad 6700 mieszkań i lokali użytkowych. We Wrocławiu sfinalizowaliśmy już sześć inwestycji, a w Poznaniu trzy.

W 2021 roku rozpoczęliśmy również nowe projekty, m.in. Novelia Bemowo w Warszawie, Le Vert we Wrocławiu, Vilda Moderne i Vilda Unique w Poznaniu. Zadebiutowaliśmy również na nowym dla nas rynku trójmiejskim, a dokładnie w Gdyni. Realizujemy tam wysokiej jakości projekt Żeromskiego 7. To budynek z elegancką architekturą, nawiązującą do słynnego gdyńskiego modernizmu z autorskim projektem wnętrz. Trójmiejska premiera to również bardzo pozytywny element w bilansie ubiegłego roku.

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus

Nasze wyniki będą zbliżone do tych sprzed roku, co uznajemy za bardzo satysfakcjonujący rezultat, biorąc pod uwagę utrudnienia wynikające, z jednej strony z niedoboru pracowników na budowach, a z drugiej z niedostępności materiałów budowlanych oraz galopującego wzrostu ich cen. W świetle takich uwarunkowań naszym najważniejszym celem w 2021 roku stało się dotrzymanie terminów w obowiązujących nas harmonogramach. Z perspektywy dnia dzisiejszego mogę z całą mocą potwierdzić, że ten cel zrealizowaliśmy i dotrzymaliśmy tym samym obietnic złożonym klientom. W inwestycjach Matejki 51 oraz Winiarska 40 praktycznie kończymy przekazywanie nieruchomości nowym właścicielom. Zamykamy rok mając świadomość, że wyniki sprzedaży w naszej, trzeciej inwestycji – Kościelna 23 także są satysfakcjonujące. Aktualnie w ofercie pozostaje w niej jeszcze 52 mieszkań, co oznacza, że ponad 2/3 lokali znalazło już nabywców. 

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A. 

2021 był dla nas zdecydowanie udanym okresem. Udało nam się przekroczyć założone cele, zarówno jeśli chodzi o sprzedaż, wprowadzanie nowych lokali do oferty, jak i przekazania. Jesteśmy z rezultatów bardzo zadowoleni, są dobrym prognostykiem na 2022 rok, w którym zamierzamy podnieść sobie poprzeczkę jeszcze wyżej.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

2021 był dla nas bardzo dobrym rokiem, zarówno jeżeli chodzi i sprzedaż, jak i wynik finansowy. Trudno jest porównywać 2021 rok z 2020 i z poprzednimi latami. 2020 był wyjątkowym rokiem, nikt nie spodziewał się, że pandemia tak nieznacznie wpłynie na popyt . Wówczas, i kupujący, i deweloperzy wstrzymywali swoje decyzje. W 2021 uruchomiliśmy natomiast dwie opóźnione ze względu na zaistniałą sytuację realizacje. Cały proces inwestycyjny znacząco się wydłużył i przy tak dużym popycie nie nadążamy z produkcją.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Rok 2021 zamknęliśmy rekordową sprzedażą w historii firmy. Jesteśmy bardzo zadowoleni z uzyskanych rezultatów, bo zdecydowanie przekroczyły nasze oczekiwania. Można powiedzieć, że cel został osiągnięty z nawiązką. Udało nam się sprzedać 523 mieszkań. Z kolei  poprzednich latach wyniki sprzedaży oscylowały średnio w okolicy 300 lokali. 

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Rok 2021 zakończył się dla nas bardzo pozytywnie, bowiem zrealizowaliśmy nasze zamierzenia sprzedażowe z nawiązką. Dzięki wprowadzeniu do oferty dwóch dużych projektów nasz wolumen sprzedaży wzrósł względem roku 2020 aż o 76 proc. Szczególny udział w tym sukcesie ma inwestycja FIQUS Marcelin, która przyciąga bardzo zróżnicowane grono klientów, poza  osobami kupującymi mieszkania dla siebie, również licznych inwestorów, myślących o wynajmie. 

W obszarze inwestycyjnym naszym sukcesem jest zakończenie budowy dwóch obiektów – wieżowca ST_ART Piątkowo w Poznaniu oraz etapu Zbrojowa w Osiedlu Księżnej Dąbrówki w Dąbrówce pod Poznaniem, gdzie trwają procedury odbiorowe i notarialne przeniesienia własności. Zwieńczeniem naszych ubiegłorocznych starań są dwie nagrody, dobrze opisujące nasze podejście do pracy i realizowanych projektów - Przyjazny deweloper oraz Symbol Nowoczesnego Budownictwa. 

Wojciech Chotkowski prezes zarządu Aria Development 

W 2021 roku podwoiliśmy sprzedaż mieszkań. Zakończyliśmy sprzedaż w Osiedlu Łomianki, prawie wszystkie mieszkania zostały wyprzedane przed uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie. Rozpoczęliśmy też sprzedaż w Nowym Osiedlu Natura 2. Obecnie kończymy sprzedaż mieszkań z pierwszego etapu projektu. W trzech etapach realizujemy w tej inwestycji 230 lokali o metrażach od 29 mkw. do 76 mkw. W przepełnionym zielenią osiedlu powstaje sześć czterokondygnacyjnych budynków z cichymi windami, smart rozwiązaniami, panelami fotowoltaicznymi i podziemnymi garażami.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Bez wapienia można powiedzieć, że 2021 dla całej branży był rokiem wyjątkowym. Szczególnie na tle zmiennego i nieprzewidywalnego roku 2020. Wystarczy spojrzeć na najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego, od stycznia do października ubiegłego roku w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego do użytkowania oddano o 4 proc. więcej mieszkań, a ich powierzchnia była większa już o 10 proc.  Liczba pozwoleń lub rozpoczętych budów wzrosła aż o 29,2 proc. To pokazuje, jak dynamiczny jest dziś rynek. Jeśli zaś chodzi o nasze osiągnięcia, to przeszły one wszelkie oczekiwania. Rok 2021 zamykamy ze zrealizowanymi celami, które pierwotnie zaplanowane były na 2 lata. Miniony rok był dla nas, mówiąc najkrócej, rokiem sukcesów.

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Pandemia, lockdowny, obostrzenia… To wszystko sprawiło, że 2021 r. był kolejnym rokiem pełnym wyzwań, z którymi musieliśmy się mierzyć. Mimo tego miniony rok można uznać za bardziej udany niż 2020. Gospodarka ruszyła do przodu, firmy poszukujące powierzchni na wynajem obudziły się, pracownicy coraz częściej wracali do pracy stacjonarnej, więc biura znów stawały się niezbędne.  
W ostatnim kwartale podpisaliśmy umowę na wynajem ponad 2000 mkw. w budynku biurowym EQ², dzięki temu mamy 98 proc. wynajęcia powierzchni. 
Ponadto, w grudniu sprzedaliśmy ostatnie mieszkanie w gdańskiej inwestycji ATOL. 

Jesienią udało nam się również zakończyć – z pozytywnym skutkiem – renegocjacje umów najmu na ponad 8000 mkw. w budynku EQlibrium na warszawskiej Woli. Kontrakty zostały wydłużone o kolejne 3 i 5 lat. 

Podsumowując to wszystko, śmiało możemy powiedzieć, że 2021 rok należał do udanych. Pandemiczna rzeczywistość w roku 2020 budziła obawy. Nie wiedzieliśmy, jakie mogą być długofalowe skutki gospodarcze i rynkowe w branży deweloperskiej. Jednak, na podstawie analizy 2021 roku widać, że sektor nieruchomości mieszkaniowych i biurowych ponownie przyspieszył. A my zamierzamy wychodzić naprzeciw pojawiającego się zapotrzebowania w branży nieruchomości.  

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży w Develia S.A.

Lokale usługowe w naszej ofercie cieszą się obecnie bezprecedensowym zainteresowaniem, szczególnie te o powierzchni około 100 mkw. Stanowią ciekawą alternatywę dla wynajmu mieszkań, tym bardziej, że najem podmiotom prawnym jest pewniejszy i bezpieczniejszy dla inwestora. Tego typu nieruchomości z reguły znajdują nabywców już na początku procesu sprzedaży danej inwestycji, ale to wynika też z faktu, że stanowią niewielki ułamek całej oferty w projektach mieszkaniowych. Szczególnie pożądane są lokale o większym potencjale komercyjnym czyli usytuowane w pobliżu dużych ulic, jak na przykład w Kamiennej 145 we Wrocławiu, czy też na terenie rozbudowanych osiedli, jak choćby Centralna Park w Krakowie. Ceny takich nieruchomości, w zależności o lokalizacji i metrażu, zaczynają się od 9 500 zł netto za mkw.   

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Lokale usługowe oferowane w warszawskim budynku Bliska Wola Tower, z uwagi na prestiż inwestycji, centralną lokalizację termin oddania do użytku w 2021 roku cieszą się dużym zainteresowaniem nabywców. Największe powodzenie mają te o powierzchni do 100 mkw. Na tym etapie inwestycji sprzedają się nawet w szybszym tempie niż mieszkania. Do kupienia został ostatni lokal usługowy o powierzchni 400 mkw. w cenie 15 tys. zł netto za mkw. W prestiżowym budynku Hanza Tower w centrum Szczecina zainteresowanie lokalami usługowymi również rośnie z uwagi na bliski termin oddania budynku do użytkowania. Aktualnie w ofercie są lokale biurowe o powierzchni od 113 mkw. w cenie 8658 zł netto za mkw. oraz lokale usługowe w parterze o powierzchni od 116 mkw. w cenie około 14,2 tys. zł netto za mkw. 

Karolina Bronszewska, członek zarządu, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Nasze statystyki sprzedażowe pokazują, że w 2021 roku lokale usługowe cieszyły się największym zainteresowaniem od lat. Wyprzedaliśmy całą ofertę lokali o powierzchni od 70 mkw. do 100 mkw., a klienci pytali także o mniejsze metraże, od 60 mkw. do 80 mkw. Tempo sprzedaży konkretnego lokalu zależy od jego lokalizacji, istniejącej na danym obszarze infrastruktury oraz wielkości osiedla. Warszawski Ursus Centralny okazał się hitem wśród klientów, a wszystkie lokale usługowe sprzedały się na samym początku. Obecnie mamy sporą kolejkę oczekujących klientów na lokale usługowe w innej warszawskiej inwestycji, VI etapie projektu Miasto moje na Białołęce. 

Aktualnie w sprzedaży są dwa lokale o powierzchni 98 mkw. w inwestycji Miasto moje oraz o powierzchni 71 mkw. w Osiedlu Sakura na Mokotowie. Ceny kształtują się na poziomie 7500 – 8500 zł netto za mkw. i niestety rosną. 

Mariusz Jędrzejczak, dyrektor działu komercjalizacji usług Lokum Deweloper S.A.

Nasze lokale usługowe cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem a chętnych na zakup i wynajem nie brakuje. Dotyczy to zarówno lokali usytuowanych w centrum Wrocławia w osiedlu Lokum Vena zlokalizowanym w pobliżu Rynku i Ostrowa Tumskiego, inwestycji Lokum Porto powstającej na Starym Mieście, w sąsiedztwie Odry, jak i wieloetapowych inwestycji Lokum di Trevi, Lokum da Vinci czy Lokum Victoria.

Najczęściej poszukiwane są przestrzenie handlowo-usługowe oraz biurowe o powierzchni 50-100 mkw. znajdujące się w parterach budynków mieszkalnych. Obecnie prowadzimy komercjalizację lokali powstających w osiedlu Lokum Porto we Wrocławiu, gdzie poza powierzchniami biurowymi, zaplanowaliśmy liczne lokale gastronomiczne, powierzchnie usługowe oraz strefę fitness.  

W Krakowie realizujemy powierzchnie komercyjne z przeznaczeniem, zarówno na sprzedaż, jak i na wynajem, które będą dostępne na terenie dwóch osiedli. W projekcie Lokum Salsa usytuowanym przy ulicy Klimeckiego na Zabłociu powstają lokale na sprzedaż o powierzchni do 70 mkw. Bliskość Rynku, Kazimierza i Bulwarów Wiślanych sprawia, że jest to doskonała lokalizacja do prowadzenia biznesu. W ramach rozbudowy osiedla Lokum Vista przy ulicy W. Sławka powstanie pasaż handlowy z lokalami do 150 mkw., gdzie zaplanowaliśmy powierzchnie do wynajęcia dla branży gastronomicznej, usługowej, handlowej i biurowej. Bliskość licznych obiektów biznesowych i wielu budynków mieszkalnych sprawia, że to miejsce z ogromną bazą potencjalnych klientów.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development 

Lokale usługowe w inwestycjach deweloperskich niezmiennie cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów. Te w najlepszych lokalizacjach sprzedają się najszybciej, a nabywcami są najczęściej fundusze inwestycyjne. Lokale w osiedlach położonych dalej od centrum cieszą się zainteresowaniem mniejszych inwestorów, którzy także nabywają je z myślą o wynajmie. Najmniejsze powierzchniowo lokale w krótkim czasie po wprowadzeniu do oferty są kupowane przez firmy, które planują prowadzić w nich własną działalność. Mamy aktualnie w ofercie lokale usługowe w dwóch inwestycjach, ST_ART Piątkowo i FIQUS Marcelin. 

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Lokale usługowe we wszystkich naszych inwestycjach cieszą się dużym zainteresowaniem. Właśnie sprzedaliśmy ostatnie 4 lokale usługowe w inwestycji Przy Arsenale w Warszawie. Prowadzimy rozmowy z nabywcami zainteresowanymi lokalami o łącznej powierzchni pond 700 mkw. w projekcie na warszawskim Tarchominie. W osiedlu Wolne Miasto w Gdańsku prowadzimy rozmowy z klientami zainteresowanymi nabyciem 600 mkw. w budynku, który jest dopiero w trakcie projektowania.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Lokale usługowe oferowane są w każdej naszej inwestycji. Tempo ich sprzedaży zależy przede wszystkim od lokalizacji. Obecnie mamy jeszcze w ofercie ostatnie lokale usługowe w gotowej inwestycji Apartamenty Oszmiańska 20 na warszawskim Targówku. Inwestycja znajduje się w doskonałej lokalizacji, tylko 450 metrów od stacji metra Targówek Mieszkaniowy. Lokale o powierzchni od 33 mkw. do 63 mkw. są do nabycia w cenie od 423 tys. zł netto. 

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg S.A.

Zauważamy trend koncentrowania się sfery zakupowej i usługowej mieszkańców w obrębie osiedli. Oferujemy lokale usługowe w każdej inwestycji. Przykładem ciekawej propozycji są lokale w Pasażu Usługowym Forum Wola o powierzchni od 80 mkw. do 280 mkw., co daje ponad 3 tys. mkw. przestrzeni usługowo-handlowej. Pasaż usługowy w osiedlu Forum Wola, gdzie oddane zostało 860 mieszkań to miejsce tętniące życiem niemal w samym sercu Warszawy. Przestronne lokale usługowe mają potencjał dostosowania do indywidualnych potrzeb i spełniają wymagania nowoczesnych przedsiębiorców. Mieszkańcy osiedla są bardzo aktywni i chętnie korzystają z lokalnych usług. W ten sposób budują swoją enklawę i tworzą silne więzi międzyludzkie. 

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w Constructa Plus

Notujemy bardzo duże zainteresowanie oferowanymi przez nas lokalami usługowymi. Aktualnie z 1600 mkw. powierzchni usługowej w budowanych przez nas inwestycjach dostępny jest tylko jeden 100 metrowy lokal w osiedlu Kościelna 23. Tempo sprzedaży jest bardzo duże, jednak wybór lokali dużo węższy i zależny od konkretnej inwestycji. Największym zainteresowaniem cieszą się lokale przygotowywane z myślą o działalności gastronomicznej. W poznańskich Jeżycach, gdzie budujemy najwięcej mieszczą się kamienice nie dysponujące infrastrukturą potrzebną do prowadzenia restauracji. Jednocześnie jest to dzielnica, będąca popularnym miejscem spotkań, więc restauratorzy poszukują tam powierzchni.  

Zbigniew Juroszek, prezes Atal 

Lokale usługowe cieszą się niesłabnącą popularnością, niejednokrotnie znajdują nabywców zaraz po uruchomieniu sprzedaży. Prowadzimy działalność w siedmiu największych aglomeracjach w kraju. W realizacji mamy 40 projektów w całym kraju i niemal w każdym z nich znajdują się lokale usługowe. Ceny lokali usługowych zmieniają się podobnie, jak ceny lokali mieszkalnych. Uzależnione jest to od kosztów zakupu gruntów, materiałów budowlanych czy robocizny, itp.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Aria Development

W nowym Osiedlu Natura 2 wszystkie lokale usługowe zostały zakontraktowane przed rozpoczęciem budowy. Mamy w ofercie jedynie lokale w naszej, nowej siedzibie w Legionowie koło Warszawy. W reprezentacyjnej lokalizacji, tuż obok urzędu miasta do wynajęcia jest blisko 180 mkw. powierzchni w podziale na kilka lokali o metrażu od 35 mkw. Zainteresowanie nimi jest duże, mamy więc nadzieję, że szybką komercjalizacja budynku. 

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Duże zainteresowanie lokalami usługowymi jest elementem większej układanki. W dobie mocno rozwijającej się idei miasta „piętnastominutowego” planując nową inwestycję deweloper musi mieć wszystko bardzo dokładnie przemyślane i zaplanowane. Dziś wszyscy chcą mieć sklep, piekarnię, kawiarnię, czy restaurację na osiedlu czy też w zasięgu krótkiego spaceru. Deweloperzy budując osiedla nie mogą nie zauważać tych trendów. Oprócz kawiarni czy sklepów potrzebne są też przedszkola, żłobki oraz miejsca do wspólnego spędzania czasu. Taka strategia budowania sprawia, że chętnych na lokale usługowe nie brakuje. 

Marcin Michalec, CEO Okam 

Największy popyt zauważamy w przypadku lokali z przeznaczeniem na sklepy spożywcze oraz gastronomię o metrażu od około 50 mkw. do 100 mkw. Znaczna część lokali usługowych w naszych inwestycjach, w tym Central House w Warszawie czy INSPIRE w Dolinie Trzech Stawów w Katowicach została już sprzedana. Dysponujemy jeszcze lokalami w łódzkim projekcie Strefa PROGRESS, gdzie ceny oscylują wokół 12 tys. zł netto za mkw. 

Cena lokali usługowych rośnie proporcjonalnie do ceny mieszkań i kosztu budowy. Lokale usługowe są kupowane zarówno przez firmy chcące realizować w nich własny biznes, jak również przez osoby prywatne, które mają w planach ich wynajem. 

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Nasze lokale usługowe cieszą się nieprzerwanym zainteresowaniem wśród klientów z różnego rodzaju branż. Spowodowane jest to wysoką jakością wykonania oraz lokalizacją. Inwestycje zawsze są budowane z bardzo dobrych materiałów w miejscach z bogatą infrastrukturą społeczną i biznesową. Prestiżowe usytuowanie lokali, nowoczesny design, a przy okazji wpisywanie się w charakter danego miejsca to wszystko sprawia, że możemy liczyć na zainteresowanie. Aktualnie pozostały nam jedynie lokale usługowe w ATOLU – U4, U6, a ostatnia sprzedaż dotyczy lokalu U3 za 1.500.000 zł.